از عدل خویش قائمه ای ساخت ذوالجلال
قائم اساس عدل بر آن نامش اعتدال
چون کرسی وجود بر آن پایه قائمست
شد ایمن از زوال و فنا ملک لایزال
روح ستوده راست بر این پایه اتکاء
عقل خجسته راست بر این پایه اتکال
بنواخت نفس ملهمه در این ستون سرود
گسترد مطمئنه بر این طاق پر و بال
شد اعتدال طایر لوامه را جناح
هست اعتدال توسن اماره را عقال
«الشیئی ان تجاوز عن حده » سرود
والا حکیم بخرد دانای بیهمال
یعنی ز اعتدال چو کاری برون فتد
وارون کند اساس و گراید باختلال
گیتی ز اعتدال منظم کند اساس
هستی ز اعتدال فراهم کند کمال
از اعتدال روح دمد ساغر شمول
وز اعتدال روح دهد نفخه شمال
در عالم طبیعت اگر اعتدال نیست
اضداد را بهم نبود فعل و انفعال
ور اعتدال قابله ممکنات نی
طفل وجود را نه رضاع است و نه فصال
«ذومرة » شد رسول ازیرا که می نرست
سروی بباغ حسن چو قدش باعتدال
تا اعتدال کم نشود مصطفی شدی
گاهی انیس عایشه گه مونس بلال
قد الف اگر نشدی معتدل دگر
کی ساختی ز شکل الف باء و جیم و دال
گر جذب آفتاب و زمین معتدل نبود
پیدا نمیشد هیچ شب و روز و ماه و سال
ور معتدل نبود هواگاه فروردین
در باغ گل نرستی و در بوستان نهال
تعدیل وزن و گردش خاک از جبال شد
تا بر به یک و تیره کند سیر و انتقال
خورشید چو ز خط معدل برون رود
وصفش باصطلاح دلوک است یا زوال
عشق ار باعتدال نه یکسوی آن هوس
سوی دگر جنونشد و زشتست هر دو حال
عقل ار باعتدال نه حمق است و جربزه
از حمق وزر زاید و از جربزه زوال
نور ار باعتدال نتابد شود دو چشم
از تنگی و فراخی محتاج اکتحال
«داء الملوک والفقرا» وصف نقرس است
کاین درد مهلک و مرض مزمن عضال
شه را رسد ز راحت و درویش را ز رنج
جز این دو کس نیابد ازین درد گوشمال
اسراف و بخل هر دو قبیحند و اقتصاد
باشد باتفاق پسندیده از رجال
کز اقتصاد مال و شرف باقیند لیک
امساک خصم فخر شد اسراف خصم مال
جبن است عار و هست تهور نشان جهل
حد وسط شجاعت مرد است در جدال
اضحوکه است الکن و مهذار مسخره
حد وسط فصاحت مرد است در مقال
بهتر ز عمر چیست در آنهم چو بنگری
شد پیر سالخورده کم از پور خردسال
ای دل باعتدال گرا کاعتدال را
شد مذهبی ستوده و شد مشربی زلال
مشرب گر اعتدال نه زهر است یا شرنگ
مذهب گر اعتدال نه کفر است یا ظلال
ما اعتدالیان مه بدریم و دیگران
در اوج خویش گاه محاقند و گه هلال
اندر فلک محرک خیریم چون نجوم
اندر زمین معدل سیریم چون جبال
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن به بحث درباره اهمیت اعتدال در زندگی و طبیعت می‌پردازد. شاعر به زیبایی‌های زندگی و وجود اشاره می‌کند که بر اساس اعتدال بنا شده‌اند. او اعتدال را به عنوان اصولی می‌داند که از زوال و نابودی محافظت می‌کند و به هارمونی و نظم در جهان منجر می‌شود.
شاعر همچنین به این نکته می‌پردازد که هر چیزی که از اعتدال خارج شود به آسیب و عدم تعادل می‌انجامد. او تأکید می‌کند که عقل، عشق، و نور همگی به اعتدال وابسته‌اند و در غیر این صورت به جنون و زوال منتهی می‌شوند.
در نهایت، شاعر به خواننده توصیه می‌کند که مسیر اعتدال را در پیش بگیرد، زیرا این راهی است که به زندگی سالم و معنوی می‌انجامد.
هوش مصنوعی: خداوند بزرگ با عدالت خود پایه‌ای را بنا کرد و اساس این عدالت را به نام اعتدال قرار داد.
هوش مصنوعی: چون وجود انسان بر پایه‌ای محکم و استوار قرار دارد، از زوال و نابودی در امان است و سلطنتی پایدار و ابدی دارد.
هوش مصنوعی: روح پاک و ستایش شده، به این اساس تکیه دارد و عقل خوشبخت نیز بر این اساس اتکا می‌کند.
هوش مصنوعی: نفس الهام‌بخش با نوازش خود، در این ستون شعری را با آرامش و اطمینان سروده است که همچون بال و پر بر روی این طاق گسترش یافته است.
هوش مصنوعی: پرنده‌ای که در حال پرواز است، به تعادل رسیده و بال‌هایش در حالت مناسب قرار دارند. از سوی دیگر، اسب سرکش و ناپایدار با بند و زنجیری مهار شده تا به درستی کنترل شود.
هوش مصنوعی: هر چیزی اگر از اندازه و حد خود فراتر برود، می‌تواند به خطر و مشکل تبدیل شود. در واقع، اعتدال و رعایت حدود مهم است.
هوش مصنوعی: وقتی که از میانه‌روی خارج شوی و به افراط و تفریط دچار شوی، همه چیز به هم می‌ریزد و به سامان نمی‌ماند.
هوش مصنوعی: دنیا به دلیل تعادل و توازن، به شکل منظم در آمده است و اساس وجود از این تعادل به کمال می‌رسد.
هوش مصنوعی: از تعادل روح، جامی پر از شمول پدید می‌آید و با این تعادل، نسیم شمالی می‌وزد که حیات و انرژی تازه‌ای به انسان می‌بخشد.
هوش مصنوعی: اگر در جهان طبیعت توازنی وجود نداشته باشد، تضادها و اختلاف‌ها نمی‌توانند با هم تعامل کنند.
هوش مصنوعی: اگر توازن و تعادل در ظرفیت‌های ممکنات وجود نداشته باشد، این امکان وجود ندارد که کودک وجود به رشد و تربیت مناسب برسد و نه از شیر خوردن بهره‌مند خواهد شد و نه از جدایی و استقلال.
هوش مصنوعی: رسول از دو نگاه و صفاتی برتر برخوردار بود که مانند سروی استوار و زیبا در باغی پر از زیبایی‌ها به نظر می‌رسید.
هوش مصنوعی: برای حفظ تعادل، مصطفی گاه همدم عایشه و گاه یار بلال شد.
هوش مصنوعی: اگر نتوانستی در قامت خود متعادل باشی، پس چه زمانی می‌توانی از اشکال حروفی مانند الف، ب، ج، و د به شکل مناسب استفاده کنی؟
هوش مصنوعی: اگر خورشید وجود نداشت و زمین در وضعیت مناسبی نبود، هیچ‌گاه شب و روز یا ماه و سال به وجود نمی‌آمدند.
هوش مصنوعی: اگر در بهار هوا مناسب و ملایم نباشد، در باغ گل نمی‌شکفد و در بوستان درختان جوان رشد نمی‌کنند.
هوش مصنوعی: در اینجا به تغییرات و تحولات طبیعی زمین اشاره می‌شود. زمین دچار تغییراتی می‌شود که باعث می‌شود وزن و توزیع خاک تغییر کند و این موضوع بر روی حرکت و جابه‌جایی آن تأثیر می‌گذارد. این جابه‌جایی می‌تواند باعث تغییرات در حالت و رنگ زمین نیز شود.
هوش مصنوعی: زمانی که خورشید از خط استوا خارج می‌شود، به نوعی شمایلی مانند کرانۀ افول یا غروب به خود می‌گیرد.
هوش مصنوعی: عشق اگر متعادل باشد، نه به سمت هوس میل می‌کند و نه به سمت جنون. هر دو حالت نامناسب و ناپسند هستند.
هوش مصنوعی: عقل اگر به تعادل باشد، نه حماقت است. توانایی از حماقت به وجود می‌آید و از توانایی، زوال و نابودی حاصل می‌شود.
هوش مصنوعی: اگر نور در حد تعادل نتابد، دو چشم به دلیل تنگی و گشادی، نیازمند استفاده از رنگ و آرایش خواهند شد.
هوش مصنوعی: درد نقرس که به بیماری مهلک و مزمن معروف است، می‌تواند هم به پادشاهان و هم به فقرا آسیب برساند.
هوش مصنوعی: سلطانی از آسایش خود لذت می‌برد و آدم فقیر از سختی و زحمت رنج می‌کشد. جز این دو گروه، هیچ کس دیگر نمی‌تواند از این درد و زحمت در امان باشد.
هوش مصنوعی: هر دو زیاده‌روی و خسیس بودن ناپسند است و صرفه‌جویی، مورد تایید همگان است.
هوش مصنوعی: اگرچه مال و شرافت از خود ذخیره داریم، اما خودداری کردن از هزینه کردن در واقع موجب فخر دشمن شده است، در حالی که ریخت و پاش دشمن بر دارایی‌اش اسراف به حساب می‌آید.
هوش مصنوعی: ترس و بزدلی به انسان زشت و ناپسند می‌اندیشد، و از سوی دیگر، حماقت و نزدیکی به خطر نیز نشانی از نادانی است. حال آنکه شجاعت واقعی، در میانه این دو قرار دارد و مخصوص مردان است که در سختی‌ها و چالش‌ها می‌ایستند و مقابله می‌کنند.
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که سخن گفتن بی‌مفهوم و بی‌هدف تنها یک شوخی است و نباید آن را جدی گرفت. در واقع، قدرت بیان و فصاحت واقعی در مباحثه و گفت‌وگو در سطح میانه و متعادل ظاهر می‌شود.
هوش مصنوعی: زندگی چه ارزشی دارد اگر با نگاه به آن متوجه شویم که در حقیقت، سال‌های بسیاری سپری شده و فردی که سالخورده شده، تفاوتی با یک کودک خردسال ندارد؟
هوش مصنوعی: ای دل، به میانه‌روی و اعتدال گرایش پیدا کن، چرا که اعتدال به عنوان یک مذهب پسندیده و مشربی پاک و روشن شناخته شده است.
هوش مصنوعی: اگر روش و الگوی زندگی متعادل باشد، نه سم است و نه زهر، همچنین اگر دین و ایمان نیز به اعتدال باشد، نه کفر است و نه گمراهی.
هوش مصنوعی: ما معتدل و متوازن هستیم، در حالی که دیگران گاهی در اوج و شکوه خود هستند و گاهی نیز در زوال و افت.
هوش مصنوعی: ما در آسمان به عنوان نیروهایی خیر و فایده‌رسان هستیم، همانطور که ستاره‌ها در زمین تأثیری متعادل دارند، ما نیز مانند کوه‌ها در شکل‌دهی و تثبیت وضعیت‌ها نقش داریم.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
شاها هزار سال بعزّ اندرون بزی
وانگه هزار سال بملک اندون ببال
ای اختیار ایزد دادار ذوالجلال
تاج از تو با شرف شد و تخت از تو با جمال
مسعود شهریاری کز فر عدل تو
بر ملک روزگار چو نام تو شد به فال
کرده نهال جاه تو را دست مملکت
[...]
هست از سفال جامه سیکی برآمده
اندر سفال جامه سیکی بود حلال
نی نی نه نه نه نی نه نی نی به هیچ وقت
لا لا لا لا لل لا لا لا لا به هیچ حال
توحید لایزال نیاید چو در مقال
روشن کنم ضمیر به توحید ذوالجلال
ترجیع کن که آمد یک جام مال مال
جان نعره می‌زند که بیا چاشنی حلال
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.