حاشیه‌ها
بنام خدا
در نظر نخست این ابیا ت بویژه بیت اول( وچند بیت دیگر)عجیب ودور از واقعیت به نظر میرسد اما اهل معرفت میدانند که مقصود حافظ این نیست که واقعا سقف آسمان یا فلک از نظر فیزیکی شکافته وخراب شود وآسمان یا فلک دیگر با طرحی نو برپا گردد
حقیقت اینست که ماتصوراتی قالبی مطابق نفسانیات وشخصیت اجتماعی خود از کل جهان پیدا کرده ایم اگرقالبهای ذهنی تغییر کند یا محو شود کانه اساس جهان ذهنی ما در هم میریزد
وقتیکه عرفا از من حقیرخود عدول میکنند واز نگاه اسارت بار آن آزاد میگردند وباصطلاح رمزی خود مست میشوند حالتی نو وبه تبع آن جهانی نو را احساس میکنند که بسیار با شکوه است وبه منزله آنست که طرحی جدید درآسمان وزمین ایجاد شده باشد وگفته شده این حالت هرگز خیا ل و توهم نیست
حقیقی وجد یست بلکه این حالات مزمن وعادتی وتصوراتی که فعلا از جهان داریم غبار آلود وغیر واقعی است
سخن مهمی منسوب به حضرت علی داریم که انسان این جرم صغیر نیست وعالم اکبردر او پیچیده شده است (اتزعم انک جرم صغیر وفیک انطوی عالم الاکبر) اگر این وجود حقیقی ظهور کند وافکار وپندار های کاذب و شرطی شده بر طرف شود آن حالتی که عرفا مستیش نامیده اند ظهور میکند واین قطره هستی با دریای هستی در می آمیزد آنگاه به تمثیل میتوان گفت سقف فلک شکافته میشود وطرحی نو در انداخته میشود
انسانهائی که در قفس منیت گرفتار شده اند یکی از عقل میلافد ویکی با ادعای کرامت بیهوده گوئی میکند و..ولی داوری بین اینها با داور عالم هستی است.(با توجه به بیت ۶)
وکسیکه شراب حقیقت بنوشد کانه از اینجا به حوض کوثر در بهشت انداخته میشود(بیت۷)
وقتی اهل معرفت اینگونه سخنان رادر جمع مطرح میکنند دیگران نمیدانند ومقصود را نمی یابند پس این سخنان رابه جای دیگروپیش اهلش باید برد(بیت ۸) بلی اگر کسی شخصا تجربه ودریافتی ولوکوچک از این مسائل نداشته باشد به نظرش غیر واقعی میرسد اما به قول غزالی باید گمان خوب به آنها برد
این بود توضیحی هرچند نا کافی در باره چند بیت این غزلفضل الله شهیدی در تاریخ ۲۹ فروردین ۱۳۸۷ ساعت ۱۷:۰۲ دربارهٔ غزل شمارهٔ ۳۷۴
«جهان است» در بیت ۱۶ باید «جهانس» خوانده شود تا وزن شعر درست باشد.
طبق توضیح منبع حاشیه‌ی پیشین «ت» در ترکیب مزبور زاید بر وزن است و نمونه‌های مشابه این در سبک خراسانی دیده میشود.حمیدرضا در تاریخ ۲۹ فروردین ۱۳۸۷ ساعت ۱۶:۵۷ دربارهٔ شمارهٔ ۱۰
با استناد به یک نسخه‌ی چاپی (گزیده‌ی اشعار رودکی - دکتر جعفر شعار و دکتر حسن انوری، نشر علم ۱۳۷۳، ص ۹۷) این تغییرات اعمال گردید:
بیت ۲ مصرع ۲ : پس –> پی
بیت ۵ مصرع ۲ : کیب –> کئیب
بیت ۷ مصرع ۲ : باد را طبیب –> را دوای طیب
بیت ۸ مصرع ۲ : برگ –> برف
بیت ۸ مصرع ۲ : قصیب –> قشیب (در پاورقی آمده: قشیب : نو، جدید. در نسخه‌ها «قصیب» آمده که معنای مناسبی ندارد. «قشیب» طبق ضبط لغت‌نامه [دهخدا] است.)حمیدرضا در تاریخ ۲۹ فروردین ۱۳۸۷ ساعت ۱۶:۵۵ دربارهٔ شمارهٔ ۱۰
در بیت سوم «بر شک» با «به رشک» جایگزین شد، بیت ششم در منبع دیگری به این صورت شروع میشود «ببخشا! ماه من! بر من ببخشا! …»
حمیدرضا در تاریخ ۲۹ فروردین ۱۳۸۷ ساعت ۱۶:۳۸ دربارهٔ شمارهٔ ۴
کلمه‌ی «سر» در مصرع اول بیت اول باید به کسر سین خوانده شود: ســِــر یعنی راز، «به سر اندر» یعنی به صورت پنهانی، «عیار» معنی ترفندکار و زیرک میدهد و به قول بعضی نام معشوق رودکی بوده
حمیدرضا در تاریخ ۲۹ فروردین ۱۳۸۷ ساعت ۱۶:۳۴ دربارهٔ شمارهٔ ۸
mey nosh nadani ze koja amadeie
—
پاسخ: در نسخه‌ی چاپی رباعیات خیام به تصحیح محمدعلی فروغی و قاسم غنی ضبط همین است (از). تغییری اعمال نشد.Anonymous در تاریخ ۲۹ فروردین ۱۳۸۷ ساعت ۱۴:۴۳ دربارهٔ رباعی شمارهٔ ۳۶
mey khor ke bezire khak basi bayad khoft
—
پاسخ: ضبط مورد نظر شما از نظر وزنی ایراد دارد و فکر می‌کنم در نسخه‌های چاپی رباعیات خیام ضبط متداول همینی باشد که اینجا هست. تغییری اعمال نشد.Anonymous در تاریخ ۲۹ فروردین ۱۳۸۷ ساعت ۱۴:۳۹ دربارهٔ رباعی شمارهٔ ۳۳
بنام خدا
بیت اول این غزل وبسیاری دیگر از ابیات حافظ نشان میدهدکه او بطور جدی در مسیر کمال گام برمیداشته یا درطلب محبوب ازلی وسیر الی الله بوده است در جای دیگر میگوید:
دست از طلب ندارم تا کام من برآید
یا جان رسد به جانان یا جان زتن برآید
وگاه که گرفتار سستی میشده به خود تلنگور میزد ه که حرکت کند
به هرزه بی می ومعشوق عمر میگذرد
بطالتم بس از امروز کار خواهم کرد
به این بیت هم دقت کنیم که جستجوی اورا نشان میدهد
دریغ ودرد که در حستجوی گنج حضور
بسی شدم به گدائی بر کرام و نشد
برای شاهد مقصود ما همین ابیات به عنوان مثال در اینجا کافیست
البته باید گفت همه انسانها به فرموده قرآن بسوی خدا حرکتی دارند”یا ایها الانسان انک کادح الی ربک کدحا فملاقیه” یعنی:ای اسان تو کوشنده ای به سوی پروردگارت وبه او میرسی و اندکند کسانی که حافظ وار سیر خالصانه وعاشقانه داشته باشند
ولی اظهارنظرهای عجیبی هم در مورد جافظ وجود دارد مثلا در یک کتاب درسی دانشگاهی نوشته بودند که حافظ نه صوفی بوده نه عارف ونه سالک ونه جمع اینهابلکه در مکتب رندی بوده وهم مشرب خیام است مپیرسیم مگر معنی این کلمات بطور دقیق روشن است که گفته شودحافظ جزو آنهاست یا خیر آیا رند به چه معناست در کتب لغت مینویسند رند یعنی حیله گر وزرنگ وآیا حافظ در این کلمات قالبی میگنجد؟واگر رند به معنای کسی باشد که از بند دنیا آزاد ومتصل به حقیقت است درست است ولی چنین کسی باید عارف وسالک هم با شد
وحافظ در مشرب خیام هم نیست رباعیات خیام هرچند مملو ازمعرفت وآگاهی است اماطلب اتصال به حق ویا جملات دعائی در آن دیده نمیشود
ضمنا باید توجه داشت که حافظ با زبان رمزی که در بین عرفا معمول بوده سخن گفته ومفاهیم دو پهلو هم زیاد داردوجای برداشت های مختلف را باز گذاشته است وممکن است محقق را هم سرگردان کند ولی با اندکی دقت معلوم مشود که در سیر الی الله بوده است وبی جهت نیست که اورا لسان الغیب گفته اندAnonymous در تاریخ ۲۹ فروردین ۱۳۸۷ ساعت ۷:۲۳ دربارهٔ غزل شمارهٔ ۳۴۴
هو
بنظر میرسد که اگر دوبیتی های بابا طاهر وشعرای دیگر به ترتیب حروف الفبا پشت سر هم نوشته شده بود خواندن آنها ساده تر وزحمت کلیک کردن ونیز مخارج اینترنت برای کاربر کمتر بود گرچه این مطلب مرتبط با دوبیتی بالا نیست ولی نوشته شد با پوزش
—
پاسخ: در مورد باباطاهر، باید مشکل حل شده باشد.Anonymous در تاریخ ۲۸ فروردین ۱۳۸۷ ساعت ۱۰:۳۷ دربارهٔ دوبیتی شمارهٔ ۳۱۳
بایاد خالق جانها
هرکسی کودور ماندازاصل خویش
باز جوید روزگار وصل خویش
اصل خویش یعنی یگانگی خویش وتمامیت خویش وارزش والای خویش وخلاصه فطرت الهی خویش که در ااتصال به مبدا است
آیا چه چیز هائی ماراازاین اصل دور کرده است اگر بدانیم امیدی به سعادت ورستگاری وجود دارد
اگر قدری توجه کنیم شاید دریابیم که یگانگی ما در پای شریکان افتاده وبجای اینکه خودمان باشیم یکی از دیگران شده ایم یکی از دیگران بودن یعنی درمیان نبودن اصل خویش وتمامیت وجود مادر پای نیاز روانی به دیگران محو گردیده وفطرت الهی ما درپای طبیعت ما ومکتسبات دیرینه ما از تجلی باز ایستاده ورشته ارتباط وعشق ما به مبدا هستی زنگ زده وعایق گشته است
برای رسیدن به حقیقت ناچاریم تامل کنیم وبا صبر وحوصله موانع ومشکلات را ببینیم آنچه انسان را از اسارت میرهاند مشاهده احوال خویش با بی طرفی است که اصطلاحا خود شنا سی گفته میشود وگرنه خواندن مثنوی مولوی وآثار دیگربرای ما چندان سودمند نخواهد بود
در حدیثی مشهور داریم که “طلب العلم فریضه”ودر حدیثی از امام صادق ع درتحف العقول آمده است که مقصود از علمی که طلب آن واجب است علم النفس میباشد
وعلم النفس همان اگاهی به احوال خود وشناختن
مکتسبات مزاحم وشرطی شده است این آگاهی میتواند رهاننده باشد
تصور میرود آنچه در حاشیه ابیات مولوی گفتنی است راهگشائی برای توجه کردن وفهم مقصود اوست وکار مهم شارحان آثارش باید این باشد وگرنه بزرگنمائی مولوی وارزشیابی او ونظر یه سازی در مورد اوچنانکه غالبا معمول است مفید واقع نمیشودAnonymous در تاریخ ۲۸ فروردین ۱۳۸۷ ساعت ۶:۳۷ دربارهٔ بخش ۱ - سر آغاز
با استناد به یک نسخه‌ی چاپی (گزیده‌ی اشعار رودکی - دکتر جعفر شعار و دکتر حسن انوری، نشر علم ۱۳۷۳، ص ۱۳۷) این تغییرات اعمال گردید:
چونینست (بیت ۵ مصرع ۱) –> چونین بود
یارا (بیت ۵ مصرع ۲) –> بارا
بریشان با (بیت ۷ مصرع ۲) –> مر ایشان را
ز آن جان تو لختی خون فسرده (بیت ۸ مصرع ۱) –> از آن جان توز لختی خون رز دهحمیدرضا در تاریخ ۲۷ فروردین ۱۳۸۷ ساعت ۱۹:۵۸ دربارهٔ شمارهٔ ۲
با استناد به یک نسخه‌ی چاپی (گزیده‌ی اشعار رودکی - دکتر جعفر شعار و دکتر حسن انوری، نشر علم ۱۳۷۳، ص ۱۳۱) این تغییرات اعمال گردید:
چنینی (مصرع اول بیت اول) —> چه بینی
با (مصرع اول بیت اول) —> از
«… مادری و گاه …» —> (مصرع دوم بیت اول) «… مادری، گاه …»حمیدرضا در تاریخ ۲۷ فروردین ۱۳۸۷ ساعت ۱۹:۴۵ دربارهٔ شمارهٔ ۷
با استناد به یک نسخه‌ی چاپی (گزیده‌ی اشعار رودکی - دکتر جعفر شعار و دکتر حسن انوری، نشر علم ۱۳۷۳، ص ۱۰۳) ترکیب «با بر» در مصرع اول با «به ابر» جایگزین شد.
حمیدرضا در تاریخ ۲۷ فروردین ۱۳۸۷ ساعت ۱۹:۳۵ دربارهٔ شمارهٔ ۶
این شعر خیام همیشه ورد زبانم هست خیام هنوز در نظر من محبویتر از همه شاعران ایران زمین است اویک متفکرشاعری است که انسان خدا و جهان و زندگی را خوب تفسیر می کند
بی وفایی دنیا و دل نبستن به دنیا یکی از ویزگیهای شعر اوست قصر جمشید با آن همه عظمت جایکاه روبهان شده است دنیارا می بینی
بهرام گورخر شکارکن گوشه گور افتاده استعلی رشوند در تاریخ ۲۷ فروردین ۱۳۸۷ ساعت ۱۶:۰۵ دربارهٔ رباعی شمارهٔ ۷
یا سر سلطانی
—
پاسخ: با تشکر از شما، کلمه‌ی جاافتاده‌ی «سر» اضافه شد، ضمناً مصرع دوم بیت اول جهت کمک به روان‌خوانی تشدیدگذاری شد!علی معدندار در تاریخ ۲۷ فروردین ۱۳۸۷ ساعت ۱۵:۰۰ دربارهٔ رباعی شمارهٔ ۳۰
بهتر است به جای * چون * چو استفاده شود
—
پاسخ: با تشکر از شما «چون» در مصرع دوم بیت دوم با «چو» جایگزین شد.علی معدندار در تاریخ ۲۷ فروردین ۱۳۸۷ ساعت ۱۴:۵۵ دربارهٔ رباعی شمارهٔ ۲۷
معنی کلمه تیرگردان سبهر چیست؟
تیرگردان در تاریخ ۲۷ فروردین ۱۳۸۷ ساعت ۱۱:۴۲ دربارهٔ بخش ۱۰
بنام خدا
میدانیم که مقصود از کارهای عبادی نزدیک شدن به خداست مثلا نماز برای نزدیک شدن به خدا انجام میشود این معنی میرساند که ما از خدای خود دور افتاده ایم وحال باید برای تقرب کاری بکنیم
سرآغاز مثنوی همین دوری وجدائی مطرح شده است وبراستی اگر ما جدائی خود را درک نکنیم چگونه میتوانیم در امر تقرب بکوشیم مولوی این جدائی را از ژرفای دل متوجه بوده ورنج ناشی از آنرا
بدرستی احساس کرده وخواسته حقیقت رابه ما هم انتقال دهد ومثنوی خود را با این مقدمه جالب شروع کرده است وجا دارد سرآغاز مثنوی را با توجه کافی بخوانیم
اگر خواسته باشیم با مولوی همنوا شویم ودور افتادگی خود را همچون نائی که از نیستان اصلی بریده شده در یابیم کافیست توجه کنیم که همه رنجهای روانی فعلی ما وآنچه در گذشته کشیده ایم ناشی از دوری ما از پروردگامان بوده است وتمثیل نای بریده شده از نیستان برای همه ما مصداق دارد ما در زندگی اجتماعی از همان ابتدای کودکی به غیر خدا وابسته شده ایم وخدا پرستی ما هم غالبا از همین وابستگی برآمده وچه بسا کار ساز نیست ولذا توجه به آثار مولوی وامثال مولوی که مارا راهنمائی میکنند برای همگان ضروری است اگر کسانی به آثار مولوی توجه ندارند ویا به او خوشبین نیستند با اندکی دقت ممکن است متوجه شوند یا نظرشان تغییر کند وآنها که به مولوی ارادت دارند خوب است عنایت کنند که در راهی بی پایان قرار درارند وبه آنجه میدانند اکتفا نکنندAnonymous در تاریخ ۲۷ فروردین ۱۳۸۷ ساعت ۶:۳۷ دربارهٔ بخش ۱ - سر آغاز
این رباعی عدالت خدا رو زیر سوال میبره
اگه خدا از قبل همه چیز رو میدونه که قرار تو دنیا چه کار بکنیم و نکنیم و تمام زندگی ما دست خداست، برای چی می خواد ما رو در آخرت محاکمه بکنه
Anonymous در تاریخ ۲۶ فروردین ۱۳۸۷ ساعت ۲۳:۱۱ دربارهٔ رباعی شمارهٔ ۷۰
یکی از زیباترین غزلهای سعدیه
من که خیلی حال می کنم باهاشحمید در تاریخ ۲۶ فروردین ۱۳۸۷ ساعت ۲۱:۱۷ دربارهٔ غزل ۲۹۵
[صفحهٔ اول] … [۳۶۶۹] [۳۶۷۰] [۳۶۷۱] [۳۶۷۲] [۳۶۷۳] … [صفحهٔ آخر]