گنجور

 
طغرل احراری

محمدنقیب‌خان طُغْرُلِ اَحراری (زادهٔ ۱۸۶۵ میلادی روستای زاسون از توابع ناحیهٔ عینی کنونی در شمال تاجیکستان - ۱۹۱۹ میلادی) شاعر تاجیکستانی است. تبار وی به عبیدالله احرار می‌رسید. علوم رایج روزگارش را در سمرقند و بخارا آموخت. پس از اتمام تحصیلات، به زادگاهش بازگشت. وی در آغاز شاعری نقیب تخلص می‌کرد، اما بعدها تخلص طغرل را برگزید. در غزل پیرو بیدل دهلوی و در قصیده پیرو انوری و خاقانی بود.

وی پس از پیروزی بولشویک‌ها به آن‌ها پیوست، اما پس از شکست عسکران سرخ از دسته مجاهدینی که آن زمان «باسمه‌چی» خوانده می‌شدند، مورد سوء ظن قرار گرفت و در سال ۱۹۱۹ میلادی در دادگاه صحرایی از سوی سربازان ارتش سرخ محاکمه و به اعدام محکوم شد.

شعر طغرل پیوند شعر نوی تاجیک پس از فروپاشی فئودالیسم با شعر کهن آن سامان است. علاوه بر دیوان اشعار دو کتاب «گیاه مهر» و «کاروان محبت» از وی به جا مانده است.

این آمار از میان ۳٬۴۱۹ بیت شعر موجود در گنجور از اشعار این بخش استخراج شده است.

توجه فرمایید که این آمار به دلایلی از قبیل وجود چند نسخه از آثار شعرا در سایت (مثل آثار خیام) و همینطور یک بیت محسوب شدن مصرع‌های بند قالبهای ترکیبی مثل مخمس‌ها تقریبی و حدودی است و افزونگی دارد.

آمار همهٔ شعرهای گنجور را اینجا ببینید.

وزن‌یابی دستی در بیشتر موارد با ملاحظهٔ تنها یک مصرع از شعر صورت گرفته و امکان وجود اشکال در آن (مخصوصاً اشتباه در تشخیص وزنهای قابل تبدیل از قبیل وزن مثنوی مولوی به جای وزن عروضی سریع مطوی مکشوف) وجود دارد. وزن‌یابی ماشینی نیز که جدیداً با استفاده از امکانات تارنمای سرود اضافه شده بعضاً خطا دارد. برخی از بخشها شامل اشعاری با بیش از یک وزن هستند که در این صورت عمدتاً وزن ابیات آغازین و برای بعضی منظومه‌ها وزن غالب منظومه به عنوان وزن آن بخش منظور شده است.

ردیف وزن تعداد ابیات درصد از کل
۱ فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف) ۱٬۴۲۴ ۴۱٫۶۵
۲ مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم) ۵۷۲ ۱۶٫۷۳
۳ مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی) ۲۱۱ ۶٫۱۷
۴ مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف) ۱۵۳ ۴٫۴۷
۵ مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف) ۱۰۸ ۳٫۱۶
۶ مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف) ۱۰۳ ۳٫۰۱
۷ مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف) ۱۰۳ ۳٫۰۱
۸ مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف) ۱۰۱ ۲٫۹۵
۹ فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف) ۹۹ ۲٫۹۰
۱۰ فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی) ۹۳ ۲٫۷۲
۱۱ مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مطوی مکشوف) ۷۷ ۲٫۲۵
۱۲ مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن (رجز مثمن سالم) ۷۲ ۲٫۱۱
۱۳ فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه) ۷۲ ۲٫۱۱
۱۴ فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون) ۶۸ ۱٫۹۹
۱۵ مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب) ۴۳ ۱٫۲۶
۱۶ مستفعلن فع مستفعلن فع (متقارب مثمن اثلم) ۴۲ ۱٫۲۳
۱۷ فاعلن مفاعیلن فاعلن مفاعیلن (مقتضب مثمن مطوی مقطوع) ۳۱ ۰٫۹۱
۱۸ فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مسدس مخبون محذوف) ۱۷ ۰٫۵۰
۱۹ مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی) ۱۲ ۰٫۳۵
۲۰ مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن (مجتث مثمن مخبون) ۸ ۰٫۲۳
۲۱ فعلات فاعلاتن فعلات فاعلاتن (رمل مثمن مشکول) ۶ ۰٫۱۸
۲۲ مفاعلن فع مفاعلن فع ۴ ۰٫۱۲

آمار ابیات برچسب‌گذاری شدهٔ این بخش با قالب شعری در گنجور به شرح زیر است:

ردیف قالب شعری تعداد ابیات درصد از کل
۱ غزل ۲٬۷۱۱ ۷۹٫۲۹
۲ قصیده ۲۵۸ ۷٫۵۵
۳ مسمط مخمس ۱۹۲ ۵٫۶۲
۴ مثنوی ۱۱۵ ۳٫۳۶
۵ مسمط مسدس ۶۳ ۱٫۸۴
۶ مسمط مثمن ۴۰ ۱٫۱۷
۷ مستزاد ۱۶ ۰٫۴۷
۸ رباعی ۸ ۰٫۲۳
۹ غزل/قصیده/قطعه ۶ ۰٫۱۸
۱۰ رباعی مستزاد ۴ ۰٫۱۲
۱۱ مسمط مربع ۴ ۰٫۱۲
۱۲ قطعه ۲ ۰٫۰۶

آمار ابیات به تفکیک زیربخش‌های این قسمت به شرح زیر است (بخش‌هایی که در این جدول نیامده‌اند فاقد شعر بوده‌اند):

ردیف بخش تعداد ابیات درصد از کل
۱ دیوان اشعار ۳٬۴۱۹ ۱۰۰٫۰۰