همای بر همه مرغان از آن شرف دارد

که استخوان خورد و جانور نیازارد

اگر صد سال گبر آتش فروزد

اگر یک دم در او افتد بسوزد

تو بر سر قدر خویشتن باش و وقار

بازی و ظرافت به ندیمان بگذار

بس گرسنه خفت و کس ندانست که کیست

بس جان به لب آمد که بر او کس نگریست

کس نیاید به خانه درویش

که خراج زمین و باغ بده

یا به تشویش و غصه راضی باش

یا جگربند پیش زاغ بنه

راستی موجب رضای خداست

کس ندیدم که گم شد از ره راست

مکن فراخ روی در عمل اگر خواهی

که وقت رفع تو باشد مجال دشمن تنگ

تو پاک باش و مدار از کس ای برادر باک

زنند جامه ناپاک گازران بر سنگ

به دریا در منافع بی‌شمار است

و گر خواهی سلامت، بر کنار است

دوست مشمار آن که در نعمت زند

لاف یاری و برادر خواندگی

دوست آن دانم که گیرد دست دوست

در پریشان حالی و درماندگی

ز کار بسته میندیش و دل شکسته مدار

که آب چشمه حیوان درون تاریکی است

نبینی که پیش خداوند جاه

نیایش‌کنان دست بر بر نهند

اگر روزگارش در آرد ز پای

همه عالمش پای بر سر نهند

یا زر به هر دو دست کند خواجه در کنار

یا موج روزی افکندش مرده بر کنار

منشین ترش از گردش ایام که صبر

تلخ است ولیکن بر شیرین دارد

در میر و وزیر و سلطان را

بی وسیلت مگرد پیرامن

سگ و دربان چو یافتند غریب

این گریبانش گیرد آن دامن

بگذار که بندهٔ کمینم

تا در صف بندگان نشینم

گر بر سر و چشم ما نشینی

بارت بکشم که نازنینی

چه جرم دید خداوند سابق الانعام

که بنده در نظر خویش خوار می‌دارد

خدای راست مسلم بزرگواری و حکم

که جرم بیند و نان برقرار می‌دارد

چو کعبه قبله حاجت شد از دیار بعید

روند خلق به دیدارش از بسی فرسنگ

تو را تحمل امثال ما بباید کرد

که هیچ کس نزند بر درخت بی بر، سنگ

قارون هلاک شد که چهل خانه گنج داشت

نوشیروان نمرد که نام نکو گذاشت

اگر ز باغ رعیّت مَلِک خورد سیبی

بر آورند غلامان او درخت از بیخ

به پنج بیضه که سلطان ستم روا دارد

زنند لشکریانش هزار مرغ به سیخ