فردا که ز مشکلات حل می طلبند

کی از تو ترانه و غزل می طلبند؟

آوازه فکنده ای که کار آسان است

اینها [همه ] قول است عمل می طلبند

ای مست شراب، ما و من بازی چند؟

وی غرهٔ جامه با کفن بازی چند؟

آخر افتادنی است در پیش، تو را

ای عقل، بر این دار، [رسن] بازی چند؟

تا خلق به خیر نام خیرم بردند

از کعبه کشان کشان به دیرم بردند

دادند پیاله ای و بی خود با خود

در عالم بی خودی به سیرم بردند

روزی که مرا ز دیر بیرون کردند

در ساغر من شراب گلگون کردند

هر نخل که کاشتم چو بیرون آمد

خوبان به کرشمه بید مجنون کردند

در دار جهان که خاص و عامی چندند

بدنامی چند و نیکنامی چندند

عالم چو تنور، خلق چون قرص خمیر

چسبیده در او پخته و خامی چندند

قومی با خویش اعتباری دارند

با خلق ز کبر، گیر و داری دارند

خوشحال کسانی که به هر حال به دست

یا جام شراب یا نگاری دارند

گیرم که جهان را به کمندی گیرند

هر دم سر راه مستمندی گیرند

از این همه گیرایهٔ شان آن بهتر

بینند قبور را و پندی گیرند

گر مست شوم [سر] تو هشیار کند

گر خواب روم لطف تو بیدار کند

در هر رنگی برو چو گل پنهان شو

بوی تو مرا از تو خبردار کند

آنان که به علم خویش مغرورانند

هر یک به مثل نادرهٔ دورانند

نی ز آن سان آنچه خود می دانند

یک کف خاکی و قطره ای بارانند

ای آن که تو را شاه و گدا یکسانند

واندر طلبت به جان و دل پویانند

خورشید و مه و ستاره و چرخ و فلک

در دایرهٔ حکم تو سرگردانند

آنان که ندانند تو را می خوانند

در لرزه چو بید بر سر ایمانند

پستان [امل] گرفته هر یک به دهن

گهوارهٔ طفل نفس می جنبانند

آن قوم که روز و شب تو را جویانند

هر یک به قمار عشق نرادانند

مانند همه به فکر شطرنج خیال

نادیده رخت پیاده ای می رانند

آنان که یکی هزار افسانه کنند

اثبات خود و فنای بیگانه کنند

تنبورهٔ عقل خویش با هر که رسند

چندان بنوازند که دیوانه کنند

درویش که با قناعت و صبر بود

در چشم جهانیان به از بدر بود

خار از سبکی خوار و پریشان گشته

از تمکینش گهر گرانقدر بود

ای از خوف تو آسمان جامه کبود

وی در ره تو زمین مسکین به سجود

تو بی رنگ و چه رنگ ها از تو نمود

جز ذات تو جملگی نمودی است نه بود

خود را تو مبین که بی خدا نتوان بود

با آن که سوا شدی سوا نتوان بود

او بی تو وجود است تو بی او معدوم

پس تا هستی از او جدا نتوان بود

بی رنگ به رنگ چون تجلی بنمود

گشتند [عدوی] هم خلیل و نمرود

چون باز ز دست رنگ گشتند خلاص

با هم کردند صلح، بی گفت و شنود

تا پای تو سر، سر تو تا پا نشود

از رشتهٔ کار تو گره وانشود

نفست گوید فنا شدم حق گشتم

باور نکنی که خر مسیحا نشود

تا جسم مکدرت همه جان نشود

خورشید معانی تو تابان نشود

صاحب نظران جای به پهلو ندهند

تا جوهر شمشیر نمایان نشود

تا از میلی دلت گریزان نشود

هرگز راهی تو را به جانان نشود

خواهی که دو خانه را عمارت سازی

تا بر سر این مقیدی، آن نشود