مرین راه را چون بپایان برند؟

که در منزل اوّلش جان برند

کفل گرد چون گوی چوگانئی

زحل پیکری، زهره پیشانئی

سپاس آفرینندهٔ پاک را

که گویا و بینا کند خاک را

چون دانا ترا دشمنِ جان بود

به از دوست مردی که نادان بود

روانش خرد بود و تن جان پاک

تو گوئی که بهره ندارد ز خاک

رخش همچو باغی در اردیبهشت

ببالایِ او سرو دهقان نکشت

کرا در پسِ پرده دختر بود

اگر تاج دارد، بد اختر بود

جهان را چه سازی که خود ساختست

جهاندار ازین کار پرداختست

ز روزِ گذر کردن، اندیشه کن

پرستیدنِ دادگر پیشه کن

هر آنکس که دارد روانش خرد

سرمایهٔ کارها بنگرد

خرد رهنمای و خرد ره‌گشای

خرد دست گیرد بهر دو سرای

توانا بود هر که دانا بود

ز دانش دلِ پیر برنا بود

چو گویی که هر دانش آموختم

ز خود وامِ بی دانشی توختم

یکی نغز بازی کند روزگار

که بنشاندت پیش آموزگار

کسی را که مغزش بود پرشتاب

فراوان سخن باشد و دیریاب

ز دانش چو جانِ ترا مایه نیست

به از خامشی هیچ پیرایه نیست

نمانی مگر بر فلک ماه را

نشائی مگر خسروی‌گاه را

بکامِ تو گردد سپهرِ بلند

تنت شاد باشد دلت ارجمند

پرستندهٔ آز و جویای کین

به گیتی ز کس نشنود آفرین

درختی که پروردی آمد به بار

بدیدی هم‌اکنون برش در کنار

اگر بار خار است‌، خود کشته‌ای

وگر پرنیان‌ست خود رشته‌ای

نباید کزین چرب گفتارِ من

گمانی به‌سستی برد انجمن

که من جز به‌مهر این نگویم همی

سرانجامِ نیکی بجویم همی

چنان بفشرم من به کینِ تو پای

که گردونِ گردان درآید ز جای

همه مرز و بومِ تو ویران کنم

کنامِ پلنگان و شیران کنم

مکن آنکه هرگز نکردست کس

بدین رهنمون تو دیوست و بس

بمردی ز دل دور کن خشم و کین

جهان را بچشمِ جوانی مبین

تو چنگالِ شیران کجا دیده‌ای ؟

[...]

زبان چرب و گویا و دل پر دروغ

برِ مرد دانا نگیرد فروغ

کسی را سر از راست پیچان شود

که از کردهٔ خود پشیمان شود