دلا دیده‌ی دوربین برگشای

در این دیر دیرینه‌ی دیرپای

بدین غور دَور شبان‌روزی‌اش

به خورشید و مه عالم افروزی‌اش

نگویم قدیم است از آغاز کار

[...]

به کم خوردن از عادت خواب و خورد

توان خویشتن را ملک خوی کرد

نخست آدمی سیرتی پیشه کن

پس آن گه ملک خوئی اندیشه کن

به اندازه خور زاد گر مردمی

[...]

مرا حاجئی شانه ی عاج داد

که رحمت بر اخلاق حجاج باد

شنیدم که باری سگم خوانده بود

که از من به نوعی دلش رانده بود

بینداختم شانه کاین استخوان

[...]

اگر مرد عشقی کم خویش گیر

و گرنه ره عافیت پیش گیر

مترس از محبت که خاکت کند

که باقی شوی گر هلاکت کند

ترا با حق آن آشنائی دهد

[...]

ترا عشق همچون خودی زآب و گل

رباید همی صبر و آرام دل

به بیداریش فتنه بر خط و خال

به خواب اندرش پایبند خیال

به صدق چنان سر نهی بر قدم

[...]

نظامی که استاد این فن وی است

در این بزمگه شمع روشن وی است

ز ویرانه ی گنجه شد گنج سنج

رسانید گنج هنر را به پنج

چو خسرو به آن پنج هم پنجه شد

[...]

خوشا وقت شوریدگان غمش

اگر زخم بینند و گرمرهمش

گدایانی از پادشاهی نفور

بامیدش اندر گدائی صبور

دما دم شراب الم درکشند

[...]

بداند زحق مردم نیک و بد

مکن ای جوانمرد صاحب خرد

که بد مرد را خصم خود میکنی

وگر نیکمرد است، بد میکنی

یکی گربه در خانه زال بود

[...]

رئیس دهی با پسر در رهی

گذشتند بر قلب شاهنشهی

پسر چاوشان دید و تیغ و تبر

قباهای اطلس، کمرهای زر

یلانی کماندار و شمشیر زن

[...]

به مردم درآویز اگر مردمی

که با آدمی خو گر است آدمی

اگر کان و گنجی چونائی بدست

بسی گنج زاینگونه در خاک هست

چو دوران ملکی بپایان رسد

[...]

ببین با یک انگشت از چند بند

به صنع الهی به هم در فکند

پس آشفتگی باید و ابلهی

که انگشت بر حرف صفش نهی

ندانی که شوریده حالان مست

چرا بر فشانند بر رقص دست

که شاید دری بر دل از واردات

فشاند سر دست بر کاینات

حلالش بود رقص بر یاد دوست

[...]