چو مرغ امر ذی بالی ز آغاز

نه از نیروی حمد آید به پرواز

به مقصد نارسیده پر بریزد

فتد زانسان که هرگز برنخیزد

گلستان گرچه سعدی کرد از این پیش

به نام سعد بن زنگی تمامش

بهارستان من نام از کسی یافت

که شاید سعد بن زنگی غلامش

اگر پرسی طمع راکت پدر کیست؟

بگوید: شک در اقدار الهی

و گر گویی که کارت چیست؟ گوید:

به محنتهای حرمان عمر کاهی

بخور چندانکه ننهد خانه تن

ز بیشی و کمی رو در خرابی

اگر دارنده ای هرگاه خواهی

و گر نادار هرگاهی که یابی

به نزد مرد دانا نعمت آنست

کزو جانت بود جاوید مسرور

نه سیم و زر که چون گورت بود جای

بماند همچو سنگت بر سر گور

چو نبود شاه را عز و سیاست

کشد از دست گستاخان ذلیلی

چو ریزد شیر را دندان و ناخن

خورد از روبهان لنگ سیلی

به سیم و زر جوانمردی توان کرد

خوش آن کس کو جوانمردی به جان کرد

به جان چون احتیاج یار بشناخت

حیات خود فدای جان او ساخت

کف صاحب کرم چون بی درم ماند

ز ناداری شمر گر در ببندد

ولی در بستن مدخل چنان است

که همیان درم را سر ببندد

دلا گر آیدت روزی غمی پیش

چو یاری باشدت غمخوار غم نیست

برای روز محنت یار باید

وگرنه روز راحت یار کم نیست

نه منصف باشد آن طامع که کامی

چو یابی از خدای انباز گردد

وگر در راه ناکامی نهی گام

هم از گام نخستین باز گردد

چو رشته آلت من سخت سست است

به مالش یاریی ده ای نکو زن

نمالی تا سر رشته به انگشت

نیارد رفت در سوفار سوزن

چه شعر است این که چون نامش ز دانا

بپرسی بر زبانش هرزه آید

و گر بر شربت بیمار خوانی

تب محرق رود تب لرزه آید

من اینجا دیر ماندم خوار گشتم

عزیز از ماندن دایم شود خوار

چو آب اندر شمر بسیار ماند

عفونت گیرد از آرام بسیار

تو آن شاهی که اندر شرق و در غرب

جهود و گبر و ترسا و مسلمان

همی گویند در تسبیح و تهلیل

که یارب عاقبت محمود گردان

به دشمن دوست شو زانسان که هرگز

به تیغ دشمنی نخراشدت پوست

مکن با دوست چندان دشمنی ساز

که بر رغم تو با دشمن شود دوست