ز آشنایان آن قدر رنج و الم دیدم که نیست

میل آن اکنون که با خود نیز باشم آشنا

دل خراش و جان عنا بیند از ایشان گوئیا

هست یک نصف از خراش دل دگر نصف از عنا

صحت ار خواهی مکن میل طعام

تا نباشد اشتهای غالبت

لیک باید دست ازو وقتی کشی

کش بخوردن نفس باشد طالبت

هر که او راست گشت و روشن دل

در سیه روز دهر بد روز است

شمع کو راست است و بزم افروز

تا دم مردنش همه سوز است

توکل هر که سازد پیشه خویش

ز بار منت مردم خلاص است

که نبود بار مردم را دران بزم

که او بر خوان نعمت‌هاش خاص است

درین منزلگه فانی شهان را

به لشکرگه که هر سو کوس و پیل است

بدان لشکر پگه در وقت شبگیر

ز طبل نوبتی کوس رحیل است

هر کرا گفتی انیس و ساختی مأیوس طبع

از غمش صد داغ بر جان جفاکش بوده است

انس با هر کس گرفتم سوخت جانم را ز جور

سهو کردم آنکه گفتم انس آتش بوده است

تتبع کردن فانی در اشعار

نه از دعوی و نی از خودنمایی‌ست

چو ارباب سخن صاحبدلانند

مرادش از در دل‌ها گدایی‌ست

ای فلان سوختی خلایق را

ملک را شدت تو ویران کرد

آتشی را که چون تو سوزنده است

جز به کشتن علاج نتوان کرد

جوانمرد از کرم مفلس نگردد

سخی را از عطا چین نیست در چهر

به پاشیدن چه نقص آید بدریا؟

بافشاندن چه کم گردد زر مهر؟

به نزد عقل ز حیوان کم است انسانی

که نبودش اثر از دلپذیری آواز

در اشتران عرب بین چه نوع پاکوبان

به وجد و حال روند از حدی اهل حجاز

هست عاشق به نمودار چو خاک

لیک معشوق بود چون آتش

این هم افتاده بود هم پامال

آن هم افروخته و هم سرکش

دشمنت گر حسود شد نیک است

که به رنج آید او ز فعل بدش

فعل او یار و دشمنش باشد

از پی قصد جسم و جان خودش

گر کسی یار موافق دارد ای دل باک نیست

گر ز دوران مخالف خان زاری باشدش

در دو غم نبود کسی را از جفای دهر اگر

درد را همدرد و غم را غمگساری باشدش

کتاب آن کس که از کس عاریت جست

مکن ز اهل خرد دیگر شمارش

که هست آن مونس محبوب کس را

گهی اندر بغل گه در کنارش

چه ابله مردکی باشد که گوید

[...]

یا رب چه بناست اینکه باشد

بالای نهم فلک رواقش

گردون بهلال و بحر با چنگ

دو تا و کشند زیر طاقش

خوش آنکو اندرین دیر مخالف

به کس یاری نه افتاد اتفاقش

که گر بر طبع دوران اوفتد یار

بلای دل بود هردم نفاقش

و گر طبع ترا افتد موافق

[...]

نکوئی با بدان کمتر کن اما

به نیکان بیشتر کن نیکی خویش

به نیک و بد برابر گر کنی لطف

فتد با نیکوان کم با بدان بیش

از عوام تیره پر حرص دنیا دور باش

گر همی‌خواهی که گردد صد مشقت از تو رفع

دور بودن به ز غوغای مگس زانرو که هست

بی‌حدت رنج از هجومش لیک نی امکان نفع

بلبلا مشعوف عشق گل مشو

یاد کن از شدت خار فراق

زانکه بندد بار گل در پنج روز

سالی افتد بر دلت بار فراق

کاتبی کز نقطه‌ای بی‌جا گهش

خوب شکل چوب گیرد نیک ننگ

باید آن ننگ خلائق را شکست

هم به چوب انگشت‌ها هم سر به سنگ