چرخ اعظم نگر که از تشویق
دایماً چون همی زند تعلیق
بی سر و پا همیشه سرگردان
گه به پهلو گهی به سر گردان
او ز مشرق به مغرب است روان
هشتِ دیگر ازو بعکس دوان
صوفیان کبود پوش همه
از غم دوست در خروش همه
آتش اندر دل و هوا در جان
کرده بر خاک آب دیده روان
همه روشن دلان جان پر تاب
همه سرگشتگان بی خور و خواب
نغمۀ انبیا شنیده به جان
«طایعین» گفته و دویده به جان
یا ونون جمع بخردان باشد
طوع و فرمان نشان جان باشد
اثر شوق چرخ در تدویر
کرده در جملۀ جهان تأثیر
درگرفته سماع چرخ به جان
در و دیوار و صحن چار ارکان
آتش و آب و باد وعنصر خاک
خرقۀ خویش هر یکی زده چاک
کسوت و صورت هیولائی
در فکنده ز شوق روحانی
سورت صورتی چو بشکستند
صوفی آسا به جمع پیوستند
از خودی هر یکی چو بگریزند
همه با همدگر در آمیزند
اثر اتفاق ایشان دان
هرچه پیدا شد اندرین میدان
شوق در برّ و بحر پیدا شد
گرم گشت آب و خاک شیدا شد
زان یکی در سما بخاری خاست
زین دگر در هوا غباری خاست
آن گهی گریه کرد گه خنده
وین گه استاده شد گه افکنده
شور در کاینات گشت پدید
هرچه آنجا رسید در شورید
از جماد و نبات و حیوان گیر
تا به انسان، جوان و کودک و پیر
همه از ذوق و شوق پویانند
هم ز مستی است گر نمیدانند
کوه را چونکه هست «مرّ سحاب»
چون بود سیر دیگران دریاب
کرد انسان ز روی سربازی
آخرالامر خرقه اندازی
نغمۀ زخمۀ «الست» شنید
یک «بلی» گفت و صد بلا بگزید
دست در گردن بلا آورد
هستی خویش را به لا بسپرد
از دو تائی برست و یکتا شد
هم از آنجا که آمد آنجا شد
پس تو ای دوست از قیاس جلی
اول الفکر و آخر العملی
بر تو چون ختم گشت پیدائی
غایت تست، علت غائی
بشنو از خواجه این حدیث بجان
که چو ایزد پدید کرد جهان
وقت آخر ز جمعه انسان کرد
لفظ «والناس» ختم قرآن کرد
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر از چرخ بزرگ (چرخ طبیعت و زمان) و تأثیرات آن بر زندگی انسان‌ها سخن می‌گوید. او می‌فرماید که چرخ مانند یک تعلیق دائمی در حال گردش است و انسان‌ها در دنیای خود بی‌هدف و سرگردان هستند. شاعر به حالت‌های مختلف صوفیان و اثرات عشق و شوق روحانی در دل‌ها اشاره می‌کند و بیان می‌دارد که همه موجودات در این کائنات از یک روح مشترک تحریک می‌شوند و در حال جنب و جوش هستند. در نهایت، از اهمیت شناخت راز حیات و هدف وجود سخن می‌گوید و به برداشت‌های عمیق از عالم وجود و غایت آفرینش اشاره می‌کند. شعر تأکید دارد بر اینکه انسان باید از دوگانگی‌ها بگذرد و به یگانگی برسد تا درک عمیق‌تری از وجود و حیات پیدا کند.
هوش مصنوعی: نگاه کن به فلک بزرگ که همیشه به خاطر تشویق و تحرک، دایماً در حال چرخش و تعلیق است.
هوش مصنوعی: بی‌سر و پا همیشه در حال سرگردانی است؛ گاهی به یک سو می‌افتد و گاهی به سوی دیگر.
هوش مصنوعی: او از سمت شرق به سمت غرب در حال حرکت است و هشت نفر دیگر به طرف دیگر به سمت او در حال دویدن هستند.
هوش مصنوعی: راهنماهای صوفی با لباس‌های آبی، همه به خاطر درد و غم عشق دوست در حال ناله و فریاد هستند.
هوش مصنوعی: آتش در دل و احساساتی در روح به راه افتاده که مانند آب چشم بر زمین می‌ریزد.
هوش مصنوعی: تمامی کسانی که دل‌های روشنی دارند و جانشان پر از شور است، در حالی که سرگشتگان در خواب و بی‌خبر از دنیا هستند.
هوش مصنوعی: خود را به شنیدن پیام‌های پیامبران وا داشته و با اشتیاق و شوق به سمت آن رفته است.
هوش مصنوعی: جمع کردن خردمندان می‌تواند نشانه‌ای از اطاعت و فرمان‌برداری باشد که به روح و جان آدمی تعلق دارد.
هوش مصنوعی: شوق و عشق مانند چرخش گردونه‌ای است که بر تمامی جهان تأثیرگذار است و می‌تواند نظم و حرکت آن را شکل دهد.
هوش مصنوعی: به طور کلی، متن به حالت روحانی و شاداب فضا اشاره دارد که همه جا را پر کرده است. احساسات عمیق و حیات از عرصه‌ها و اجزای مختلف غالب شده و به نوعی شور و نشاط را به محیط بخشیده است.
هوش مصنوعی: آتش، آب، باد و خاک، هر یک لباس خود را پاره کردند.
هوش مصنوعی: لباس و ظاهری شبیه به هیولا بر تن کرده، ناشی از شوق و اشتیاقی روحانی است.
هوش مصنوعی: وقتی چهره‌ای زیبا و دلنشین را بشکنند، در حقیقت دل‌ها را به هم نزدیک می‌کند و همگان با هم جمع می‌شوند.
هوش مصنوعی: هر کدام از افراد اگر از خودشان فرار کنند، در نهایت همه با همدیگر ارتباط برقرار کرده و در هم می‌آمیزند.
هوش مصنوعی: هر چیزی که در این میدان ظاهر شده، نتیجه‌ی اتفاقات و رویدادهای ایشان است.
هوش مصنوعی: اشتیاق و شوق در سواحل و دریاها آشکار شد و به همین خاطر آب و زمین به طرز زنده و پرهیجانی درآمدند.
هوش مصنوعی: از یکی از اینها بخاری در آسمان برخاست و از دیگری در فضا ابری پدید آمد.
هوش مصنوعی: در یک لحظه ممکن است به شدت بخندیم و در لحظه‌ای دیگر به گریه بیفتیم؛ گاهی اوقات نیز ممکن است ایستاده باشیم و گاهی دیگر نشسته یا به حالت آرام بمانیم.
هوش مصنوعی: در جهان هیجانی به وجود آمد و هر چیزی که به آنجا رسید، در این هیجان غرق شد.
هوش مصنوعی: از موجودات بی‌جان و گیاهان و جانوران گرفته تا انسان‌ها، در هر سنی، از جوان و کودک تا پیر.
هوش مصنوعی: همه به خاطر شادی و هیجان حرکت می‌کنند، حتی اگر از سر مستی باشد و خودشان ندانند.
هوش مصنوعی: کوه به شکل خود باقی است، اما ابرها که به سرعت می‌گذرند، نشان می‌دهند که دیگران چگونه در حال عبور و سفر هستند. این یعنی تغییرات سریع در زندگی آدم‌ها در مقابل ثبات و ماندگاری طبیعت.
هوش مصنوعی: انسان در ابتدا به خاطر قدرت و شجاعت به میدان جنگ می‌رود، اما در نهایت به مرحله‌ای می‌رسد که به لباس کنار گذاشتن دنیا و دنیازدگی تن می‌پوشد.
هوش مصنوعی: در لحظه‌ای، صدای درد و رنج خود را از سرنوشت شنید و با یک تأیید ساده، مشکلات و سختی‌های زیادی را به جان خرید.
هوش مصنوعی: آدمی در شرایط سخت و دشوار جرات می‌کند و جان خود را به خطر می‌اندازد.
هوش مصنوعی: از دوگانگی خارج شد و به یکتایی رسید، همین‌طور که از آنجا به این‌جا آمد.
هوش مصنوعی: پس ای دوست، تو نباید فکر کنی که می‌توان مراحل آغازین اندیشه و فرجام کار را با هم مقایسه کرد.
هوش مصنوعی: زمانی که ظهور تو به پایان رسید، این نشان‌دهنده‌ی نهایت هدف توست، که به عنوان علت نهایی تلقی می‌شود.
هوش مصنوعی: به حرف‌های خواجه با دقت گوش کن، زیرا زمانی که خداوند جهان را خلق کرد، رازهایی در آن نهفته است.
هوش مصنوعی: در آخرین لحظه‌ی روز جمعه، انسان با گفتن کلمه‌ی "والناس" پایان قرآن را اعلام کرد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بی‌مثل و شبه و بی‌همتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.