یدان دو اسم را دان بالتقابل
بود فعل و قبولت گر تعقل
یکی اندر مقام فاعلیت
دگر باشد بوصف قابلیت
یکی باشد از آن دو اسم فاعل
دگر اندر مقابل باز قابل
یک اندر وجوب آمد بمیزان
دگر هم در مقابل حیث امکان
بامکان و وجوب اندر تقابل
شد اسماء حضرت او مجمع کل
بشیطان شد ز حق توبیخ هم ذم
که در سجده چه منعت داشت ز آدم
چو دیدی کامتحان خلق و خورا
بدست خود نمودم خلق او را
چو دانستی که جز حق نیست فاعل
هم آدم از قبول ماست قابل
غرض اسمیست اندر فاعلیت
مقابل باز هم در قابلیت
هر آن اسمیست ثابت بهر فاعل
بود هم بهر قابل در مقابل
ممیت و محیی اندر فاعلیت
حیات و موت اندر قابلیت
بنافع منتفع را دان مقابل
متضرر باسم ضار قابل
جهان بر پا از این فعل و قبولست
که واضح بالتقابل بر عقولست
تقابل را توان هم عام کردن
بفاعل منتسب در نام کردن
مقابل هم چنانکه نافع و ضار
بود دیگر لطیف و باز قهار
بقابل در تقابل دان مرادف
انیس و هائب و راجی و خائف
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این متن، شاعر به مفهوم تقابل و نسبت بین فاعل و قابل پرداخته است. او دو اسم را که به یکدیگر مربوطند معرفی می‌کند: یکی به عنوان فاعل (فاعل**) و دیگری به عنوان قابل (قابل). فاعل به معنای چیزی است که عمل را انجام می‌دهد و قابل به معنای چیزی است که عمل بر آن صورت می‌گیرد. همچنین، شاعر به وجوب و امکان اشاره می‌کند و تأکید می‌کند که وجود فعلیت و قابلیت در هر چیزی لازم است. این تقابل‌ها، از جمله حیات و موت، نفع و ضرر، باعث شکل‌گیری جهان و فهم بهتر مفاهیم می‌شود. در نهایت، شاعر به این نکته می‌پردازد که تقابل نه تنها در نام‌ها، بلکه در تمامی موجودات و روابط آنها وجود دارد.
هوش مصنوعی: درک دو اسم با یکدیگر به نوعی است که اگر عمل و پذیرش را درک کنی، درک بهتری از مسائل پیدا خواهی کرد.
هوش مصنوعی: در یک سطح، هر کسی می‌تواند نقش فعالی داشته باشد و در سطح دیگر، ویژگی‌های او تعیین کننده‌ی قابلیت‌هایش است.
هوش مصنوعی: یکی از آن دو، به عنوان فاعل قرار می‌گیرد و اسم دیگر در مقابل آن، در جایگاهی مناسب قرار می‌گیرد.
هوش مصنوعی: در یک اندازه‌گیری، آنچه ضروری و واجب است وجود دارد و در مقابل آن، امکان‌ها و انتخاب‌های دیگری نیز وجود دارد.
هوش مصنوعی: در ارتباط بین امکان و ضرورت، نام‌های الهی به عنوان مجموعه‌ای کلی در کنار هم قرار گرفته‌اند.
هوش مصنوعی: شیطان به خاطر نافرمانی‌اش از حق مورد سرزنش قرار گرفت، چون در سجده کردن، چه مانعی از طرف آدم وجود داشت؟
هوش مصنوعی: وقتی دیدی که مردم در آزمون و امتحان خود به دست خود چه چیزی را به نمایش گذاشتند، من هم آن را به او نشان دادم.
هوش مصنوعی: وقتی فهمیدی که تنها خداوند، فاعل اصلی است، باید بدانیم که آدم نیز به واسطه پذیرش خود، توانایی و قابلیت دارد.
هوش مصنوعی: موضوعی که مورد بحث قرار گرفته، مربوط به نام و ویژگی‌هایی است که در عملکرد و قابلیت‌ها وجود دارد. در حقیقت، ممکن است یک نام یا عنوان در زمینه‌ای خاص کاربرد داشته باشد، اما در واقعیت نمی‌تواند به حالت‌های مختلف تغییر کند یا برای ویژگی‌های گوناگون به کار رود. این مسئله به نوعی به تفاوت میان قابلیت‌ها و فعالیت‌های واقعی اشاره دارد.
هوش مصنوعی: هر نام و صفتی که به یک فاعل تعلق دارد، به نوعی می‌تواند به یک موجود دیگر نیز نسبت داده شود. به عبارتی، نام‌ها و ویژگی‌ها همیشه به موجودات خاص مرتبط هستند، اما می‌توانند در موارد دیگر نیز مورد استفاده قرار گیرند.
هوش مصنوعی: زندگی و مرگ در اختیار قدرت خداوند است و حالت وجود و عدم در ذات انسان ممکن است.
هوش مصنوعی: بنا به مصلحت، سودمند با ضررکننده مقابله می‌کند، به خاطر آنکه ضرر را به خوبی شناخته و پذیرفته است.
هوش مصنوعی: جهان به واسطه فعالیت‌ها و پذیرش‌ها شکل گرفته است و این امر به وضوح در ذهن‌ها قابل درک است.
هوش مصنوعی: می‌توان تضادها را به شکلی عمومی و فراگیر در نام‌هایی که به فاعل‌ها نسبت داده می‌شود، مطرح کرد.
هوش مصنوعی: در زندگی، چنانکه نیکو و بد در کنار یکدیگر وجود دارند، لطافت و قدرت نیز همراه هم به چشم می‌خورند.
هوش مصنوعی: در این بیت، سخن از دو حالت روانی مختلف است. یکی حالت نزدیک و دوستانه را نشان می‌دهد و دیگری به احساس ترس و امید اشاره دارد. به طور کلی، این عبارت بر اهمیت دوگانگی احساسات انسانی و رابطه آنها با یکدیگر تأکید می‌کند.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.