نفس سرکش بی ریاضت رهنما کی می شود؟
اژدها فرعون را در کف عصا کی می شود؟
فقر هیهات است گردد جمع با تن پروری
تا پر از شکر بود نی بوریا کی می شود؟
نفس چون مطلق عنان شد قابل اصلاح نیست
سگ چو شد دیوانه دیگر آشنا کی می شود؟
از تهیدستی شکایت می کند بیجا حباب
وصل گوهر جمع با کسب هوا کی می شود؟
در نیام کج نسازد تیغ قد خویش راست
سرفرازی جمع با پشت دو تا کی می شود؟
نیست سیری آتش سوزنده را از خار و خس
حرص را از سیم و زر کم اشتها کی می شود؟
جوشن داودی اینجا شاهراه ناوک است
سخت جانی مانع تیر قضا کی می شود؟
می برد یاد وطن را عزت غربت ز دل
آب چون واصل به گوهر شد جدا کی می شود؟
ابر را دریا به روی تلخ از سروا نکرد
چین ابرو مانع حرص گداکی می شود؟
با زمین گیران غفلت گفتگو بی حاصل است
این ره خوابیده بیدار از دراکی می شود؟
یک صدف می باشد از چندین صدف صاحب گهر
هر که را دستی است، از اهل دعا کی می شود؟
از نصیحت مست را هشیار کردن مشکل است
شور دریا کم به سعی ناخدا کی می شود؟
نعل دولت از سبکسیری است در آتش مدام
دل خنک از سایه بال هماکی می شود؟
حسن آب زندگی از موج می گردد زیاد
لعل جان بخش تو از خط بی صفا کی می شود؟
نیست صائب هر که را از شوق در سر آتشی
خار صحرا، خواب مخمل زیرپا کی می شود؟
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به بررسی موضوعاتی چون نفس سرکش و مشکلاتی که با آن همراه است، می‌پردازد. شاعر به این نکته اشاره می‌کند که نفس انسان بدون ریاضت و خودسازی، به راه درست هدایت نمی‌شود و نمی‌تواند به اصلاح دست یابد. همچنین، فقر و توانگری را به چالش می‌کشد و می‌گوید که نمی‌توان در شرایط ناپایدار، به ثروت واقعی رسید.
شاعر به انتقاد از کسانی می‌پردازد که به خاطر دل‌بستگی‌ها و آرزوهای بی‌پایه، از واقعیت دور می‌شوند و دچار خاموشی می‌شوند. در نهایت، به ضرورت نصیحت و راهنمایی می‌پردازد و بیان می‌کند که به خواب رفتن در دل مشاغل دنیوی، انسان را از حقیقت باز می‌دارد. به طور کلی، شعر به اوج لزوم خودآگاهی و تلاش در مسیر صحیح زندگی تأکید می‌کند.
هوش مصنوعی: نفس سرکش بدون تمرین و تلاش، چگونه ممکن است هدایتگر شود؟ چه زمانی می‌شود که اژدها در دست موسی تسلیم شود؟
هوش مصنوعی: فقر هرگز با تن پروری (تنبلی) جمع نمی‌شود. وقتی که انسان از لحاظ مالی در وضعیت خوبی باشد و زندگی‌اش پر از نعمت و شیرینی باشد، دیگر دلیلی برای ناراحتی یا فقر وجود ندارد. در چنین شرایطی، وضعیت بد مالی (فقر) به هیچ وجه ممکن نیست.
هوش مصنوعی: وقتی نفس از کنترل خارج شود، قابل تغییر و اصلاح نیست. و وقتی که یک سگ دیوانه شد، دیگر نمی‌توان آن را به حالت عادی بازگرداند و دوباره به آشنایانش نزدیک شود.
هوش مصنوعی: شکایت از فقر و نداشتن مال در حالی که احساس وصالی به زیبایی‌ها و ارزش‌ها داریم، بی‌مورد است. آیا انتظار داریم که با تلاش و آرزو، به حقیقت امر برسیم؟
هوش مصنوعی: هر کس که قامت راست و بلندی دارد، نمی‌تواند به طور همزمان سرافراز و گردن‌کج باشد. در واقع، برای اینکه در جمع دیگران قد راست کنیم، باید به خودآگاهی و اعتماد به نفس برسیم و از ناهماهنگی‌ها و ضعف‌ها دوری کنیم.
هوش مصنوعی: آتش سوزنده هیچ گاه سیر نمی‌شود و هیچ‌گاه به اندازه‌ای که از خار و گیاه سیر شود، حرص و طمع به طلا و نقره هم کم نمی‌شود.
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که در این مکان، دلیری و قدرتی وجود دارد که می‌تواند در برابر خطرها و آسیب‌ها ایستادگی کند. در واقع، هیچ چیز نمی‌تواند مانع از رسیدن سرنوشت شود، حتی اگر انسان به شدت تلاش کند.
هوش مصنوعی: دل از یاد وطن خالی می‌شود و غم غربت به انسان فشار می‌آورد. وقتی که انسان به حقیقت و گوهر وجودی خود می‌رسد، دیگر چه زمانی می‌تواند از این جدایی رهایی یابد؟
هوش مصنوعی: ابر به دریا می‌گوید که با وجود تلخی‌اش، نمی‌تواند از زیبایی ابروهای کشیده کسی چشم بپوشد. وجود این ابروها اجازه نمی‌دهد که حرص گدایی در دل او جا گیرد.
هوش مصنوعی: گفتگو با افرادی که در خواب غفلت به سر می‌برند فایده‌ای ندارد. آیا کسی که خواب آلود است می‌تواند به حقیقت و بیداری برسد؟
هوش مصنوعی: هر کس که دعا می‌کند و در پی طلب خیر و برکت است، باید بداند که مانند یک صدف گرانبهایی است که از چندین صدف دیگر تشکیل شده؛ به عبارت دیگر، برای دستیابی به موفقیت و خواسته‌ها باید از تلاش و کوشش دیگران نیز بهره ببرد.
هوش مصنوعی: به سخن آمدن با کسی که در حال مستی است و می‌خواهد او را به هشیاری برسانی، کار آسانی نیست. مانند این که دریا را با تلاش یک ناخدا به آرامش بیاوری؛ این کار هم به سادگی انجام‌پذیر نیست.
هوش مصنوعی: دولت و خوشبختی در نتیجه بی‌پروا بودن و ریسک‌پذیری به دست می‌آید. در عین حال، دل انسان با حضور و حمایت قوی‌تری مثل سایه یک پرنده بزرگ و تاثیرگذار، آرامش می‌یابد و خنک می‌شود.
هوش مصنوعی: زیبایی و طراوت آب زندگی از حرکت موج‌ها به وجود می‌آید. اما آیا لعل جان‌افزای تو می‌تواند از خطی که ناپاک و بی‌نظم است، پدید آید؟
هوش مصنوعی: هر کسی که به خاطر عشق در دلش آتش می‌سوزد، نمی‌تواند در زیر پا خواب نرم و راحتی داشته باشد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.