یکی از حکما پسر را نهی همی‌کرد از بسیار خوردن که سیری مردم را رنجور کند.
گفت: ای پدر! گرسنگی خلق را بکشد، نشنیده‌ای که ظریفان گفته‌اند به سیری مردن به که گرسنگی بردن.
گفت: اندازه نگهدار، کُلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لٰا تُسْرِفوُا.
نه چندان بخور کز دهانَت برآید
نه چندان که از ضعف جانت برآید
با‌آن‌که در وجودِ طعام است عیشِ نفس
رنج آوَرَد طعام که بیش از قَدَر بوَد
گر گُل‌شِکَر خوری به تکلّف، زیان کند
ور نانِ خشک دیر خوری، گل‌شکر بوَد
رنجوری را گفتند: دلت چه می‌خواهد؟
گفت: آن که دلم چیزی نخواهد.
معده چو کج گشت و شکم‌درد خاست
سود ندارد همه اسباب، راست
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
این متن درباره فضیلت و خوبی اعتدال و میانه‌روی در زندگی است. پدری، پسر خود را از پرخوری منع می‌کند و خطرات پرخوری را به‌او یادآوری می‌کند و پسر نیز از بدی و رنج گرسنگی می‌گوید در نهایت پدر او را به میانه‌روی توصیه می‌کند. در پایان متن، حکایت یک بیمار نقل شده که پس بیماری متوجه می‌شود که آن درد و رنج، نتیجه پرخوری است و آرزو می‌کند که بتواند کم‌خوری در پیش بگیرد.
حکیمی و دانایی پسر خود را به فواید کم‌خوری نصیحت‌می‌کرد و اینکه پرخوری آدمی را مریض می‌کند.
پسر گفت: ای پدر، گرسنگی مردم را می‌کُشد، مگر نشنیده‌ای که دانایان گفته‌اند به سیری مردن بهتر است از آنکه آدمی زنده باشد و گرسنه؟
پدر به او گفت: میانه‌روی کن؛ «بخورید و بیاشامید و زیاده‌روی مکنید!» (بخشی‌است از آیه ۳۱ از سوره اعراف)
به آن اندازه مخور که خوراک از دهانت برون ریزد و آنقدر هم کم مخور که از سستی و ناتوانی جانت به لب رسد.
اگرچه خوشی و شادیِ جانِ حیوانی به خورش است، چون خوردنی از اندازه افزونتر باشد مایهٔ درد و بیماری گردد.
اگر گُل‌قند (معجونی از گُل و شکر که مقوی است) بیش از اندازه و طاقتِ مزاج خوری ضرر رساند و اگر خشکاری (نانِ بی خورش) دیر دیر خوری در کامِ تو چون گل‌قند نماید و سودمند باشد.
از مریضی پرسیدند: دلت چه می‌خواهد و میل به‌خوردن چه داری؟
گفت: آرزو دارم، دلم چیزی نخواهد. (یعنی آن بیمار فهمیده‌بود که پرخوری او را دچار درد و بیماری کرده است)
وقتی که معده بیمار شد و شکم‌درد پدیدار گشت؛ هرچند اسباب و غذاهای گوناگون، آماده و مهیا باشد، سودی ندارد و آدمی از لذت آنها برخوردار نمی‌شود.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
می‌خواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
معرفی ترانه‌های دیگر
تا به حال ۶ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.