پادشاهان که گنج پردازند
رسم باشد که شهر و ده سازند
زانکه در کردن عمارت عام
هم مثوبات باشد و هم نام
گر چه بعضی ز مال کاست شود
کار بسیار خلق راست شود
هر کرا رای شهر ساختنست
اولین شرط مال باختنست
وانگهی کردن اختیاری نیک
پس بنا کردن حصاری نیک
گر بود مشرق و شمالش باز
با جنوب گرفته مال مباز
حفر کاریز و جویها مقدور
برف نزدیک و گرمسیر نه دور
نمک و هیزم و گچ و گل سر
بیشه و کوه و راه اشتر و خر
جای نخجیر و رودخانهٔ آب
خیل و صحرا نشینش از هر باب
ور دهی نیز را اساس نهند
عاقلان هم برین قیاس نهند
بر زمینی که آب خیز بود
کوه را حاجت گریز بود
آب شیرین به جوی و خاک درست
جای کشت و برو رعیت چست
شهر نزدیک و شیخ دانشمند
آب گیر و صطرخ باشد و بند
خندق و سور بهر تیرزنان
چشمه نزدیک بهر پیرزنان
بر بلندی و دور از آفت سیل
وز گذار چریک یافته میل
ور کنی خانهای اساس ببین
جایگاهی بلند و رست و امین
راه آب و زمین و بستان نیز
جای برف افگن زمستان نیز
مطرح خاک و محرز غله
کاه و اصطبل، ارت بود گله
همه نزدیک بایدش ناچار
آب و حمام و مسجد و بازار
ور نداری، که خانه سازی، زر
رخت در کوچهٔ کریمان بر
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به بررسی اصول ساخت و ساز شهرها و روستاها توسط پادشاهان میپردازد. شاعر تاکید میکند که برای آبادانی و ساختن عمارتهای عمومی، نیاز به هزینه و صرف مال است، زیرا این کار به منفعت و نام نیک برای پادشاه خواهد بود.
شاعر به ویژگیهای مکان مناسب برای ساخت یک شهر اشاره میکند، از جمله دسترسی به آبهای شیرین، زمین حاصلخیز، و نداشتن خطر سیل. همچنین نکاتی را درباره ساخت حصار، حفر قنات و جویها، و برقراری ارتباطات مناسب برای مردم مطرح میکند.
ویژگیهای دیگر شامل وجود منابع طبیعی مانند چوب، گل، و شرایط زمین برای کشاورزی نیز از دیگر مواردی است که شاعر به آنها اهمیت میدهد. در نهایت، توجه به نیازهای اجتماعی و فرهنگی نیز از جمله ضرورتهای ساخت و ساز در یک شهر سالم و پایدار به شمار میآید.
هوش مصنوعی: پادشاهانی که به ثروت و جواهرات اهمیت میدهند، معمولاً به ساختن شهرها و روستاها نیز توجه میکنند.
هوش مصنوعی: چون ساختن بنا عمومی هم ویژگیهای مثبت دارد و هم اعتبار و شهرت.
هوش مصنوعی: اگرچه برخی از مال و ثروت به مقدار کمی کم میشود، اما این باعث میشود که کارهای زیادی برای مردم به درستی انجام شود.
هوش مصنوعی: هر کسی که بخواهد شهری بسازد، نخستین شرط آن این است که مال خود را در این راه سرمایهگذاری کند.
هوش مصنوعی: سپس تصمیم به انجام کارهای خوب بگیریم، پس بر پایه آن کارهای خوب، محیطی سالم و امن بسازیم.
هوش مصنوعی: اگر مشرق و شمالش هم با جنوب درگیر باشد، نباید به مال و ثروت آن بپردازید.
هوش مصنوعی: حفر کردن کانالها و جویها در مناطق برفخیز و گرمسیر امکانپذیر است، اما در مناطق دورتر این کار دشوارتر میشود.
هوش مصنوعی: این جمله به انواع مختلف مواد و چیزهایی اشاره دارد که در طبیعت و زندگی روزمره یافت میشوند. نمک به عنوان چاشنی مهم، هیزم برای آتش، گچ برای ساختوساز، و گلهای موجود در جنگلها و کوهها به زیبایی طبیعت اشاره دارند. همچنین به مسیرهای طولانی که کاروانها با حیواناتی مثل شتر و الاغ میروند، اشاره شده است. این ترکیب نشاندهنده تنوع و ثروت نعمتهای طبیعی است که انسانها از آنها بهره میبرند.
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف منطقهای میپردازد که برای شکار و زندگی در کنار رودخانه مناسب است. این جا، خانه کسانی است که هم در بیابان زندگی میکنند و هم از فراوانی آب و منابع طبیعی برخوردارند. به طور کلی، به زیبایی و تنوع این محیط اشاره دارد که هم برای زندگی و هم برای تفریح مناسب است.
هوش مصنوعی: اگر زندگی به انسان امکاناتی بدهد، عاقلها بر اساس تجربه و فکر خود آن را مدیریت میکنند.
هوش مصنوعی: در سرزمینی که آب و هوای مناسبی دارد، کوهها نیازی به دوری و گریز ندارند و در واقع، از باران و آبهای فراوان بهرهمند میشوند.
هوش مصنوعی: آب شیرین در جوی جاری است و زمین هم آماده کشت و کار است. حالا، ای کشاورز، تندوشعار و فعال باش!
هوش مصنوعی: شهر به سرعت در حال نزدیک شدن است و روحانی با دانش، در وضعیتی بحرانی و دچار مشکل قرار دارد.
هوش مصنوعی: خندق و سور برای تیراندازان و چشمه نزدیک برای زنان سالخورده است.
هوش مصنوعی: بر فراز و به دور از خطر طغیان، زندگی آرام و یکنواختی یافتهام.
هوش مصنوعی: اگر خانهای بسازی، باید جایی را انتخاب کنی که بلند، باعزت و مطمئن باشد.
هوش مصنوعی: در مسیر آب و زمین و باغ، زمستان نیز میتواند برف بیفشاند.
هوش مصنوعی: زمین خاکی و علفی در برابر غله ای که در انبارها ذخیره شده، بیانگر وجود و جمعیت حیوانات اهلی است.
هوش مصنوعی: همه جا باید مکانهایی نظیر آب، حمام، مسجد و بازار نزدیک باشد.
هوش مصنوعی: اگر چیزی نداری که برای خود خانه بسازی، لااقل لباس زری و زیبا جای خود را در کوچههای نیکوکاران نشان بده.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بیمثل و شبه و بیهمتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.