بیا ساقی آن بادهٔ چون گلاب

بر افشان به من تا درآیم ز خواب

گلابی که آب جگر‌ها بدوست

دوای همه درد‌سر‌ها بدوست

رقیب منا خیز و در پیش کن

تو شو نیز و اندیشهٔ خویش کن

ز تشویش خاطر جدا کن مرا

به اندیشهٔ خود رها کن مرا

ندارم سر گفتگوی کسی

مرا گفتگو هست با خود بسی

گر آید خریداری از دور‌دست

که با کان گوهر شود هم‌نشست

تماشای گنج نظامی کند

به بزم سخن شادکامی کند

بگو خواجهٔ خانه در خانه نیست

وگر هست محتاج بیگانه نیست

خطا گفتم ای پی‌خجسته رقیب

که شد دشمنی با غریبان غریب

در ما به روی کسی در مبند

که در بستن‌ِ در بود ناپسند

چو ما را سخن نام دریا نهاد

در ما چو دریا بباید گشاد

در خانه بگشای و آبی بزن

چو مه خیمه‌ای در خرابی بزن

رها کن که آیند جویندگان

ببینند در شاه گویندگان

که فردا چو رخ در نقاب آورم

ز گیله به گیلان شتاب آورم

بسا کس که آید خریدار من

نیابد رهی سوی دیدار من

مگر نقشی از کلک صورتگر‌ی

نگارنده بینند بر دفتری

سخن بین کزو دور چون مانده‌ام

کجا بودم‌، ادهم کجا رانده‌ام‌!

گزارندهٔ گنج آراسته

جواهر چنین داد از آن خواسته

که چون وارث ملک افراسیاب

سر از چین برآورد چون آفتاب

خبر یافت کامد بدان مرز و بوم

دمنده چنان اژدها‌یی ز روم

همان نامهٔ شاه بر خوانده بود

در آن کار حیران فرو مانده بود

به اندیشهٔ پاک و رای درست

سر رشتهٔ کار خود باز جست

نخستین چنان دید رایش صواب

که میثاق شه را نویسد جواب

بفرمود تا کاغذ و کلک و ساز

نویسندهٔ چینی آرد فراز

جوابی نویسد سزاوار شاه

سخن را در او پایه دارد نگاه

ز ناف قلم دست چابک دبیر

پراکند مشک سیه بر حریر

سخن‌های پروردهٔ دل‌فریب

که در مغز مردم نماید شکیب

خطابی که امیدواری دهد

عتابی که بر صلح یاری دهد

فسونی که بندد ره جنگ را

فریبی که نرمی دهد سنگ را

زبان بندهایی چو پیکان تیز

دری در تواضع دری در ستیز

طراز سر نامه بود از نخست

به نامی کزو نام‌ها شد درست

خداوند بی یار و یار همه

به خود زنده و زنده‌دار همه

جهان آفرین ایزد کارساز

توانا کن ناتوانا نواز

علم برکش روشنان سپهر

قلم در کش دیو تاریک‌چهر

روش‌بخش پرگار جنبش‌پذیر

سکونت‌ده‌ِ نقطهٔ جای‌گیر

پدید آور هر چه آمد پدید

رسانندهٔ هر چه خواهد رسید

ز گویا و خاموش و هشیار و مست

کسی را بر اسرار او نیست دست

به جز بندگی ناید از هیچکس

خداوندی مطلق اوراست بس

بس از آفرین‌ِ جهان‌آفرین

کزو شد پدید آسمان و زمین

سخن رانده در پوزش شهریار

که باد آفرین بر تو از کردگار

ز هر شاه کامد جهان‌را پدید

به‌دست تو داد آفرینش کلید

ز دریا به دریا تو گردی نشست

بر ایران و توران تو را بود دست

ز پرگار مغرب چو پرداختی

علم بر خط مشرق انداختی

گرفتی جهان جمله بالا و زیر

هنوزت نشد دل ز پیگار سیر

عنان بازکش که‌اژدها بر ره است

فسانه دراز است و شب کوته است

سکندر تویی‌، شاه ایران و روم

منم کار فرمای این مرز و بوم

تو را هست چون من بسی سفته‌گوش

یکی دیگرم من‌، به تندی مکوش‌!

من و تو ز خاکیم و خاک از زمی

همان به که خاکی بود آدمی

همه سروری تا به خاک است و بس

کسی نیست در خاک بهتر ز کس

چو قطره به دریا درانداختند

دگر قطره زو باز نشناختند

حضور تو در صوب این سنگلاخ

دیار مرا نعمتی شد فراخ

به‌هر نعمتی مرد ایزد‌شناس

فزون‌تر کند نزد ایزد سپاس

چو ایزد به من نعمتی بر فزود

سپاس ایزد‌م چون نباید نمود‌؟

کنم تا زی‌ام شکر ایزد بسیچ

کزین به ندارد خردمند هیچ

شنیدم ز چندین خداوند راز

که هر جا که آری تو لشگر فراز

فرستی تنی چند از اهل روم

به بازارگانی بدان مرز و بوم

بدان تا خرند آنچه یابند خورد

طعامی که پیش آید از گرم و سرد

بسوزند و ریزند یک‌سر به چاه

ندارند تعظیم نعمت نگاه

ذخیره چو زان شهر گردد تهی

تو چون اژدها سر بدانجا نهی

ستانی ز بی برگی آن بوم را

چو آتش که عاجز کند موم را

من از بهر آن آمدم پیشباز

که گردانم از شهر خود این نیاز

اگرچه به زرق و فسون ساختن

نشاید ز چین توشه پرداختن

ولیک آشتی به ز پرخاش و جنگ

که این داغ و درد آرد آن آب و رنگ

مکن کِشتهٔ چینیان را خراب

که افتد تو را نیز کشتی در آب

قوی‌دل مشو گرچه دستت قوی‌ست

که حکم خدا برتر از خسرو‌ی‌ست

خردمند را نیست کز راه تیز

کند با خداوند قوّت ستیز

به کار آمده عالمی چون خرد

به حکم تو هر کاری از نیک و بد

کسی کاو کسی را نیاید به کار

شمارنده زو برنگیرد شمار

به اصل از جهان پادشاهی تراست

که فرمان و فر الهی تراست

همه چیز را اصل باید نخست

که باشد خلل در بناهای سست

زر از نقره کردن عقیق از بلور

رسانیدن میوه باشد به زور

کند هر کسی سیب را خانه‌رس

ولی خوش نباشد به دندان کس

تو را ایزد از بهر عدل آفرید

ستم ناید از شاه عادل پدید

ستمکارگان را مکن یاوری

که پرسند روزیت ازین داوری

نکو رای چون رای را بد کند

خرابی در آبادی خود کند

چو گردد جهان گاه گاه از نورد

به گرمای گرم و به سرمای سرد

در آن گرم و سردی سلامت مجوی

که گرداند از عادت خویش روی

چنان به که هر فصلی از فصل سال

به خاصیت خود نماید خصال

ربیع از ربیعی نماید سرشت

تموز از تموز آورد سرنبشت

هر آنچ او بگردد ز تدبیر کار

بگردد بر او گردش روزگار

سکندر به انصاف نام‌آور‌ست

وگرنی ز ما هر یک اسکندر‌ست

مپندار کز من نیاید نبرد

بر‌آرم به یک جنبش از کوه گرد

چو بر پشت پیلان نهم تخت عاج

ز هندوستان آورندم خراج

هژبر ژیان را درآرم به زیر

زنم طاق خرپشته بر پشت شیر

ولیکن به شاهی و نام‌آوری

نی‌ام با تو در جستن داوری

گر از بهر آن کردی این ترکتاز

که چون بندگان پیشت آرم نماز

به درگاه تو سر نهم بر زمین

نه من جملهٔ کشور خدایان چین

به‌هر آرزو کاوری در قیاس

به فرمان‌پذیری پذیرم سپاس

در این داوری هیچ بیغاره نیست

ز مهمان‌پرستی مرا چاره نیست

جوابی چنین خوب و خاطر نواز

به قاصد سپردند تا برد باز

چو بر خواند پاسخ شه شیر زور

شکیبنده‌تر شد به نخجیر گور

سپهدار چین از شبیخون شاه

نبود ایمن از شام تا صبح‌گاه

به روزی که از روزها آفتاب

بهی جلوه‌تر بود بر خاک و آب

سپهدار چین از سر هوش و رای

سگالش‌گری کرد با رهنما‌ی

جهاندیده‌ای بود دستور او

جهان روشن از رای پر نور او

حسابی که خاقان برانداختی

به فرمان او کار او ساختی

دران کار از آن کاردان رای جست

که در کارها داشت رای درست

که چون دارم این داوری را بسیچ‌؟

چگونه دهم چرخ را چرخ پیچ‌؟

چو مهره برآمایم از مهر و کین

بدین چین که آمد به ابروی چین

اگر حرب سازم‌، مخالف قوی‌ست

به تارک برش تاج کیخسروی‌ست

وگر در ستیزش مدارا کنم

زبونی به خلق آشکارا کنم

ندانم که مقصود این شهریار

چه بود از گذر کردن این دیار

به خاقان چین گفت فرخ‌وزیر

که هست از نصیحت تو را ناگزیر

براندیشم از تندی رای تو

که تندی شود کارفرمای تو

به گنج و به لشگر غرور آیدت

زبون گشتن از کار دور آیدت

جهانداری آمد چنین زورمند

در دوستی را بر او در مبند

به هر جا که آمد ولایت گرفت

نشاید در این کار ماندن شگفت

چه پنداشتی‌، کار بازی‌ست این‌؟

همه نکته کار سازی‌ست این

بدین‌گونه کاری خدایی بود

خصومت خدای آزمایی بود

نشاید زدن تیغ با آفتاب

نه البرز را کرد شاید خراب

پذیره شو ارنی سپهر بلند

به دولت‌گزایان درآرد گزند

نه اقبال را شاید انداختن

نه با مقبلان دشمنی ساختن

میاویز در مقبل نیکبخت

که افکندن مقبلان‌ست سخت

چو مقبل کمر بست‌، پیش آر کفش

تپانچه نشاید زدن با درفش

به یک ماه کم و بیش با او بساز

که بیگانه این‌جا نماند دراز

مزن سنگ بر آبگینه نخست

که چون بشکند‌، دیر گردد درست

درستی بود زخم‌ها را ز خون

ولی زخم‌گه موی نارد برون

در آن کوش کاین اژدهای سیاه

به آزرم یابد درین بوم راه

به چینی بر آن روز نفرین رسید

که این اژدها بر در چین رسید

مپندار کز گنبد لاجورد

رسد جامه‌ای بی کبودی به مرد

نوای جهان خارج آهنگی است

خلل در بریشم نه‌، در چنگی است

درین پرده گر سازگاری کنی

هماهنگ را به که یاری کنی

طرفدار چین چون در آن داوری

به کوشش ندید از فلک یاوری

از آن کارها که‌اختیار آمدش

پرستش‌گری در شمار آمدش

بر آن عزم شد کاورد سر به راه

به رسم رسولان شود نزد شاه

ببیند جهانداری شاه را

همان سرفرازان درگاه را

سحرگه که زورق‌کش‌‌ِ آفتاب

ز ساحل برافکند زورق بر آب

سپهدار چین شهریار ختن

رسولی بر‌آراست از خویشتن

به لشگرگه شاه عالم شتافت

بدانگونه کان راز کس درنیافت

چو آمد به درگاه شاهنشهی

از آن آمدن یافت شاه آگهی

که خاقان رسولی فرستاده چست

به دیدن مبارک به گفتن درست

بفرمود خسرو که بارش دهند

به جای رسولان قرارش دهند

درآمد پیام آور سرفراز

پرستش‌کنان برد شه را نماز

بفرمود شه تا نشیند ز پای

سخن‌های فرموده آرد بجای

به فرمان شاه آن سخن‌گوی مرد

نشست و نشاننده را سجده کرد

زمانی شد و دیده برهم نزد

به نیک و بد خویشتن دم نزد

ز پرگار آن حلقه مدهوش ماند

در آن حلقه چون نقطه خاموش ماند

اشارت چنان آمد از شهریار

که پیغامی ار نیک داری بیار

مه روی پوشیده در زیر میغ

به گوهر زبانی در آمد چو تیغ

کز آمد شد شاه ایران و روم

برومند بادا همه مرز و بوم

ز چین تا دگر باره اقصای چین

به فرمان او باد یکسر زمین

جهان بی دربار‌گاه‌ش مباد

سریر جهان بی‌پناه‌ش مباد

نهفته سخن‌هاست در بار من

کز آن در هراس است گفتار من

فرستندهٔ من چنان دید رای

که خالی کند شه ز بیگانه جای

نباشد کس از خاصگان پیش او

جز او کافرین باد بر کیش او

اگر یک تن آنجا بود در نهفت

نباید تو را راز پوشیده گفت

شه از خلوتی آنچنان خواستن

شکوهید در خلوت آراستن

بفرمود کز زر یکی پای‌بند

نهادند بر پای سرو بلند

همان ساعدش را به زرین کمر

کشیدند در زیر نخجیر زر

سرای آنگه از خلق پرداختند

همان خاصگان سوی در تاختند

ملک ماند خالی در آن جای خویش

نهاده یکی تیغ الماس پیش

فرستاده را گفت خالی‌ست جای

نهفته سخن را گره بر گشای

به فرمان شه مرد پوشیده‌راز

ز راز نهفته گره کرد باز

چو برقع ز روی سخن برفکند

سرآغاز آن از دعا درفکند

که تا سبزه روینده باشد به باغ

گل سرخ تابد چو روشن چراغ

رخت باد چون گل برافروخته

جهان از تو سرسبزی آموخته

نگین فلک زیر نام تو باد

همه کار دولت به کام تو باد

برآنم که گر بنده را شهریار

شناسد نیایش نباید به کار

گر از راز پوشیده آگاه نیست

به از راستی پیش او راه نیست

من آن قاصد خود فرستاده‌ام

کزان پیش کافکندی‌، افتاده‌ام

منم شاه خاقان سپهدار چین

که در خدمت شاه بوسم زمین

سکندر ز گستاخی کار او

پسندیده نشمرد بازار او

به تندی بر او بانگ برزد درشت

که پیدا بود روی دیبا ز پشت

شناسم من از باز گنجشک را

همان از جگر نافهٔ مشک را

ولیکن نگهدارم آزرم و آب

ز پوشیدگان برندارم نقاب

چه گستاخ‌رویی بر آن داشتت‌؟

که در پرده پوشیده نگذاشتت‌؟

چه بی‌هیبتی دیدی از شاه روم‌؟

که پولاد را نرم دانی چو موم‌؟

نترسیدی از زور بازوی من‌؟

که خاک افکنی در ترازوی من‌؟

گوزن جوان گرچه باشد دلیر

عنان به که برتابد از راه شیر

جوابش چنین داد خاقان چین

که‌ای درخور صد هزار آفرین

بدین بارگه زان گرفتم پناه

که بی زینهاری ندیدم ز شاه

چو من ناگرفته درآیم ز در

نبُرد مرا هیچ بدخواه سر

سیه شیر چندان بود کینه‌ساز

که از دور دندان نماید گراز

چو دندان کنان گردن آرد به زیر

ز گردن کند خون او تند شیر

ز من چو دل شاه رنجور نیست

جوانمردی شیر ازو دور نیست

مرا بیم شمشیر چندان بود

که شمشیر من تیز دندان بود

چو من با سکندر ندارم ستیز

کجا دارم اندیشهٔ تیغ تیز‌؟

دگر کان خیانت نکردم نخست

که بر من گرفتاری آید درست

تو آورده‌ای سوی من تاختن

مرا با تو کفر‌ست کین ساختن

خصومت‌گری برگرفتم ز راه

بدین اعتماد آمدم نزد شاه

چو من مهربانی نمایم بسی

نبرد سر مهربانان کسی

وگر نیز کردم گناهی بزرگ

غریبی بود عذرخواهی بزرگ

نوازنده‌تر زان شد انصاف شاه

که رحمت کند خاصه بر بی‌گناه

پناهنده را سر نیارد به بند

ز زنهاریان دور دارد گزند

اگر من بدین بارگاه آمدم

به دستوری عدل شاه آمدم

که شاه جهان دادگر داورست

خدایش به‌هر کار از آن یاورست

از آن چرب گفتار شیرین زبان

گره بر گشاد از دل مرزبان

بدو گفت نیک آمدی‌، شاد باش

چو بخت از گرفتاری آزاد باش

حساب تو زین آمدن بر چه بود‌؟

چو گستاخی آمد بباید نمود

پناهنده گفت ای پناه جهان

ندارم ز تو حاجت خود نهان

بدان آمدم سوی درگاه تو

که بینم رضای تو و راه تو

کزین آمدن شاه را کام چیست

در این جنبش آغاز و انجام چیست

گرم دسترس باشد از روزگار

کنم بر غرض شاه را کامگار

گر آن کام نگشاید از دست من

همان تیر دور افتد از شست من

زمین را ببوسم به خواهش‌گری

مگر دور گردد شه از داوری

چو من جان ندارم ز خسرو دریغ

چه باید زدن چنگ در تیر و تیغ‌؟

گهر چون به آسانی آید به چنگ

به سختی چه باید تراشید سنگ‌؟

مرادی که در صلح گردد تمام

چه باید سوی جنگ دادن لگام‌؟

اگر تخت چین خواهی و تاج تور

ز فرمان‌بری نیست این بنده دور

وگر بگذری از محابای من

نبخشی به من جای آبای من

پذیرندهٔ مهر نامت شوم

درم ناخریده غلامت شوم

زیانی ندارد که در ملک شاه

زیاده شود بندهٔ نیکخواه

به چین در قبا بستهٔ کین مباش

قبای تو را گو یکی چین مباش

ز جعد غلامان کشور بها

بهل بر چو من بندهٔ چینی رها

گرفتار چین کی بود روی ماه‌؟

ز چین دور بِه طاق‌ِ ابروی شاه

شهنشاه گفت ای پسندیده رای

سخن‌ها که پرسیدی آرم به جای

سپه زان کشیدم به اقصای چین

که آرم به کف ملک توران زمین

بداندیش را سر درآرم به خاک

کنم گیتی از کیش بیگانه پاک

به فرمان‌پذیر‌ی به هر کشوری

نشانم جداگانه فرمانبری

چو تو بی‌شبیخون شمشیر من

نهادی به تسلیم سر زیر من

سرت را سریر بلندی دهم

ز تاج خودت بهره‌مند دهم

نه تاج از تو خواهم نه کشور نه تخت

نگیرم در این کارها بر تو سخت

ولیکن به شرطی که از ملک خویش

کشی هفت ساله مرا دخل بیش

چو آری به من عبرهٔ هفت سال

دگر عبره‌ها بر تو باشد حلال

نیوشنده فرهنگ را ساز داد

جوابی پسندیده‌تر باز داد

که چون خواهد از من خداوند تاج

به عمری چنین هفت ساله خراج

چنان به که پاداش مالم دهد

خط عمر تا هفت سالم دهد

جهان‌جوی را پاسخ نغز او

پسند آمد و گرم شد مغز او

بدو گفت شش ساله دخل دیار

به پامزد تو دادم ای هوشیار

چو دیدم تو را زیرک و هوشمند

به یک‌ساله دخل از تو کردم پسند

چو سالار ترکان ز سالار دهر

بدان خرمی گشت پیروز بهر

به نوک مژه خاک درگاه رفت

پس از رفتن خاک با شاه گفت

که شه گرچه گفتار خود را بجای

بیارد که نیروش باد از خدای

مرا با چنین زینهاری نخست

خطی باید از دست خسرو درست

که چون من کشم دخل یک‌ساله پیش

شهم برنینگیزد از جای خویش

به تعویذ بازو کنم خط شاه

ز بهر سر خویش دارم نگاه

دهم خط به خون نیز من شاه را

که جز بر وفا نسپرم راه را

برین عهدشان رفت پیمان بسی

که در بی‌وفایی نکوشد کسی

نجویند کین‌، تازه دارند مهر

مگر کز روش بازمانَد سپهر

بفرمود شه تا رقیبان بار

کنند آن فرو بسته را رستگار

ز بند زرش پایه‌ برتر نهند

به تارک برش تاج گوهر نهند

چو شد کار خاقان ز قیصر بساز

به لشگرگه خویش برگشت باز

چو سلطان شب چتر بر سر گرفت

سواد جهان رنگ عنبر گرفت

ستاره چنان گنجی از زر فشاند

که مهد زمین گاو بر گنج راند

سکندر منش کرد بر باده تیز

ز می‌ کرد یاقوت را جرعه‌ریز

نشست از گه شام تا صبحدم

روان کرد بر یاد جم جام جم

خسک ریخته بر گذر خواب را

فراموش کرده تک و تاب را

دل از کار دشمن شده بی‌هراس

نه بازار لشگر نه آوای پاس

صبوحی ملوکانه تا صبح راند

همی‌داشت شب زنده تا شب نماند

چو یاقوت ناسفته را چرخ سفت

جهان گشت با تاج یاقوت جفت

درآمد ز در دیدبانی پگاه

که غافل چرا گشت یکباره شاه‌؟!

رسید اینک از دور خاقان چین

بدانسان که لرزد به زیرش زمین

جهان در جهان لشگر آراسته

ز بوق و دهل بانگ برخاسته

ز بس پای پیلان که آزرده راه

شده گرد بر روی خورشید و ماه

سپاهی که گر باز جوید بسی

نبیند به یک‌جای چندان کسی

همه آلت جنگ برداشته

چو دریایی از آهن انباشته

نشسته ملک بر یکی زنده پیل

ز ما تا بدو نیست بیش از دو میل

چو زین شعبده یافت شاه آگهی

فرود آمد از تخت شاهنشهی

نشست از بر بارهٔ ره‌نورد

برآراست لشگر به رسم نبرد

به پرخاش خاقان کمر بست چست

که نشمرد پیمان او را درست

بفرمود تا کوس رویین زدند

به ابرو در از چینیان چین زنند

برآراست لشگر چو کوه بلند

به شمشیر و گرز و کمان و کمند

سر آهنگ تا ساقه از تیر و تیغ

برآورد کوهی ز دریا به میغ

چو خاقان خبر یافت از کار او

که آمد سکندر به پیکار او

برون آمد از موکب قلب‌گاه

به آواز گفتا کدام است شاه

بگویید کارد عنان سوی من

ندارد نهان روی از روی من

سکندر چو آواز چینی شنید

قبای کژآگن به چین درکشید

برون راند پیل‌افکن خویش را

رخ افکند پیل بداندیش را

به نفرین ترکان زبان برگشاد

که بی‌فتنه ترکی ز مادر نزاد

ز چینی به جز چین ابرو مخواه

ندارند پیمان مردم نگاه

سخن راست گفتند پیشینیان

که عهد و وفا نیست در چینیان

همه تنگ‌چشمی پسندیده‌اند

فراخی به چشم کسان دیده‌اند

وگر نه پس از آنچنان آشتی

ره خشمناکی چه برداشتی‌؟

در آن دوستی جستن اول چه بود‌؟

وزین دشمنی کردن آخر چه سود‌؟

مرا دل یکی بود و پیمان یکی

درستی فراوان و قول اندکی

خبر نی که مهر شما کین بوَد

دل ترک چین پر خم و چین بود

اگر ترک چینی وفا داشتی

جهان زیر چین قبا داشتی

مرا بسته عهد کردی چو دیو

به بدعهدی اکنون برآری غریو

اگر کوه پولاد شد پیکرت

وگر خیل یأجوج شد لشگرت

نجنبد ز یاجوج پولاد خای

سکندر چو سدّ‌ِ سکندر ز جای

تذروی که بر وی سرآید زمان

به نخجیر شاهین‌ش آید گمان

ملخ چون پَر‌ِ سرخ را ساز داد

به گنجشک خطی به خون باز داد

اگر سر گرایی‌، ربایم کلاه

وگر پوزش آری‌، پذیرم گناه

مرا زیت و زنبوره در کیش هست

چو زنبور هم نوش و هم نیش هست

سپهدار چین گفت کای شهریار

نپیچیده‌ام گردن از زینهار

همان نیک‌خواهم که بودم نخست

به سوگند محکم به پیمان درست

چو گشتم پذیرای فرمان تو

نبندم کمر جز به پیمان تو

از این جنبش آن بود مقصود من

که خوشبو کنی مجمر از عود من

بدانی که من با چنین دستگاه

که بر چرخ انجم کشیدم سپاه

نباشم چنین عاجز و روز‌کور

که برگردم از جنگ بی دست زور

بدین ساز و لشگر که بینی چو کوه

ز جوشنده دریا نیایم ستوه

ولیکن تو را بخت یاری‌گرست

زمینت رهی‌، آسمان چاکر‌ست

ستیزندگی با خداوند بخت

ستیزنده را سر برد بر درخت

تو را آسمان می‌کند یاوری

مرا نیست با آسمان داوری

چو گفت این فرود آمد از پشت پیل

سوی مصر شه رفت چون رود نیل

چو شه دید کان خسرو‌ِ عذر‌ساز

پیاده به نزدیک او شد فراز

به هرا یکی مرکبش درکشید

ز سر تا کفل زیر زر ناپدید

چو بر بارگی کامرانیش داد

به هم‌پهلوی پهلوانیش داد

جز آنَش دگر داد بسیار چیز

رها کرد آن دخل یکساله نیز

چو شد شاه را خان خانان رهی

خصومت شد از خاندان‌ها تهی

دو لشگر یکی شد در آن پهن‌جای

دو لشگر شکن را یکی گشت رای

سلاح از تن و خوی ز رخ ریختند

به داد و ستد درهم آمیختند

سپهدار چین هر دم از چین دیار

فرستاد نزلی بر شهریار

که درگه‌نشینان شه را تمام

کفایت شد آن نزل در صبح و شام

به هم بود رود و می و جامشان

همان نزد یکدیگر آرامشان

چو از می‌ به نخچیر پرداختند

به یک جای نخچیر می‌ساختند

نخوردند بی یکدگر باده‌ای

به آزادی از خود هر آزاده‌ای