گنجور » مولانا » مثنوی معنوی » دفتر سوم » بخش ۶ - امر حق به موسی علیه السّلام که مرا به دهانی خوان کی بدان دهان گناه نکرده‌ای

مولانا » مثنوی معنوی » دفتر سوم »

بخش ۶ - امر حق به موسی علیه السّلام که مرا به دهانی خوان کی بدان دهان گناه نکرده‌ای

گفت ای موسی ز من می‌جو پناه

با دهانی که نکردی تو گناه

گفت موسی من ندارم آن دهان

گفت ما را از دهان غیر خوان

از دهان غیر کی کردی گناه؟

از دهان غیر بر خوان کای اله

آنچنان کن که دهان‌ها مر تو را

در شب و در روزها آرد دعا

از دهانی که نکرده‌ستی گناه

و آن دهان غیر باشد عذر خواه

یا دهان خویشتن را پاک کن

روح خود را چابک و چالاک کن

ذکر حق پاکست چون پاکی رسید

رخت بر بندد برون آید پلید

می‌گریزد ضدها از ضدها

شب گریزد چون بر افروزد ضیا

چون در آید نام پاک اندر دهان

نه پلیدی مانَد و نه اندُهان

حاشیه‌ها

با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

وزن:	فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری:	مثنوی
منبع اولیه:	ویکی‌درج

خلاصه

هوش مصنوعی: در این شعر، خداوند به موسی می‌گوید که از او پناه بخواهد و او را به پاکی دهانش دعوت می‌کند. موسی بیان می‌کند که دهان پاکی ندارد، اما خداوند تاکید می‌کند که از دهان دیگران هم می‌توان دعا کرد. او می‌خواهد که دهان‌ها به سوی خداوند دعا کنند و در روز و شب او را بخوانند. هرچه پاک‌تر باشیم، ذکر حق نیز خالص‌تر خواهد بود و پلیدی‌ها از ما دور خواهند شد. در نهایت، با ورود نام پاک خدا به زبان، پلیدی‌ها از میان می‌روند و پاکی باقی می‌ماند.

برگردان به زبان ساده

# گفت ای موسی ز من می‌جو پناه

با دهانی که نکردی تو گناه

وحی شد: ای موسی، از من با دهان و لبی که با آن گناه نکرده‌ای کمک بخواه (تا مستجاب شود)

# گفت موسی من ندارم آن دهان

گفت ما را از دهان غیر خوان

موسی گفت: من چنین دهان و لب (پاکی) ندارم، گفت: پس از دهان دیگران از من کمک بخواه

# از دهان غیر کی کردی گناه؟

از دهان غیر بر خوان کای اله

هوش مصنوعی: از زبان دیگران چه گناهی بر تو می‌رسد؟ ای خدا، از زبان دیگران به تو پناه می‌برم.

# آنچنان کن که دهان‌ها مر تو را

در شب و در روزها آرد دعا

(یعنی) کاری کن و چنان رفتار کن که دیگران، شب و روز تو را دعای خیر کنند.

# از دهانی که نکرده‌ستی گناه

و آن دهان غیر باشد عذر خواه

هوش مصنوعی: اگر از دهانی که گناهی نکرده به ما سخن می‌گویند و آن دهان بیگانه باشد، باید عذرخواهی کرد.

# یا دهان خویشتن را پاک کن

روح خود را چابک و چالاک کن

هوش مصنوعی: یا دهان خود را تمیز کن و روح خود را سرزنده و آماده نگه‌دار.

# ذکر حق پاکست چون پاکی رسید

رخت بر بندد برون آید پلید

هوش مصنوعی: ذکر خداوند خالص و پاک است و زمانی که پاکی به وجود آید، ناخالصی‌ها کنار می‌روند و از بین می‌روند.

# می‌گریزد ضدها از ضدها

شب گریزد چون بر افروزد ضیا

هوش مصنوعی: این بیت بیانگر این است که تضادها از یکدیگر فرار می‌کنند، مانند اینکه شب از روشنی و تابش نور می‌گریزد. وقتی نور می‌تابد، شب ناپدید می‌شود و در حقیقت، وجود نور باعث دوری و فرار تاریکی می‌گردد.

# چون در آید نام پاک اندر دهان

نه پلیدی مانَد و نه اندُهان

هوش مصنوعی: زمانی که نام پاک و نیک در زبان جاری شود، نه زشتی می‌ماند و نه غم و اندوه.

رونوشت متن رونوشت نشانی نمای مشابه کتابهای چاپی (فقط رایانه)

پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی

راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور

پیشنهاد مشق شعر

معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است

تا به حال ۱۱ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...

یلدا ی. در ‫۱۱ سال و ۶ ماه قبل، شنبه ۱۲ مرداد ۱۳۹۲، ساعت ۱۱:۱۵ نوشته:

منظور از دهان می تواند دهان دیگر مردمانی باشد که به سبب خوبی هایی که در حقشان کرده ایم ما را دعا می کنند و همچنین دهان دیگری که هر یک از ما داریم (همان من معنوی) که از آن بی خبریم و محور وجودی ما را منعکس می کند.

reply flag link

تاوتک در ‫۱۱ سال و ۲ ماه قبل، پنجشنبه ۳۰ آبان ۱۳۹۲، ساعت ۲۲:۱۴ نوشته:

درست است یلدا جان .پاک کردن دهان گناهکار هم یعنی پاک کردن روح از آلودگی و زنگ و تیرگی ها

حسنلو زنجانی در ‫۸ سال و ۷ ماه قبل، شنبه ۵ تیر ۱۳۹۵، ساعت ۱۳:۵۹ نوشته:

منظور این است که التماس دعاها که به همدیگر می گوییم اینها هم ریشه ی روایی دارد که مولانای بزرگ همین مسئله به زیبایی وهنرمندانه به نظم عارفان با سوز درونی کشیده است که بی مانند است .

بی نام در ‫۶ سال و ۱۱ ماه قبل، پنجشنبه ۱۹ بهمن ۱۳۹۶، ساعت ۱۸:۴۷ نوشته:

دهان غیر：
بهر روزی دو دهان در چانه شد
یک دهانی در خورش پیمانه شد
هم دهان غیر دارد این بشر!
آن دهان را روزی رحمانه شد
با دهان غیر، کی خوردی حرام؟!
هم سخن گفتن بدان دُردانه شد.
درود بر همه ی عزیزان

احمد آذرکمان ۰۴۹۰۳۰۰۶۶۹.a@gmail.com در ‫۶ سال و ۴ ماه قبل، یکشنبه ۲۵ شهریور ۱۳۹۷، ساعت ۱۴:۵۲ نوشته:

از این 9 بیت گویا فقط دو بیت اول متعلق به مکالمه ی خدا و موسی ع است و مابقی ابیات تحلیل های مولانا از آن مکالمه ی کوتاه است و باز از آن دو بیت که مجموعا 4 مصراع است فقط یک مصراع سهم موسی ع است .
به هر روی و حال این مکالمه بیش تر در جهت آموزش دادن به بندگان است کاری که خدا در سوره ی حمد هم انجام داده است و بندگان را آموزش می دهد که چگونه با خدای خود مکالمه ، و از او طلب دعای خیر کنند . التماس دعا . روزهای آخر شهریورماه 1397

سعید در ‫۶ سال قبل، چهارشنبه ۱۲ دی ۱۳۹۷، ساعت ۱۲:۱۱ نوشته:

سلام، یلدا خانوم دهان غیر دهان من معنوی نیست، استاد تو یکی از دیدارها در مورد این شعر کلی بحث کردن و اونجا بحث من حقیقی باز شده و استاد فرمودن دهان غیر، دهان من حقیقی هست که محور وجودی رو هم من حقیقی مشخص می کنه.

amir soroosh در ‫۵ سال و ۴ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۹ شهریور ۱۳۹۸، ساعت ۱۳:۱۹ نوشته:

درود بر همه دوستان
منظور دهان غیر در این ابیات همان دهان دیگران است که فرد دعا کننده با آن دهانها گناهی نکرده است. آنهم با نیکی کردن در حق دیگران حاصل می شود.

حسن_خادم_صبا در ‫۴ سال و ۹ ماه قبل، جمعه ۲۹ فروردین ۱۳۹۹، ساعت ۰۰:۳۲ نوشته:

سلام و درود بر همهء عزیزان،،
جناب حسنلو زنجانی عزیز و محترم،،
جسارتا،، اتفاقا این ابیات، هیچگونه ارتباطی با موضوع التماس دعا که نداره، هیچ،، بلکه دقیقا التماس دعا رو نفی میکنه

سیداحمد در ‫۴ سال و ۸ ماه قبل، شنبه ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۹، ساعت ۲۳:۵۳ نوشته:

اول شعر بایدداینطوری باشه:
گر نداری تو دم خوش در دعا / رو دعا می خواه ز اخوان صفا
بهر این فرمود با موسی خدا / وقت حاجت خواستن اندر دعا
گفت ای موسی زمن می جو پناه / با دهانی که نکردی تو گناه

علی کهریزی در ‫۴ سال و ۷ ماه قبل، چهارشنبه ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۹، ساعت ۰۴:۴۶ نوشته:

سلام بهترین راه و سریعترین راه اجابت دعا و طلب خیرات دادن و رساندن صدقه به دست فقرا است هم بارها خداوند تاکید بر جبرانش کرده هم باعث میشه صدقه گیرنده از ته دل برات با زبانی که گناه نکردی
دعا کنه

م.شیدا در ‫۳ سال و ۱۱ ماه قبل، شنبه ۴ بهمن ۱۳۹۹، ساعت ۲۰:۵۶ نوشته:

رَّبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِیًا یُنَادِی لِلإِیمَانِ أَنْ آمِنُواْ بِرَبِّکُمْ فَآمَنَّا رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَکَفِّرْ عَنَّا سَیِّئَاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ الأبْرَارِ
رَبَّنا وَ آتِنا ما وَعَدْتَنا عَلی رُسُلِکْ وَ لا تُخْزِنا یَوْمَ الْقِیامَةِ إِنَّکَ لا تُخْلِفُ الْمیعاد
گر نداری تو دم خوش در دعا
رو دعا می خواه ز اخوان صفا
بهر این فرمود با موسی خدا
وقت حاجت خواستن اندر دعا
که ای کریم له ز من می جو پناه
با دهانی که نکردی تو گناه
گفت موسی من ندارم آن دهان
گفت ما را از دهان غیر خوان
با دهان غیر کی کرده‌ای گناه
از دهان غیر برخوان که ای الاه
وَ اَنا یا الهی عَبْدُکَ الَذی اَمَرْتَهُ بالدُعآءْ فَقالْ لَبَیْکَ وَ سَعْدَیْکْ‌ها اَناَ ذا یا رَبِ مَطروحُ بَیْنَ یَدَیْکْ
این متن کامل ربنا با اجرای سیدجواد ذبیحی قبل از انقلاب است.
اشعار مولانا به صورت دکلمه اجرا می شد و سالهای قبل از انقلاب در ماه رمضان از رادیو پخش می شد.
سید جواد ذبیحی در سال 1359 به جرم مداحی و مناجات خوانی در دربار پهلوی بعد از آزادی از زندان به دست انقلابیون تندرو به قتل می رسد و بدنش نیز در بیابان های اطراف تهران مثله می شود.
یادش گرامی

برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.

	غیرفعال و فعال کردن دوبارهٔ حالت چسبانی نوار ابزار به بالای صفحات
	راهنمای نوار ابزار
	پیشخان کاربر
	اشعار و ابیات نشان‌شدهٔ کاربر
	اعلان‌های کاربر
	ادامهٔ مطالعه (تاریخچه)
	خروج از حساب کاربری گنجور
	لغزش به پایین صفحه
	لغزش به بالای صفحه
	لغزش به بخش اطلاعات شعر
	فعال یا غیرفعال کردن لغزش خودکار به خط مرتبط با محل فعلی خوانش
	فعال یا غیرفعال کردن شماره‌گذاری خطوط
	کپی نشانی شعر جاری در گنجور
	کپی متن شعر جاری در گنجور
	همرسانی متن شعر جاری در گنجور
	نشان کردن شعر جاری
	ویرایش شعر جاری
	ویرایش خلاصه یا برگردان نثر سادهٔ ابیات شعر جاری
	شعر یا بخش قبلی
	شعر یا بخش بعدی

ورود به گنجور

بخش ۶ - امر حق به موسی علیه السّلام که مرا به دهانی خوان کی بدان دهان گناه نکرده‌ای