مادر شیر چون بدانست که صدق شگال از غبار شبهت بیرون آمد و حجاب ریبت از جمال اخلاص برداشته شد شیر را گفت: این جماعت را امانی داده شد و رجوع ازان ممکن نیست. لکن در این واقعه او را تجربتی افتاد بزرگ، بدان عبرت گیرد و بدگمانی بطایفه ای که ببدگفت ناصحان و تقبیح حال ایشان تقرب میکنند مضاعف گرداند، و از هیچ خائن سماع سعایتی جایز نشمرد مگر آن را برهانی بیند که دران از تردد استغنا افتد؛ و بی خطر شناسد ترهات اصحاب اغراض که در نزدیکان و محارم گویند اگر چه موجز و مختصر باشد، که آن بتدریج مایه گیرد و بجایی رسد که تدارک صورت نبندد.
از نیل و فرات و دجله جویی زاید
پس موج زند که پیل را برباید
و گیاه تر چون فراهم میآرند ازان رسنها میتابند که پیل آن را نمی تواند گسست و از پاره کردن آن عاجز میآید. در جمله خرد و بزرگ آن را که رسانند تاویل باید طلبید و گرد رخصت و دفع گشت.
*و از تقریب هشت کس حذر واجب است: اول آنکه نعمت منعمان را سبک دارد و کفران آن سبک دست دهد. و دوم آنکه بی موجبی در خشم شود. سوم آنکه بعمر دراز مغرور باشد و خود را از رعایت حقوق بی نیاز پندارد. چهارم آنکه راه قطیعت و غدر پیش او گشاده و سهل نماید. و پنجم آنکه بنای کارهای خود برعداوت نهد و نه بر راستی و دیانت. و ششم آنکه در ابواب سهو رشته با خویشتن فراخ گیرد و قبله دل هوا را سازد. و هفتم آنکه بی سببی در مردمان بدگمان گردد و بی دلیل روشن اهل ثقت را متهم گرداند. هشتم آنکه بقلت حیا مذکور باشد و بشوخی و وقاحت مشهور.
و برهشت کس اقبال فرمودن فرض است: اول آنکه شکر احسان لازم شمرد. و دوم آنکه عقده عهد او بحوادث روزگار وهنی نپذیرد. و سوم آنکه تعظیم ارباب تربیت و مکرمت واجب بیند. و چهارم آنکه از غدر و فجور بپرهیزد. پنجم آنکه در حال خشم برخویشتن قادر باشد. ششم آنکه بهنگام طمع سخاوت ورزد. هفتم آنکه به اذیال شرم و صلاح تمسک نماید. هشتم آنکه از مجالست اهل فسق و فحش پهلو تهی کند.
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن به بررسی رفتارها و نگرشهایی میپردازد که انسانها باید در زندگی خود مدنظر قرار دهند. مادر شیر، با اشاره به تجربیات خود، تاکید میکند که انسانها باید از بدگمانی و سوء ظن نسبت به دیگران پرهیز کنند و همچنین به اهمیت شکرگزاری و احترام به دیگران اشاره میکند. او هشدار میدهد که باید نسبت به شرايطی که ممکن است منجر به بدگمانی و تقبیح دیگران شود هوشیار باشند و در عین حال به نکات مثبت و خوبیهایی که در اطرافشان وجود دارد توجه کنند. در این راستا، هشت ویژگی منفی که باید از آنها دوری کرد، و هشت ویژگی مثبت که باید در خود پرورش داد، ذکر شده است. به طور کلی، متن بر اهمیت دیانت، صداقت و شکرگزاری تاکید دارد و خود را از بدگمانی و گناه دور نگهداشتن را توصیه میکند.
هوش مصنوعی: مادر شیر وقتی متوجه شد که صداقت شگال از زیر غبار شبهات آشکار شده و پردهای از تردید از چهرهی پاک او کنار رفته است، به شیر گفت: این گروه امان داده شدهاند و بازگشت از این وضعیت امکانپذیر نیست. اما در این ماجرا، او تجربهای بزرگ به دست آورد که باید از آن عبرت بگیرد و بدگمانی نسبت به گروهی که با بدگوییهایشان و تحقیر دیگران به نفع خود نزدیک میشوند، افزایش یابد. او هرگونه خیانت را محکوم میکند و هیچ دلیلی را برای تحمل مسائل مشکوک جایز نمیشمرد مگر اینکه برهانی قوی بیابد که در آن از تردید و شک آزاد باشد. همچنین، او خطر حرفها و شایعاتی را که نزدیکان و آشنایان میزنند، هرچند مختصر و کوتاه باشند، به خوبی شناسایی میکند، چرا که این حرفها تدريجاً اثر خود را میگذارند و به جایی میرسند که جبران آن ممکن نخواهد بود.
هوش مصنوعی: از رودخانههای نیل، فرات و دجله، آبهایی به وجود میآید که سپس موجهایی به وجود میآورند که حتی فیل را هم میتوانند بربایند.
هوش مصنوعی: وقتی گیاه تازه رشد میکند، از ریشههایش بندهایی شکل میگیرد که حتی فیل هم نمیتواند آنها را پاره کند و قدرت شکستن آنها را ندارد. در مورد این موضوع، باید به تفسیر جنبههای کوچک و بزرگ آن پرداخت و به دنبال اجازه و تدابیر لازم بود.
هوش مصنوعی: باید از هشت دسته افراد پرهیز کرد: اول کسانی که نعمتهای دیگران را کوچک میشمارند و در برابر آن ناشکری میکنند. دوم افرادی که بدون دلیل دچار خشم میشوند. سوم کسانی که به طول عمر خود مغرور هستند و فکر میکنند نیازی به رعایت حقوق دیگران ندارند. چهارم افرادی که به سادگی به خیانت و نفاق میپردازند. پنجم کسانی که اساس کارهای خود را بر دشمنی بنا میکنند و نه بر راستگویی و دیانت. ششم افرادی که در اشتباهات خود به خود رای میدهند و دلشان را به خواستههای نفسشان میسپارند. هفتم کسانی که بدون دلیل به دیگران بدگمان میشوند و افراد مورد اعتماد را بدون مدرک متهم میکنند. هشتم افرادی که بیشرم و با بیحیایی شناخته میشوند و در شوخی و ناپسندی مشهورند.
هوش مصنوعی: بر هر کسی واجب است که شکر نعمتها و خوبیها را به جا آورد. اولاً، باید از احسان و لطف دیگران قدردانی کند. ثانیاً، باید به وعدهها و عهدهایی که داده وفادار بماند و در برابر مشکلات روزگار سست نشود. ثالثاً، احترام به معلمین و افراد بزرگوار را امری ضروری بداند. رابعاً، از خیانت و اعمال ناپسند دوری کند. خامساً، در زمان خشم، بر خود کنترل داشته باشد. ششم، در زمان طمع و آز، به بخشندگی رفتار کند. هفتم، در پی اصلاح و نیکوکاری باشد و به شرم و عفیف بودن پایبند بماند. هشتم، از دوستی با افرادی که به فساد و بدی مشهورند، پرهیز کند.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.