بخش ۶۱ - در شرح احسان های یوسف علیه السلام با اهل زندان و تعبیر کردن وی خواب مقربان پادشاه مصر را و وصیت کردن وی مر یکی ازیشان را که وی را پیش پادشاه یاد کند
ز مادر هر که دولتمند زاید
فروغ دولتش ظلمت زداید
به خارستان رود گلزار گردد
گل از وی نافه تاتار گردد
چو ابر ار بگذرد بر تشنه کشتی
شود از مقدمش خرم بهشتی
چو باد ار در رود در تازه باغی
فروزد از رخ هر گل چراغی
به زندان گر درآید خرم و شاد
کند زندانیان را از غم آزاد
چو زندان بر گرفتاران زندان
شد از دیدار یوسف باغ خندان
همه از مقدم او شاد گشتند
ز بند درد و رنج آزاد گشتند
به گردن غلشان شد طوق اقبال
به پا زنجیرشان فرخنده خلخال
اگر زندانیی بیمار گشتی
اسیر محنت و تیمار گشتی
کمر بستی پی بیمارداریش
خلاصی دادی از تیمارخواریش
وگر جا بر گرفتاری شدی تنگ
سوی تدبیر کارش کردی آهنگ
گشاده رو شدی او را رضا جوی
ز تنگی در گشاد آوردیش روی
وگر بر مفلسی عشرت شدی تلخ
ز ناداری نمودی غره اش سلخ
ز زرداران کلید زر گرفتی
ز عیشش قفل تنگی بر گرفتی
وگر خوابی بدیدی نیکبختی
به گرداب خیال افتاده رختی
شنیدی از لبش تعبیر آن خواب
به خشکی آمدی رختش ز گرداب
دو کس از محرمان شاه آن بوم
ز خلوتگاه قربش مانده محروم
به زندان همدمش بودند و همراز
در آن ماتمکده با وی هم آواز
به یک شب هر یکی دیدند خوابی
کزان در جانشان افتاد تابی
یکی را مژده ده خواب از نجاتش
یکی را مخبر از قطع حیاتش
ولی تعبیر آن زیشان نهان بود
وز آن بر جانشان بار گران بود
به یوسف خواب های خود بگفتند
جواب خواب های خود شنفتند
یکی را گوشمال از دار دادند
یکی را بر در شه بار دادند
جوانمردی که سوی شاه می رفت
به مسندگاه عز و جاه می رفت
چو رو سوی شه مسندنشین کرد
به وی یوسف وصیت اینچنین کرد
که چون در صحبت شه باریابی
به پیشش فرصت گفتار یابی
مرا در مجلسش یاد آوری زود
کزان یادآوری وافر بری سود
بگویی هست در زندان غریبی
ز عدل شاه دوران بی نصیبی
چنینش بی گنه مپسند رنجور
که هست این از طریق معدلت دور
چو خورد آن بهره مند از دولت و جاه
می از قرابه قرب شهنشاه
چنان رفت آن وصیت از خیالش
که بر خاطر نیامد چند سالش
نهال وعده اش مأیوسی آورد
به زندان بلا محبوسی آورد
بلی آن را که ایزد برگزیند
به صدر عز معشوقی نشیند
ره اسباب بر رویش ببندد
رهین این و آنش کم پسندد
نتابد جز سوی خود روی او را
ز هر کس بگسلاند خوی او را
به دست غیر تاراجش نخواهد
به غیر خویش محتاجش نخواهد
نخواهد دست او در دامن کس
اسیر دام خویشش خواهد و بس
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر به بیان ویژگی‌های مثبت و خیرخواهی افراد فاضل و نیکوکار می‌پردازد. او به این نکته اشاره دارد که افراد بزرگ و دولتمند، اگر از مادری با فضائل متولد شوند، به مانند خورشیدی هستند که ظلمت را از بین می‌برند. همچنین، شاعر از تأثیر مثبت حضور یک فرد نیکوکار در محیط‌های تنگ و غم‌انگیز صحبت می‌کند که چگونه می‌تواند دیگران را شاد کند و از غم رها سازد.
شاعر همچنین به داستان یوسف و تعبیر خواب‌های زندانیان اشاره می‌کند. او بخصوص به جوانمردی که نزد شاه می‌رود اشاره دارد و یوسف به او وصیت می‌کند که در حضور شاه از او یاد کند تا عدالت در مورد او برقرار شود. این بخش نشان‌دهنده اهمیت یادآوری و حمایت از دیگران به ویژه کسانی است که در سختی به سر می‌برند.
در نهایت، شاعر تأکید می‌کند که آنکه از جانب خدا برگزیده شود، در جایگاه برتر و عزت قرار می‌گیرد و به هیچ‌کس وابسته نخواهد بود. این پیام نشان‌دهنده این است که فرد با فضیلت، همواره از قید و بندهای دنیوی رها می‌شود و بر اساس انتخاب الهی به موفقیت می‌رسد.
هوش مصنوعی: هر کسی که از مادر با نعمت و ثروت به دنیا بیاید، نور و روشنی مقام و ثروتش به تدریج تاریکی‌های زندگی‌اش را برطرف می‌کند.
هوش مصنوعی: در میان خارزار، گلستان می‌شود و زیبایی گل از اوج خود، به آنجا می‌رسد.
هوش مصنوعی: وقتی ابر از بالای سر کسی عبور کند، آن فرد با ورودش به زندگی‌اش احساس شادی و خوشحالی می‌کند؛ گویی که بهشت بر او نازل شده است.
هوش مصنوعی: اگر بادی در باغی تازه بوزد، از چهره هر گلی نوری می‌تابد.
هوش مصنوعی: اگر شادی و نشاط وارد زندان شود، می‌تواند زندانیان را از غم و اندوه رهایی بخشد و آنها را خوشحال کند.
هوش مصنوعی: زمانی که دیدار یوسف، سرشار از شادی و نشاط است، تمام زندانیان تحت تأثیر قرار می‌گیرند و احساسات مثبت و شادی به زندان آنها راه پیدا می‌کند. در این حالت، زندان به مکانی زیبا و دل‌انگیز تبدیل می‌شود.
هوش مصنوعی: همه به خاطر آمدن او خوشحال شدند و از زنجیر درد و رنج رهایی یافتند.
هوش مصنوعی: به گردن کسانی که اسیرند، نشانه‌ی سعادت آویخته شده و به پاهایشان زنجیری خوش‌یمن بسته شده است.
هوش مصنوعی: اگر تو در زندان بیماری، و گرفتار رنج و درد شده‌ای،
هوش مصنوعی: تو با تلاش و کوشش خود، کسی را که در درد و رنج به سر می‌برد نجات دادی و او را از عذاب رهایی بخشیدی.
هوش مصنوعی: اگر در شرایط دشواری قرار گرفتی و به تنگنا افتادی، باید به فکر چاره‌جویی و یافتن راه‌حل برای مشکلاتت باشی.
هوش مصنوعی: چهره‌ات را گشاده کن و رضایت او را جلب کن؛ زیرا او در تنگنایی است و تو باید به او آرامش و دلگرمی بدهی.
هوش مصنوعی: اگر در خوشی‌های زندگی به خاطر فقر به تلخی دچار شدی، نباید به آن فقر دچار غفلت شوی.
هوش مصنوعی: تو از ثروت و خوشگذرانی بهره‌ای برده‌ای و در عین حال از لذت‌های زندگی خود محافظت کرده‌ای.
هوش مصنوعی: اگر خوابی دیدی که نشان از بدبختی دارد، به دام خیال نگرامی و تحت تاثیر آن قرار می‌گیری.
هوش مصنوعی: شنیدی که او از روی لبانش خواب را تعبیر کرد و به خشکی رسیدی، در حالی که لباسش از گرداب بیرون آمده بود.
هوش مصنوعی: دو نفر از دوستان و نزدیکان شاه، که در آن سرزمین زندگی می‌کنند، از جایگاه نزدیک به او دور مانده‌اند و از نعمت‌های آن محروم هستند.
هوش مصنوعی: آنها در زندان همراه و همنشین او بودند و در آن مکان غم‌انگیز، با او هم‌صدا بودند.
هوش مصنوعی: در یک شب، هر یک از آنها خوابی دیدند که تأثیر عمیقی در وجودشان گذاشت و در دلشان حالتی تازه به وجود آورد.
هوش مصنوعی: به یکی خبر خوش بده که از خطر نجات یافته است و به دیگری بگو که عمرش به پایان رسیده است.
هوش مصنوعی: اما معنی آنچه که آنها از آن می‌فهمیدند پنهان بود و این موضوع برایشان دردسرساز و سنگین بود.
هوش مصنوعی: به یوسف درباره خواب‌هایشان گفتند و او هم جواب خواب‌هایشان را شنید و توضیح داد.
هوش مصنوعی: یکی را به خاطر کارهایش تنبیه کردند و برای دیگری به دلیل مقام و جایگاهش احترام قائل شدند.
هوش مصنوعی: مردی جوانمرد به سمت پادشاه روانه شد و در حال رفتن به مکان با شکوه و عالی او بود.
هوش مصنوعی: وقتی که یوسف به سمت شاه رفت و در کنار او نشست، این سخنان را به او گفت.
هوش مصنوعی: وقتی که در مجلس پادشاه حاضر شوی، فرصتی برای صحبت کردن پیدا می‌کنی.
هوش مصنوعی: در مجلس او هر چه زودتر به یاد من بیاور، زیرا که یادآوری او برای من بسیار سودمند است.
هوش مصنوعی: می‌گویی در زندانی غریب وجود دارد که به دلیل بی‌عدالتی و نقص در حقوق فرزند زمانه، زندگی می‌کند.
هوش مصنوعی: اگر کسی بی‌گناه باشد، نباید او را رنجانید؛ چون این، نشان‌دهنده‌ی ناعدالتی است.
هوش مصنوعی: وقتی آن فرد خوشبخت از ثروت و مقام خود نوشید، می از ظرف نزدیک به شاه نوشید.
هوش مصنوعی: او به قدری از یاد آن وصیت دور شده که حتی بعد از گذشت سال‌ها هم به فکرش نیامده است.
هوش مصنوعی: درخت امیدی که به ما نوید داده شده، در زندان غم و سختی، حس ناامیدی را به وجود آورده است.
هوش مصنوعی: به یقین، کسی که مورد انتخاب خداوند قرار گیرد، در بالاترین جایگاه و مقام محبوب خود قرار خواهد گرفت.
هوش مصنوعی: اگر او به خاطر دیگران و به خاطر وابستگی‌هایش، راه‌های پیشرفت را ببندد، این وضعیت را نمی‌پسندد و به دنبالش نخواهد رفت.
هوش مصنوعی: نور او تنها به سمت خود می‌تابد و نمی‌گذارد کسی به او نزدیک شود، او را از هر موجود دیگری جدا می‌کند.
هوش مصنوعی: این شعر به این معناست که مال و دارایی کسی به دست دیگران گرفته نخواهد شد و او هرگز به کسی جز خود نیاز نخواهد داشت. به عبارتی، اشاره دارد به استقلال و مالکیت شخص بر اموال خود و اینکه هیچ کس نمی‌تواند آنها را از او بگیرد.
هوش مصنوعی: کسی که به دامن دیگری وابسته نیست، هیچ‌گاه اجازه نخواهد داد که در دام دیگران گرفتار شود و تنها به دنبال آزادی و استقلال خود است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.