جامی
»
هفت اورنگ
»
سبحةالابرار
»
بخش ۹۵ - حکایت آن حکیم که از تره زار جهان به شاخی چند قناعت کرده بود و از خوان جهانیان دندان طمع برکنده
می شد آن خاصگی شاه به دشت
بر کنار تره زاری بگذشت
تره کاری ز قضا بر لب جوی
بود ز آلودگی گل تره شوی
زان تره هر چه همی ماند در آب
طعمه می ساخت حکیمی به شتاب
خاصگی گفت بدو کای سره مرد
کس ندیدم که بدینسان تره خورد
تره تو که نه نان دیده نه دوغ
ندهد کار تو را هیچ فروغ
گر چو ما خدمتی شاه شوی
صاحب مرتبه و جاه شوی
دسته تره که بر خوان بودت
پهلوی بره بریان بودت
لقمه بره که با تره خوری
به ز هر تره که بی بره خوری
گفت با خاصگی آن مرد حکیم
کای ز جاه آمده در چاه مقیم
گر چو ما راه قناعت سپری
به حرمگاه قناعت گذری
باشد از خوان جهان تره بست
خوردن بره نیفتد هوست
کمر خدمت شاهت چو کمند
نفکند گردن اقبال به بند
شاه از خلعت شاهی بیرون
نیست جز چون تو یکی مرد زبون
پیش شمشیر سر افکنده شوی
به که پیش چو خودی بنده شوی
در دیاری که ز فقر آبادیست
بندگی خاک ره آزادیست
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر به روایت گفتگو میان یک حکیم و خاصگی (یک شخص معمولی) میپردازد. خاصگی در حال خوردن تره در کنار جوی آب است و حکیم او را به خاطر انتخاب غذای سادهاش سرزنش میکند. حکیم به خاصگی میگوید که اگر مانند او در خدمت شاه باشد، به مقام و مرتبهای دست مییابد که لذت بیشتری را تجربه میکند. او به خاصگی یادآوری میکند که خوردن تره به تنهایی هیچ نفعی ندارد و به زندگیاش صورت و روشنایی نمیبخشد.
حکیم بر لزوم قناعت تأکید میکند و میگوید که زندگی ساده و قانعانه میتواند فرد را از اشتیاق به زندگی ولخرجانه و فانی محافظت کند. او به خاصگی میآموزد که در زندگی ممکن است به ظاهری جذاب اما بدون محتوا گرفتار شود. در نهایت، به بیان این حقیقت میپردازد که بندگی و فقر در دنیایی که آزادی و قناعت در آن وجود دارد، بهتر از زیستن در قید و بند دنیا است.
هوش مصنوعی: در آن زمان، امکان داشت که آن ویژگی خاص شاه، او را به حاشیهای از دشت ببرد و در کنار مزرعهای از سبزیجات عبور کند.
هوش مصنوعی: در کنار جوی، گیاه ترهای به طور طبیعی رشد کرده است و با شست و شوی آن، آلودگیهایش از بین میرود.
هوش مصنوعی: هر چیزی که در آب بماند، به تدریج طعمهای برای شکارچیان میشود و حکیم با سرعت در حال ساختن دامهایی است.
هوش مصنوعی: خاصگی به او گفت: ای مرد باهوش، من هیچ کس را ندیدهام که اینگونه تره بخورد.
هوش مصنوعی: تو که نه نانی دیدهای و نه دوغی، هیچ چیز نمیتواند به تو کمک کند و تو را به جایی برساند.
هوش مصنوعی: اگر مانند ما خدمتگزار شاه باشی، به مقام و منزلت بزرگی دست پیدا میکنی.
هوش مصنوعی: اگر در کنار غذای خوشمزهای مثل بره بریان، سبزی تازه و خوش بو وجود داشته باشد، حس و حال بهتری خواهی داشت.
هوش مصنوعی: یعنی لقمهای که با سبزی تازه و خوشمزه تناول کنی، به مراتب از خوردن سبزی بدون گوشت بهتر است.
هوش مصنوعی: مرد حکیم به او گفت: تو که از مقام و منزلت خود به جایی افتادهای و در این چاه گیر افتادهای، حواست باشد که این وضعیت نباید تو را ناامید کند.
هوش مصنوعی: اگر مثل ما به راه قناعت بروی و به آرامش و رضایت در زندگی دست یابی، به مکانهای مقدس و با ارزش نزدیکتر میشوی.
هوش مصنوعی: اگر در دنیای پر از تنوع، به دنبال لذتهای زندگی باشید، نباید از تلاش برای رسیدن به آنها غافل شوید، چرا که ممکن است فرصتها از دست بروند و به آرزوهایتان نرسید.
هوش مصنوعی: زمانی که عاشقانه به خدمت شاه میپردازم، همچون کمند و قید، اقبال و بخت نیز در دستانم قرار میگیرد.
هوش مصنوعی: سلطنت به وصلههای ظاهری محدود نمیشود، بلکه باید مردی زباندار و شایسته باشی تا به مقام شاهی دست یابی.
هوش مصنوعی: اگر در برابر شمشیر سر تسلیم فرود آوری، بهتر از آن است که در برابر خودت به بندگی خود درآیی.
هوش مصنوعی: در سرزمینی که به خاطر فقر، زندگی سست و ناچیز است، تنها راه آزادی، احترام و خدمت به زمین و مبدأ خود است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.