صانع بی‌چون چو عالم آفرید
عقل اول را مقدم آفرید
دَه بوَد سلک عقول ای خرده‌دان
وان دهم باشد مؤثر در جهان
کارگر چون اوست در گیتی تمام
عقل فعالش ازان کردند نام
اوست در عالم مفیض خیر و شر
اوست در گیتی کفیل نفع و ضر
نیستش پیوند جسمانی و جسم
گنج او مستغنی آمد زین طلسم
او به ذات و فعل خود زینها جداست
کرد بی‌پیوند اینها هر چه خواست
روح انسان زادهٔ تأثیر اوست
نفس حیوان سخرهٔ تدبیر اوست
زیر فرمان وی‌اند اینها همه
غرق احسان وی‌اند اینها همه
او شه فرمانده است و دیگران
زیر فرمان وی از فرمانبران
چون به نعت شاهی او آراسته‌ست
راهدان از شاه او را خواسته‌ست
بر جهان فیضی که از وی می‌رسد
بر وی از بالا پیاپی می‌رسد
پیش دانا راهدان بوالعجب
فیض بالا را حکیم آمد لقب
روح پاکش نفس گویا گشته اسم
زاده زین عقل است بی‌پیوند جسم
هست بی‌پیوندی جسمش مراد
آن که گفت این از پدر بی‌جفت زاد
زاده‌ای بس پاکدامان آمده‌ست
نام این زاده سلامان آمده‌ست
کیست ابسال این تن شهوت‌پرست
زیر احکام طبیعت گشته پست
تن به جان زنده‌ست و جان از تن مدام
گیرد از ادراک محسوسات کام
هر دو زان رو عاشق یکدیگرند
جز به جبر از صحبت هم نگذرند
چیست آن دریا که در وی بوده‌اند؟
وز وصال هم در او آسوده‌اند؟
بحر شهوت‌های حیوانی‌ست آن
لجه لذات نفسانی‌ست آن
عالمی در موج او مستغرقند
واندر استغراق او دور از حقند
چیست آن ابسال در صحبت قریب؟
وان سلامان ماند از وی بی‌نصیب
باشد آن تأثیر سن انحطاط
طی شدن آلات شهوت را بساط
کرده جا محبوب طبع اندر کنار
و‌آلت شهوت فرومانده ز کار
چیست آن میل سلامان سوی شاه؟
وان نهادن رو به تخت عز و جاه؟
میل لذت‌های عقلی کردن است
رو به دار‌الملک‌ِ عقل آوردن است
چیست آن آتش؟ ریاضت‌های سخت
تا طبیعت را زند آتش به رخت
سوخت زان آثار طبع و جان بماند
دامن از شهوات حیوانی فشاند
لیک چون عمری به آتش بود خوی
گه‌گهش درد فراق آمد به روی
زان حکیمش وصف حسن زهره گفت
کرد جانش را به مهر زهره جفت
تا به تدریج او به زهره آرمید
وز غم ابسال و عشق او رهید
چیست زهره؟ آن کمالات بلند
کز وصول آن شود جان ارجمند
زان جمال عقل نورانی شود
پادشاه ملک انسانی شود
با تو گفتم مجمل این اسرار را
مختصر آوردم این گفتار را
گر مفصل بایدت فکری بکن
تا به تفصیل آید اسرار کهن
هم بر این اجمال‌کاری این خطاب
ختم شد والله اعلم باالصواب
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این متن، شاعر به آفرینش و تأثیر عقل فعال در جهان پرداخته و آن را موجودی بی‌سابقه و جدا از جسم معرفی می‌کند. عقل فعال به عنوان منبع خیر و شر و نفع و ضرر شناخته می‌شود و روح انسان را از تأثیرات او می‌داند. همچنین به روابط میان جان و تن، و تأثیرات شهوت و طبیعت بر زندگی پرداخته و از عشق و جستجوی کمال انسانی سخن می‌گوید. در نهایت، شاعر دعوت می‌کند تا برای درک عمیق‌تر این مفاهیم به تفکر بیشتر پرداخته شود.
هوش مصنوعی: خداوند بدون هیچ شکی، وقتی که جهان را خلق کرد، عقل را به عنوان نخستین آفرینش خود قرار داد.
هوش مصنوعی: عقل و دانش انسان‌ها مختلف است و افراد کم‌دانش هم ممکن است تاثیرگذار باشند. آنچه که به نظر می‌رسد، این است که هر کسی با هر سطح از دانشی می‌تواند بر روی جهان و زندگی دیگران تأثیر داشته باشد.
هوش مصنوعی: در جهان، کارگری مانند او وجود ندارد و تمام عقل و اندیشه‌اش به خاطر او شناخته شده است.
هوش مصنوعی: او در این جهان منبع خیر و شر است و در زندگی انسان‌ها مسئول نفع و ضرر می‌باشد.
هوش مصنوعی: در اینجا به این موضوع اشاره شده که وجود او به نوعی وابسته به جسم نیست و تنها محتویات او نشان‌دهنده‌ی غنای درونی‌اش است. این غنا و توانایی به خاطر وجود یک طلسم یا قید خاصی نیست.
هوش مصنوعی: او به ذات و عمل خود از همه چیز جداست و بی‌هیچ وابستگی، هر چه را که اراده کند، انجام می‌دهد.
هوش مصنوعی: انسان با روح خود تحت تأثیرات خود شکل می‌گیرد و نفس حیوان، تابع مدیریت و تدبیر اوست.
هوش مصنوعی: همه این افراد زیر فرمان او هستند و همه از لطف و احسان او بهره‌مند شده‌اند.
هوش مصنوعی: او رهبر است و دیگران تحت فرمان او قرار دارند.
هوش مصنوعی: وقتی که صفات و ویژگی‌های شاه به زیبایی توصیف شده است، راستگویی و درستکاران نیز به دنبال آن هستند که او را به دست بیاورند.
هوش مصنوعی: خیر و برکت‌هایی که از او به جهان می‌رسد به طور مداوم از بالا به او می‌رسد.
هوش مصنوعی: دانای حقیقی، راه روشن را می‌شناسد و تحسین‌برانگیز است. کمال و دانش او را حکیم می‌نامند.
هوش مصنوعی: روح پاک او به زبان آمده و نامی را بر خود دارد که حاصل از عقل است و به بدن وابسته نیست.
هوش مصنوعی: این عبارت بیانگر این است که وجود او نه تنها به جسمش وابسته نیست، بلکه این به این معنی است که او به گونه‌ای متولد شده که ارتباطی با پدرش ندارد و از او بی‌نیاز است.
هوش مصنوعی: فرزندی بسیار باعفت و باوقار به دنیا آمده است و نام این فرزند سلامان است.
هوش مصنوعی: کیست که این بدن پر از شهوت را که زیر سلطه قوانین طبیعت به ناتوانی افتاده، مورد بررسی قرار دهد؟
هوش مصنوعی: بدن زنده است چون جان در آن وجود دارد و جان همواره از تجربه‌های حسی، لذت و بهره‌وری می‌کند.
هوش مصنوعی: هر دو به خاطر عشق به یکدیگر با هم هستند و فقط به ناچار از گفت‌وگو با یکدیگر پرهیز می‌کنند.
هوش مصنوعی: این دریا چیست که در آن، در کنار یکدیگر بودن و آشتی، آرامش برایشان فراهم است؟
هوش مصنوعی: دریای تمایلات حیوانی، همان عمق لذت‌های نفسانی است.
هوش مصنوعی: بسیاری از انسان‌ها در شادی و لذت‌های دنیا غرق شده‌اند، اما در این غرق شدن، از حقیقت و واقعیت دور مانده‌اند.
هوش مصنوعی: چیست آن ابسال که در نزد نزدیکانش همواره مورد توجه است؟ و حال آنکه سلامان از او بی‌بهره مانده است.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که در دوران افت و کاهش سن، تأثیرات و رؤیاهای ناشی از خواسته‌های شهوانی کاهش می‌یابد و این موضوع به نوعی نشان‌دهنده از بین رفتن لذت‌ها و هوس‌های جوانی است.
هوش مصنوعی: محبوب در کناری نشسته و طبع من به او رسیده، اما تمایلات شهوانی‌ام بی‌کار مانده‌اند.
هوش مصنوعی: این بیت به بررسی شوق و تمایل سلامان به نزدیکی و احترام به شاه می‌پردازد. او در تلاش است تا خود را در جایگاهی با ارزش و قدرت قرار دهد و به همین خاطر، در پی آن است که رو به تختی که نماد عزت و مقام است بیاورد. به طور کلی، این شعر به علاقه و آرزوی انسان‌ها برای رسیدن به مقام‌های بالا و ارتباط با قدرت اشاره دارد.
هوش مصنوعی: گرایش به لذت‌های عقلانی و فکری، انسان را به سوی سرزمین عقل و دانش هدایت می‌کند.
هوش مصنوعی: چه چیزی است این آتش؟ یعنی تمرین‌ها و سختی‌هایی که باعث می‌شود طبیعت انسان به طور عمیق تغییر کند و به نوعی درونش را شعله‌ور کند.
هوش مصنوعی: از نشانه‌های روح و طبع، آتش گرفت و تنها دامن از تمایلات دنیوی و حیوانی باقی ماند.
هوش مصنوعی: اما از آنجا که سال‌ها در آتش عشق می‌سوزد، گاهی اوقات درد جدایی بر او سایه می‌اندازد.
هوش مصنوعی: حکیم درباره زیبایی زهره گفت و جانش را به عشق زهره مرتبط کرد.
هوش مصنوعی: او به آرامی به زهره دست پیدا کرد و از درد ابسال و عشق او خلاص شد.
هوش مصنوعی: زهره چیست؟ آن ویژگی‌های عالی و بلندی که رسیدن به آن باعث می‌شود جان محترم و ارزشمندی بوجود آید.
هوش مصنوعی: با زیبایی و جذابیت عقل، انسان به کمال و شکوه می‌رسد و به مقام شاهی در زندگی‌اش دست پیدا می‌کند.
هوش مصنوعی: با تو درباره این رازها صحبت کردم و سخنانم را به طور مختصر و کوتاه بیان کردم.
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی به طور کامل و دقیق درباره رازهای قدیمی اطلاعاتی بدست آوری، باید فکر عمیق‌تری به کار ببری.
هوش مصنوعی: این موضوع به طور خلاصه بیان شد و اینجا صحبت به پایان رسید. خداوند بهتر از همه می‌داند که حقیقت چیست.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.