ضعف پیری قوت طبعم شکست
راه فکرت بر ضمیر من ببست
در دلم فهم سخندانی نماند
بر لبم حرف سخنرانی نماند
به که سر در جیب خاموشی کشم
پا به دامان فراموشی کشم
نسبتی دارد به حال من قوی
این دو بیت از مثنوی مولوی
«کیف یأتی النظم لی و القافیه
بعد ما ضاعت اصول العافیه
قافیه اندیشم و دلدار من
گویدم مندیش جز دیدار من »
کیست دلدار آن که دلها دار اوست
جمله جانها مخزن اسرار اوست
دارد او از خانه خود آگهی
به که داری خانه او را تهی
تا چو بیند دور از او بیگانه را
جلوه گاه خود کند آن خانه را
هر که را باشد ز دانش بهره مند
غیر ازین معنی کجا افتد پسند
لیک شاهان نیز او را سایه اند
از صفات و ذات او پر مایه اند
ذکر ایشان در حقیقت ذکر اوست
فکر در اوصاف ایشان فکر اوست
لاجرم با دعوی تقصیر من
مدحت شه شد گریبانگیر من
لیک مدحش را درین دیرینه کاخ
بود دربایست میدان فراخ
می کنم میدان آن زین مثنوی
می دهم آیین مدحش را نوی
ور نه بودم مثنوی ها ساخته
خاطر از امثالشان پرداخته
خاصه نظم این کتاب از بهر اوست
مظهر آیات لطف و قهر اوست
تا چو تقریبی شود انگیخته
باشم اندر ذکر او آویخته
در ثنایش نغز گفتاری کنم
در دعایش ناله و زاری کنم
چون ندارم دامن قربی به دست
بایدم در گفت و گوی او نشست
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این ابیات، شاعر به ضعف و ناتوانی ناشی از پیری اشاره میکند و از محدودیتهای فکری و گفتاری خود ابراز ناامیدی میکند. او به این فکر میافتد که به سکوت و فراموشی پناه ببرد، زیرا دیگر توانایی اندیشیدن و بیان سخن را ندارد. شاعر ادامه میدهد که اگرچه در عالم وجود، روزی با وجود معشوق یا محبوب خود برمیخیزد، اما اکنون در جستجویِ اوست، زیرا او را به عنوان منبع اسرار و دانش میداند.
شاعر همچنین به مدح و ستایش آن محبوب ادامه میدهد و میگوید که حتی شاهان نیز تحت سایه او هستند و شناخت ایشان به درک ذات و صفات محبوب منتهی میشود. در نهایت، او بیان میکند که این نوشتهها و اشعارش به خاطر محبوبش خلق شده و به ستایش و درد و دل با او اختصاص دارد، و با وجود تنگناها و ناتوانیاش، همچنان در پی او و ذکرش است.
هوش مصنوعی: سن پیری باعث شده که قدرت طبیعی من ضعیف شود و راه اندیشهام را بر روح و دل من بسته است.
هوش مصنوعی: در دل من دیگر جایی برای تفکر و تعمق باقی نمانده و بر زبانم نیز هیچ کلمهای برای بیان احساسات و نظراتم وجود ندارد.
هوش مصنوعی: بهتر است در سکوت و آرامش به سر ببرم و در دنیای فراموشی فرو بروم.
هوش مصنوعی: این دو بیت نشان میدهد که احساسات و حالات درونی انسان میتواند به شدت تحت تأثیر روحیه و وضعیت اطرافش باشد. هر چه زندگی و شرایط بهتر باشد، حالت فرد نیز شادابتر و مثبتتر خواهد بود. این ارتباط عمیق بین درون و بیرون، اهمیت شناخت و درک حالات روحی را برجسته میکند.
هوش مصنوعی: چگونه میتوانم نظم و قافیه را به دست آورم وقتی که اصول سلامت و خوشی از بین رفتهاند؟
هوش مصنوعی: من درگیر قافیهها و شعر هستم، اما محبوب من به من میگوید که نگرانی نداشته باش و تنها به دیدار من فکر کن.
هوش مصنوعی: کیست آن یار و دوست که دلها در دست اوست و همه جانها همچون رازهایی در دامان او محفوظ است؟
هوش مصنوعی: او از خانهاش خبر میدهد که چه کسی خانهاش را خالی میداند.
هوش مصنوعی: زمانی که او دور از خود بیگانهای را ببیند، خانهاش را به محلی برای نمایش خود تبدیل میکند.
هوش مصنوعی: هر کسی که از دانش بهرهمند باشد، غیر از این معنا، ارزش دیگری ندارد که مورد پسند باشد.
هوش مصنوعی: اما پادشاهان نیز تحت تأثیر او قرار دارند و از خصوصیات و ذاتش بهرهمند هستند.
هوش مصنوعی: یاد کردن از آنها در واقع یاد کردن از اوست و اندیشیدن در ویژگیهای آنها، اندیشیدن در خود اوست.
هوش مصنوعی: بنابراین به خاطر ادعای تقصیر من، ستایش از شاه، دامنگیر من شد.
هوش مصنوعی: اما ستایش او در این کاخ قدیمی باید در یک میدان وسیع انجام گیرد.
هوش مصنوعی: من در اینجا به معرفی و بزرگداشت این مثنوی میپردازم و آن را به شکل جدیدی بیان میکنم.
هوش مصنوعی: اگر نبودن ایشان، من هم نمیتوانستم مثنویها را خلق کنم و از نمونههایشان الهام بگیرم.
هوش مصنوعی: نظم این کتاب به خاطر اوست و نشاندهنده نعمتها و قدرتهای اوست.
هوش مصنوعی: تا زمانی که نزدیک به او باشم و در ذکر و یاد او مشغول باشم.
هوش مصنوعی: در ستایش او سخنان زیبا و شیرینی میگویم و در درخواست و دعا، با دلتنگی و اشتیاق ناله میکنم.
هوش مصنوعی: وقتی که به مقام و موقعیت نزدیک نمیرسم، باید در گفتوگو و ارتباط با او حضور پیدا کنم.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
کیف یاتی النظم لی والقافیه
بعد ما ضاعت اصول العافیه
همین شعر » بیت ۵
«کیف یأتی النظم لی و القافیه
بعد ما ضاعت اصول العافیه
قافیهاندیشم و دلدار من
گویدم مندیش جز دیدار من
همین شعر » بیت ۶
قافیه اندیشم و دلدار من
گویدم مندیش جز دیدار من »
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.