گنجور

حاشیه‌گذاری‌های سئنا

سئنا


سئنا در ‫۲ سال قبل، سه‌شنبه ۱۶ فروردین ۱۴۰۱، ساعت ۱۵:۵۲ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر دوم » بخش ۱۰۱ - کرامات آن درویش کی در کشتی متهمش کردند:

«یاوه»، در معنای «بی صاحب» و «بی سرپرست» هم آمده است؛ و «یاوه شدن» در اینجا به معنی «گم شدن» است.

 

سئنا در ‫۲ سال و ۴ ماه قبل، چهارشنبه ۱۷ آذر ۱۴۰۰، ساعت ۰۰:۲۲ دربارهٔ منوچهری » دیوان اشعار » مسمطات » شمارهٔ ۱ - در وصف خزان و مدح سلطان مسعود غزنوی:

«حسنا» جان!

 گویا تمثیل زیبا و حیرت‌انگیز منوچهری را در مورد باروری زنان و باروری درخت انگور درک نکردید! اگر کمی دقت کنید شعر این بزرگوار ارتباطی با خشونت علیه زن ندارد: شاعر در تلاش است مراتب ساخت شراب انگور را به نگارش درآورد!! بدین صورت: دهقان صبح زود به باغ رز (انگور) سر می‌زند و درختان را پر بار و پر ثمر می‌بیند. اینجاست که درختان انگور چون دخترانی مورد سرزنش پدر (یا دهقان) قرار می‌گیرند.«که تمام مدت درِ باغ قفل بود. شما چگونه باردار شده‌اید؟!» همین توصیف خیال‌انگیز ادامه‌ی داستان را پیش می‌برد و مرحله‌ی برداشت مزروع و گرفتن شیره انگور و ... به‌ صورت تنبیه دختران توسط پدر و ریخته شدن خون آن‌ها و دوره‌ی زندانی کردن آنها هم که زمان لازم برای مهیا شدن شراب در خم است. که در نهایت پدر یا دهقان باز میگردد و میگوید:« حقا که بسی تازه تر و نوتر از آنید.»

اگر در مفهوم شعر درست بیندیشید نه تنها در شعر کشتار و خونریزی وجود ندارد؛ بلکه به ژرفای مهارت و استادی منوچهری در نگارش طبیعت پی می‌برید.

 

سئنا در ‫۲ سال و ۵ ماه قبل، چهارشنبه ۱۲ آبان ۱۴۰۰، ساعت ۱۵:۲۶ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر دوم » بخش ۸ - التزام کردن خادم تعهد بهیمه را و تخلف نمودن:

«شیرگرم» به معنی  ولرم و آبی که دمایش ملایم و متعادل باشد، است و باید با سکون «ر» تلفظ شود

 

سئنا در ‫۲ سال و ۷ ماه قبل، شنبه ۱۳ شهریور ۱۴۰۰، ساعت ۱۸:۵۹ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر اول » بخش ۱۱۹ - در بیان این خبر کی انهن یغلبن العاقل و یغلبهن الجاهل:

«پیغامبر» واژه‌ای کاملاً درست است و اگر با «آ»ی کوتاه تلفظ شود هیچ اشکالی در وزن ایجاد نمی‌کند. در مقابل «پیغمبر» (در مواردی پیقمبر!!!) لحنی کوچه بازاری است برای سادگی تلفظ. 

بسیاری از این -به قول شما- «مسامحات» که در آثار ادبی پیدا میکنیم ناشی از اشتباه خودمان در درک یا خوانش متن است.

 

سئنا در ‫۲ سال و ۱۰ ماه قبل، جمعه ۱۴ خرداد ۱۴۰۰، ساعت ۱۹:۱۲ دربارهٔ باباطاهر » دوبیتی‌ها » دوبیتی شمارهٔ ۲۹:

خوانش دوبیتی نادرست است. «ناگه» در اینجا مخفف «ناگهان» نیست بلکه به معنای «نمیگوید» است. یعنی: کسی نمی‌گوید که فلانی زنده شد... 

پس باید تکیه تلفظ (stress) بر روی مصوت «آ» باشد نه روی «ـَه»

 

سئنا در ‫۲ سال و ۱۰ ماه قبل، سه‌شنبه ۴ خرداد ۱۴۰۰، ساعت ۱۵:۱۰ دربارهٔ سعدی » گلستان » باب اول در سیرت پادشاهان » حکایت شمارهٔ ۷:

با توجه به آیات قرآن و تفاسیر مرتبط با سوره‌ی اعراف در این مکان دو گروه از افراد حضور دارند. یکی رهبران و راهنمایان یک جامعه که همواره اعضای آن جامعه را - درست یا غلط - هدایت می‌کردند، در آخرت هم وظیفه ی هدایت آنان را بر عهده دارند. 

دیگری افراد به اصطلاح «خاکستری» که نه آنقدر بد اند که جایگاهشان دوزخ باشد و نه آنقدر خوب که سزاوار بهشت باشند

 

سئنا در ‫۲ سال و ۱۱ ماه قبل، چهارشنبه ۸ اردیبهشت ۱۴۰۰، ساعت ۱۲:۵۸ دربارهٔ سعدی » گلستان » باب پنجم در عشق و جوانی » حکایت شمارهٔ ۱۰:

در پاسخ به آقای جباری:
1- آن که نبات عارضش آب حیات می خورد: در اینجا سعدی عارضِ(چهره‌ی) ممدوح را به نباتی (گیاه) تشبیه می‌کند که ریشه اش از آب حیات می‌نوشد و به نوعی بیانگر جاودانگیِ زیبایی بسیار ممدوح در نظر شاعر است.
2- در شکرش نگه کند هر که نبات میخورد: شکر در اشعار، گاه کاربرد استعاری دارد و منظور از لب و دهان یار است. نبات در اینجا همان شیرینی معروف است که از شکر درست میشود. یعنی شاعر نگاه کردن به لب و دهان و سیمای یارش را با نقل و نبات خوردن یکسان و برابر میداند. و میگوید هر که نبات میخورد مانند آن است که در او بنگرد. ( به نوعی جابجایی ارکان تشبیه است تا مقایسه خیال انگیز تر شود)
شاد باشید.

 

سئنا در ‫۳ سال قبل، دوشنبه ۶ اردیبهشت ۱۴۰۰، ساعت ۱۲:۵۰ دربارهٔ سعدی » گلستان » باب سوم در فضیلت قناعت » حکایت شمارهٔ ۲۱:

درود بر ناباور! باید معترف شد که سخن شما به جا و نکوتر است و درست تر در نظر می آید. تا بحال راجع به بُرد یمانی نشنیده بودم و فقط درباره ی بَرد آن - که گویند بسی پرطرفدار است- می دانستم. ولی آنچه مهم است و شما ذکر کردید این است که خوانش بُرد درست است و اشکالی ندارد. دستتان خوش!

 

سئنا در ‫۳ سال قبل، یکشنبه ۵ اردیبهشت ۱۴۰۰، ساعت ۲۲:۰۷ دربارهٔ سعدی » گلستان » باب سوم در فضیلت قناعت » حکایت شمارهٔ ۲۱:

در پاسخ به فریدون و مریم عزیز در مورد معنی: «برد یمانی».
اگر کمی دقت کنید با توجه به متن و جمله ی قبل، متوجه میشوید که یمانی صفتی است منسوب به کشور یمن و به معنی: یمنی، یا آنچه مربوط به یمن است. اما واژه ای که در اغلب موارد غلط انداز میشود کلمه ی «برد» است. مشکل اینجاست که بیشتر خوانندگان و حتی خواننده فایل صوتی این حکایت این واژه را بُرد میخوانند (با ضمه). این، اشتباه هست و تلفظ درست این لغت بَرد می باشد (با فتحه). به معنای «سنگ». این لغت در فارسی در قدیم بکار میرفته است و حتی امروزه هم در گویش کُردی وجود دارد. بدین شیوه که سنگ به کردی «بَرد» گفته میشود. پس «بَرد یمانی» میشود: سنگ کشور یمن؛ که در اصل منظور همان عقیق های سرخ و سبز پر آوازه ی کشور یمن هستند. شایان توجه است که در غزلی از سعدی جمله ی «برق یمانی بجست» را میبینیم که آن، منظور از درخشش سنگ های عقیقی یمن است. شاد باشید.

 

سئنا در ‫۳ سال قبل، دوشنبه ۱۶ فروردین ۱۴۰۰، ساعت ۱۵:۲۲ دربارهٔ باباطاهر » دوبیتی‌ها » دوبیتی شمارهٔ ۵۹:

درود بر مهدی جان! باباطاهر در مصراع اول یارش را به «آلاله‌ی کوهساران» تشبیه کرده است اما در مصراع سوم او را بر الاله برتری داده است؛ با این استدلال که: آلاله فقط یک هفته هست در حالی که یار باباطاهر در تمام دوران زندگیش ، بوده و مایه‌ی امید و دلخوشی‌اش است. یعنی شاعر ابتدا او را به الاله شباهت داده اما در بیت بعدی او را از آن هم برتر خوانده است. این، «تشبیه تفضیلی»ست که دو بیتی را غیرمنطقی نکرده و اتفاقاً بسیار زیبا و خیال انگیز شده است

 

سئنا در ‫۳ سال قبل، پنجشنبه ۵ فروردین ۱۴۰۰، ساعت ۲۰:۴۷ دربارهٔ رهی معیری » رباعیها » آیینه صبح:

نفرمایید محسن جان،! بیت اشکالی ندارد. این کاربرد، «اسلوب معادله» نام دارد که همواره در ادبیات بوده و هست و شعرای تمام دوره ها از آن بهره جسته‌اند و مثال در این مورد از ده‌ها هزار هم افزون است. تعریف آن هم چنین است: مصراعی را مصداق مصراع دیگر قرار دادن.
در بیت اول شاعر می‌فرماید که دلم در صاف بودن از صبح برتر است و در پاکی و روشنی همتای صبح است. سپس در بیت دوم می‌فرماید اینکه دشمن حسود و بدخواه (در اینجا صرفا حسادت منظور نیست! دقت کنید!) با من در جنگ است چیز تازه ای نیست. خفاش شبگرد ( نماد تیرگی و پلیدی) همواره با صبح (نماد روشنی و پاکی که در بیت قبل شاعر دل خود را به آن تشبیه کرده بود) در تقابل است و از آن گریزان.
به تعبیری دیگر: «همانطور که دشمنان و عنودان با من مشکل دارند، خفاش بدطینت هم با صبح پاک مشکل دارد». این، همان آرایه ی اسلوب معادله است.

 

سئنا در ‫۳ سال و ۵ ماه قبل، جمعه ۲ آبان ۱۳۹۹، ساعت ۲۰:۳۴ دربارهٔ باباطاهر » دوبیتی‌ها » دوبیتی شمارهٔ ۱۰۹:

مصراع اخر همان «گذاری» درست است که شکل امروزین آن اینگونه است: تا کی مرا در انتظار میگذاری

 

sunny dark_mode