گنجور

 
غبار همدانی

سید حسین رضوی معروف به غبار همدانی (زادهٔ ۱۲۷۰ یا ۱۲۶۵ قمری در همدان - درگذشتهٔ ۱۳۲۲ قمری) شاعر همدانی است. وی از دومان حاج سید صادق امام جمعهٔ همدان و از سادات کبابى آن دیار بود. وى در همدان قدم به عرصه هستى نهاد. علوم ادبى و عربى را در زاگاهش فراگرفت و با استعداد سرشار و هوش و ذکاوت فوق‏العاده‏اى که داشت در تحصیل دانش، پیشرفت چشمگیرى از خود نشان داد و در شمار استادان بنام شعر و ادب همدان قرار گرفت. غبار چندى در طریق عرفان قدم گذشت و به سیر و سلوک در این رهگذر عمر صرف کرد. دیوان شعر غبار با این که بیش از هزار بیت نیست، اما مکرر در همدان و اصفهان و تهران طبع و نشر گردیده است. وى در همدان درگذشت و پیکرش را به قم منتقل کرده در صحن حضرت معصومه (س) به خاک سپردند.

طبق تنها اثر باز مانده از وی (دیوان اشعار) غبار عارفی رنج کشیده و سوخته در عشق است. مرحوم آیت‌الحق شیخ محمد جواد انصاری همدانی (وفات: ۱۳۳۹ شمسی) دربارهٔ وی گفته است که «جذبهٔ عشق الهی به غبار رسید و او سوخت».

شیوهٔ او در شعر همان طرز بازگشت است و نظر به حافظ و سعدی و خاقانی دارد. بعضی از غزلهای او بسیار قوی است.

دیوان غبار همدانی به همت دو تن از همراهان گنجور در دسترس قرار گرفته است.

این آمار از میان ۸۱۱ بیت شعر فارسی از کل ۸۱۷ بیت شعر موجود در گنجور از اشعار این بخش استخراج شده است.

توجه فرمایید که این آمار به دلایلی از قبیل وجود چند نسخه از آثار شعرا در سایت (مثل آثار خیام) و همینطور یک بیت محسوب شدن مصرع‌های بند قالبهای ترکیبی مثل مخمس‌ها تقریبی و حدودی است و افزونگی دارد.

آمار همهٔ شعرهای گنجور را اینجا ببینید.

وزن‌یابی دستی در بیشتر موارد با ملاحظهٔ تنها یک مصرع از شعر صورت گرفته و امکان وجود اشکال در آن (مخصوصاً اشتباه در تشخیص وزنهای قابل تبدیل از قبیل وزن مثنوی مولوی به جای وزن عروضی سریع مطوی مکشوف) وجود دارد. وزن‌یابی ماشینی نیز که جدیداً با استفاده از امکانات تارنمای سرود اضافه شده بعضاً خطا دارد. برخی از بخشها شامل اشعاری با بیش از یک وزن هستند که در این صورت عمدتاً وزن ابیات آغازین و برای بعضی منظومه‌ها وزن غالب منظومه به عنوان وزن آن بخش منظور شده است.

ردیف وزن تعداد ابیات درصد از کل
۱ مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی) ۱۸۶ ۲۲٫۹۳
۲ فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی) ۸۱ ۹٫۹۹
۳ مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم) ۷۶ ۹٫۳۷
۴ مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف) ۷۳ ۹٫۰۰
۵ مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف) ۶۸ ۸٫۳۸
۶ مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب) ۵۳ ۶٫۵۴
۷ مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف) ۴۳ ۵٫۳۰
۸ فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن (رمل مثمن سالم) ۳۰ ۳٫۷۰
۹ فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف) ۲۸ ۳٫۴۵
۱۰ مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن (هزج مثمن اخرب) ۲۷ ۳٫۳۳
۱۱ فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف) ۲۴ ۲٫۹۶
۱۲ مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف) ۲۱ ۲٫۵۹
۱۳ فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون) ۲۰ ۲٫۴۷
۱۴ فعولن فعولن فعولن فعولن (متقارب مثمن سالم) ۱۷ ۲٫۱۰
۱۵ مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن (رجز مثمن سالم) ۱۶ ۱٫۹۷
۱۶ مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن (مجتث مثمن مخبون) ۱۰ ۱٫۲۳
۱۷ فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه) ۹ ۱٫۱۱
۱۸ مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن (رجز مثمن مطوی مخبون) ۷ ۰٫۸۶
۱۹ مفعول مفاعلن مفاعیلن (هزج مسدس اخرب مقبوض) ۶ ۰٫۷۴
۲۰ متفاعلن متفاعلن متفاعلن متفاعلن ۶ ۰٫۷۴
۲۱ فعلات فاعلاتن فعلات فاعلاتن (رمل مثمن مشکول) ۵ ۰٫۶۲
۲۲ مفتعلن فاعلات مفتعلن فع (منسرح مثمن مطوی منحور) ۴ ۰٫۴۹
۲۳ مستفعلن فع مستفعلن فع (متقارب مثمن اثلم) ۱ ۰٫۱۲

آمار ابیات برچسب‌گذاری شدهٔ این بخش با زبان غالب شعر در گنجور به شرح زیر است:

ردیف زبان تعداد ابیات درصد از کل
۱ فارسی ۸۱۱ ۹۹٫۲۷
۲ ترکی ۶ ۰٫۷۳

آمار ابیات برچسب‌گذاری شدهٔ این بخش با قالب شعری در گنجور به شرح زیر است:

ردیف قالب شعری تعداد ابیات درصد از کل
۱ غزل ۷۸۰ ۹۵٫۴۷
۲ مثنوی ۲۲ ۲٫۶۹
۳ دوبیتی ۸ ۰٫۹۸
۴ تک بیت ۵ ۰٫۶۱
۵ غزل/قصیده/قطعه ۲ ۰٫۲۴

آمار ابیات به تفکیک زیربخش‌های این قسمت به شرح زیر است:

ردیف بخش تعداد ابیات درصد از کل
۱ غزلیات ۷۸۰ ۹۵٫۴۷
۲ دوبیتی‌ها ۱۰ ۱٫۲۲
۳ مفردات ۵ ۰٫۶۱
۴ بخش‌بندی نشده ۲۲ ۲٫۶۹