دردا و حسرتا که جهان شد به کام خر!
زد چرخ سفله، سکه دولت به نام خر!
خر سرور ار نباشد؛ پس هر خر از چه روی؟
گردد همی ز روی ارادت غلام خر!
افکنده است سایه، هما بر سر خران
افتاده است طایر دولت به دام خر
خر بنده خران شد، آزادگان دهر!
پهلو زن است چرخ، به این احتشام خر
خرها تمام محترمند! اندرین دیار!
باید نمود از دل و جان احترام خر
خرها وکیل ملت و ارکان دولتند
بنگر که بر چه پایه رسیده مقام خر؟
شد دائمی ریاست خرها به ملک ما
ثبت است بر جریده عالم دوام خر
هنگامهای به پاست، به هر کنج مملکت
از فتنه خواص پلید و عوام خر
آگاه از سیاست کابینه، کس نشد
نبود عجب که «نیست» معین مرام خر
روزی که جلسه وزرا، منعقد شود
دربار چون طویله شود ز ازدحام خر
در غیبت وزیر، معاون شود کفیل
گوساله ایست نایب و قائم مقام خر
یارب «وحید ملک» چرا میخورد پلو؟
گر کاه و یونجه است، به دنیا طعام خر
گفتم به یک وزیر، که من بنده توام
یعنی منم ز روی ارادت غلام خر
این شعر را به نام «سپهدار» گفتهام
تا در جهان بماند، پاینده نام خر
خرهای تیزهوش، وزیران دولتند
یا حبذا ز رتبه و شأن و مقام خر
از آن الاغتر وکلایند، از این گروه
تثبیت شد به خلق جهان احتشام خر
شخص رئیس دولت ما، مظهر خر است
نبود به جز خر، آری قائم مقام خر
چون نسبت وزیر به خر، ظلم بر خر است
انصاف نیست، کاستن از احترام خر
گفتا سروش غیب، به گوش «امین ملک»
زین بیشتر، زمانه نگردد به کام خر
«سردار معتمد» خرکی هست جرت غوز
کز وی همی به ننگ شد، آلوده نام خر
امروز روز خرخری و خرسواری است
فردا زمان خرکشی و انتقام خر
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: شعر به نقد و طنز وضعیت اجتماعی و سیاسی عصر خود میپردازد، و با استفاده از تصویر خر به تقبیح عملکردهای نادرست و بیخاصیت رهبران و دولتمردان میپردازد. شاعر میگوید که در روزگار ما، خرها و نادانیها بر جامعه حکمفرما شدهاند و تمامی احترامها به آنها داده شده است. وی به نوعی دلسوزی و حسرت نسبت به اوضاع فعلی ابراز میکند و به این نتیجه میرسد که دولتمردان و وزرا به هیچوجه شایستگی ندارند و در واقع اکثراً به خرها شبیهاند. در نهایت، شاعر به بیداری و توجه مردم نسبت به این وضعیت تأکید دارد و از وضع کنونی ابراز ناامیدی میکند.
هوش مصنوعی: ای کاش و افسوس که دنیا به راحتی به کام موجودات بیارزش میچرخد! دوران بدی است که قدرت و ثروت به دست کسانی افتاده که شایستگیاش را ندارند.
هوش مصنوعی: اگر خر هیچ رئیسی نداشته باشد، پس هر خر به چه دلیلی وجود دارد؟ و آیا کسی به خاطر ارادت به خر، خود را خوار میکند؟
هوش مصنوعی: پرنده خوشبختی بر سر خرها سایه افکنده و نشانههایی از سعادت در اینجا دیده میشود.
هوش مصنوعی: این شعر به نوعی به تناقضها و ظواهر زندگی اشاره دارد. شاعر میگوید که فردی که به عنوان یک خر شناخته میشود، به یک مقام یا وضعیتی رفیع دست یافته است، و در عوض، افراد آزاد و شریف باید به این وضعیت خیره شوند. به این معنا که زندگی میتواند گاهی خلاف آنچه به نظر میرسد، باشد و واقعیتها و ظواهر ممکن است با یکدیگر تناقض داشته باشند.
هوش مصنوعی: در این دیار، همهی خرها بسیار محترم هستند و باید با تمام دل و جان به آنها احترام گذاشت.
هوش مصنوعی: خرها نماینده مردم و اساس دولت هستند. دقت کن که خر در چه جایگاهی قرار گرفته است!
هوش مصنوعی: ریاست و برتری خرها در سرزمین ما ثبت شده و در تمام دنیا نام آن همیشه باقی خواهد ماند.
هوش مصنوعی: در کشور وضعیت آشفتهای حاکم است و در هر گوشه از آن، ناآرامیهایی به وجود آمده که ناشی از فساد خواص بد و ناآگاهی مردم عادی است.
هوش مصنوعی: این بیت به انتقاد از سیاستهای دولت و ناکارآمدی آن اشاره دارد. شاعر به این نکته اشاره میکند که هیچکس از سیاستهای پشت پرده و تصمیمات دولت آگاه نیست و تعجبی ندارد که در چنین شرایطی، کسی مانند یک خر، در معانی و رویکرد خود گمگشته و بیهدف باقی بماند. وجود عدم آگاهی و درک از وضعیت سیاسی به نوعی به انحطاط و بیهدفی در رفتارها و اندیشهها منجر میشود.
هوش مصنوعی: وقتی که جلسه وزرا تشکیل میشود، دربار به قدری شلوغ میشود که مانند یک طویله پر از خر به نظر میرسد.
هوش مصنوعی: در زمان غیاب وزیر، کسی که در مسئولیت او قرار میگیرد، تنها به عنوان جانشین عمل میکند و در واقع هیچ توانایی و لیاقتی ندارد؛ مثل اینکه گوسالهای نایب و قائم مقام الاغی باشد.
هوش مصنوعی: پروردگارا، چرا وحید ملک برنج میخورد؟ اگر غذایش کاه و یونجه است، پس چرا از غذای الاغ استفاده نمیکند؟
هوش مصنوعی: به یک وزیر گفتم که من خدمتگزار توام، به این معنا که من از روی احترام و محبت، در خدمت تو هستم مثل یک غلام.
هوش مصنوعی: این شعر را به یاد سپهدار نوشتهام تا در دنیا باقی بماند و نام اسب همیشه زنده بماند.
هوش مصنوعی: خرهای باهوش، افراد مهم و با مسوولیت در حکومت هستند، یا چه خوب است مقام و جایگاه خر!
هوش مصنوعی: این گروه، در مقام و قدرت، از آن الاغها هم بیخودتر و ناتوانترند و در واقع، با برپا کردن این اجتماع، حالتی مانند آن الاغها را به دنیای آدمها دادهاند.
هوش مصنوعی: شخصی که در رأس دولت ما قرار دارد، نمونهای از حماقت و بیخبری است و واقعا چیزی جز آن نیست. بله، او در واقع نمایندهای از همین وضعیت است.
هوش مصنوعی: وقتی وزیر را با خر مقایسه میکنیم، بیعدالتی است که به خر بیاحترامی کنیم. این ناعدالتی نشاندهنده کم کردن احترام نسبت به خر است.
هوش مصنوعی: سروش غیبی به امین ملک گفت که اوضاع دنیا بیشتر از این رو به راه نمیشود و نمیتوان انتظار داشت که زمانه به نفع نابخردان پیش برود.
هوش مصنوعی: «سردار معتمد» به نوعی نماد افرادی است که به ظاهر اعتبار و مقام دارند، اما در واقعیت به دلیل رفتارهای ناپسندشان، برچسب ننگ بر خود و نام خانوادگیشان میزنند. این جمله به انتقاد از افرادی میپردازد که با وجود مقام و اعتبار ظاهری، به خاطر اعمالشان باعث رسوایی و آلودگی نام خود میشوند.
هوش مصنوعی: امروز روزی است که باید جلوی مشکلها را گرفت و از حوادث ناگوار جلوگیری کرد، اما فردا زمان پرداختن به عواقب این مشکلات و جبران خسارتها خواهد بود.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.