گنجور

 
ابن حسام خوسفی

خاوران نامه اثر حماسی ابن حسام خوسفی  که یک حماسه دینی محسوب می شود در باره جنگ ها و شرح پهلوانی های حضرت‌علی (ع)  است شاعر سال به پایان رسیدن اثر خود ۸۳۰ق نیز اشاره کرده است این مجموعه چه از لحاظ قالب و نوع ادبی آن و چه از نظر مضمون و محتوا و گزینش کلمات و ترکیبات و وصف صحنه های حماسی و داستانی از حکیم توس متاثر شده و تقلید نموده بحثی نیست; ولی آنچه کار ابن حسام را به ویژه از نظر نقد ادبی قابل توجه و شایسته تحسین میکند توصیف مناظر طبیعی و به ویژه مجالس بزم است. از این حیث شاعر استادی و ذوق سلیم خود و نیز خلف راستین بودنش را به حکیم توس به اثبات میرساند در باب شخصیتهای خاوران نامه هم همانند داستانهای آن باید گفت که برخی همچون مالک اشتر ابوالمحجن معدی کرب و عمرو بن امیه واقعیت تاریخی دارند ولی پاره ای دیگر از شخصیتهای داستانی همچون عملاق قرطاس عبدوی و نیز مکانهایی همچون حصن ضمان و حصن ظفر و شهر زرین صرفا ساخته ذهن شاعر است و تنها باید از دید حماسی بدانها نگریست. ابن حسام به یک تعبیر شاعر آفاقی است اگر به اشعار او به ویژه در توصیف آسمان صورت های فلکی طلوع و غروب خورشید و ماه دقت شود استادی و مهارت او را در سخن پروری و صحنه سازی و به کارگیری دقایق کلام در می یابیم یا اگر به مناجات های او در اثنای داستان ها نگاهی بیفکنیم مرتبه بلند شاعری و مقام رفیع سخنوری او را روشن تر خواهیم یافت. خرد ورزی همان گونه که در شاهنامه فردوسی برجسته است در این اثر شاگرد خلف فردوسی نیز نمایان است و شاعر بارها همنوعانش را به خردورزی و حکمت اندوزی دعوت کرده است.

برگرفته از مقدمه کتاب تازیان نامه پارسی 
حمید الله مرادی

تحمیدیه این کتاب به همت آقای مصطفی علیزاده در گنجور در دسترس قرار گرفته است.


بخش ۱: نخستین بدین نامه دلگشای

این آمار از میان ۷۹ بیت شعر موجود در گنجور از اشعار این بخش استخراج شده است.

توجه فرمایید که این آمار به دلایلی از قبیل وجود چند نسخه از آثار شعرا در سایت (مثل آثار خیام) و همینطور یک بیت محسوب شدن مصرع‌های بند قالبهای ترکیبی مثل مخمس‌ها تقریبی و حدودی است و افزونگی دارد.

آمار همهٔ شعرهای گنجور را اینجا ببینید.

وزن‌یابی دستی در بیشتر موارد با ملاحظهٔ تنها یک مصرع از شعر صورت گرفته و امکان وجود اشکال در آن (مخصوصاً اشتباه در تشخیص وزنهای قابل تبدیل از قبیل وزن مثنوی مولوی به جای وزن عروضی سریع مطوی مکشوف) وجود دارد. وزن‌یابی ماشینی نیز که جدیداً با استفاده از امکانات تارنمای سرود اضافه شده بعضاً خطا دارد. برخی از بخشها شامل اشعاری با بیش از یک وزن هستند که در این صورت عمدتاً وزن ابیات آغازین و برای بعضی منظومه‌ها وزن غالب منظومه به عنوان وزن آن بخش منظور شده است.

ردیف وزن تعداد ابیات درصد از کل
۱ فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه) ۷۹ ۱۰۰٫۰۰

آمار ابیات برچسب‌گذاری شدهٔ این بخش با قالب شعری در گنجور به شرح زیر است:

ردیف قالب شعری تعداد ابیات درصد از کل
۱ مثنوی ۷۹ ۱۰۰٫۰۰

آمار فراوانی تعداد ابیات اشعار این بخش به شرح زیر است (بلندترین شعر شامل ۷۹ بیت و کوتاه‌ترین شامل ۷۹ بیت شعر است):

ردیف تعداد ابیات شعر فراوانی درصد از ۱ شعر
۱ ۷۹ ۱ ۱۰۰٫۰۰