خوف و اندوه است قوتِ بندگان
غم شود بارِ فرح‌جویندگان
هر که‌را نبود به دل اندیشه‌ای
عاقبت بر پای بیند تیشه‌ای
از چه موجودی بیندیش ای پسر
هر کسی دارد غم خویش ای پسر
کرد ایزد مر ترا از نیست هست
از برای آنکه باشی حق‌پرست
تا تو باشی بندهٔ معبود باش
با حیا و با سخا و جود باش
مگذران در خواب و خور ایام را
زنده دار از ذکر صبح و شام را
خواب کم کن اول روز ای پسر
نفس را خوردن میاموز ای پسر
آخر روزت نکو نبود منام
پیشتر از شام خواب آمد حرام
اهل حکمت را نمی‌آید صواب
در میان آفتاب و سایه خواب
ای پسر هرگز مرو تنها سفر
باشدت رفتن سفر تنها خطر
دست را در رخ زدن شوم است شوم
استماع علم کن از اهل علوم
شب در آیینه نظر کردن خطاست
روز اگر بینی تو روی خود رواست
خانه گر تاریک و تنهایت بود
مونسی باید که نزدیکت بود
دست را کم زن تو در زیر زنخ
نزد اهل عقل سرد آمد چو یخ
چارپا را چون ببینی در قطار
در میان‌شان نیایی زینهار
تا فزاید قدر و جاهت را خدا
روز و شب می‌باش دایم در دعا
تا شود عمرت زیاده در جهان
رو نکویی کن نکویی در نهان
تا نکاهد روزی‌ات در روزگار
معصیت کم کن به عالم زینهار
هرکه رو در فسق و در عصیان کند
ایزد اندر رزق او نقصان کند
کم شود روزی ز گفتار دروغ
در سخن کذاب را نبود فروغ
هر که‌را عادت بود سوگند راست
تا بود زنده فقیر و بی‌نواست
ور بود سوگند او جمله دروغ
آتش دوزخ ازو گیرد فروغ
فاقه آرد خواب بسیار ای پسر
خواب کم کن باش بیدار ای پسر
هرکه در شب خواب عریان می‌کند
در نصیب خویش نقصان می‌کند
بول عریان هم فقیری آورد
انده بسیار پیری آورد
در جنابت بد بود خوردن طعام
ناپسندست این به نزد خاص و عام
ریزهٔ نان را میفکن زیر پای
گر همی‌خواهی تو نعمت از خدای
شب مزن جاروب هرگز خانه در
خاک‌روبه هم منه در زیر در
گر بخوانی باب و مامت را به نام
نعمت حق بر تو می‌گردد حرام
گر به هر چوبی کنی دندان خلال
بی‌نوا گردی و افتی در وبال
دست خود هرگز به خاک و گل مشوی
از برای دست شستن آب جوی
ای پسر بر آستان در مشین
کم شود روزی ز کردار چنین
در خلا جا گر طهارت می‌کنی
وقت خود را دان که غارت می‌کنی
تکیه کم کن نیز بر پهلوی در
باش دایم از چنین خصلت بدر
جامه را در تن نشاید دوختن
باید از مردان ادب آموختن
گر به دامن پاک سازی روی خویش
روزی‌ات کم گردد ای درویش بیش
دیر رو بازار و بیرون آی زود
زانکه رفتن را نیابی هیچ سود
نیک نبود گر کشی از دم چراغ
ره مده دود چراغ اندر دماغ
کم زن اندر ریش شانه مشترک
آنکه خاص آن تو باشد خوشترک
از گدایان پارهای نان مخر
زانکه می‌آرد فقیری ای پسر
دور کن از خانه تار عنکبوت
باشد اندر ماندنش نقصان قوت
خرج را بیرون ز اندازه مکن
ریش خشک خویش را تازه مکن
دست رس گر باشدت تنگی مکن
چونکه رهواری به ره لنگی مکن
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن شعری به زبان فارسی است که به پند و اندرز می‌پردازد. نویسنده به فرزندش می‌آموزد که زندگی با خوف و اندوه واقعی است و هر کس باید غم‌های خود را بشناسد. او اشاره می‌کند که خدا او را به وجود آورده تا بنده‌ای از بندگانش باشد و باید در زندگی با حیا، سخاوت و صداقت رفتار کند.
او تأکید می‌کند که خواب و خور نمی‌تواند جایگزین ذکر خدا باشد و بیداری و ذکر صبح و شام اهمیت دارد. هم‌چنین، او به اهمیت انتخاب دوستان و همراهان در سفر و هشیاری در خواب اشاره دارد.
شاعر هشدار می‌دهد که انحراف از راه راست و ارتکاب به گناهان موجب نقصان در روزی می‌شود و باید از گفتار دروغ و سوگندهای کاذب پرهیز کرد. او توصیه می‌کند که در زندگی باید احتیاط کرد و از رفتارهای ناپسند دوری گزید، زیرا این رفتارها می‌تواند به فقر و نقصان قدرت منجر شود.
در نهایت، او به اهمیت آراستگی، رعایت حرمت‌ها و دوری از کثافت‌ها و آلودگی‌ها در زندگی اشاره می‌کند و می‌گوید که باید در رفتارهای اجتماعی و مالی خود احتیاط کنیم تا به سعادت برسیم.
هوش مصنوعی: ترس و اندوه موجب قدرت بندگان می‌شود، اما برای خوشحال‌طلبان، غم به‌عنوان باری سنگین عمل می‌کند.
هوش مصنوعی: هر کسی که در دل خود فکر و اندیشه‌ای نداشته باشد، در نهایت با نتایج بد و خطرناک روبه‌رو خواهد شد.
هوش مصنوعی: ای پسر، به چه چیزی فکر می‌کنی؟ هر کسی غم و اندوه خاص خود را دارد.
هوش مصنوعی: خدا تو را از عدم به وجود آورده است تا این که پرستشگر حق باشی.
هوش مصنوعی: برای اینکه تو بندگی معبود را بپذیری، لازم است با خجالت و generosity رفتار کنی.
هوش مصنوعی: هرگز نگذار که شب‌ها و روزها به خواب بگذرد، بلکه خود را از یادآوری صبح و شام زنده نگه‌دار.
هوش مصنوعی: پسر، در اول روز خواب را کم کن و یاد نگیر که نفس را بخوری.
هوش مصنوعی: در پایان روز، حال خوبی نداشتم و خواب پیش از شب برایم ممنوع بود.
هوش مصنوعی: افراد حکیم و دانا نباید در وضعیت‌های نامناسب و ناامن مانند زیر نور خورشید و در سایه خوابشان را از دست بدهند. آنها باید همیشه در حالت بیداری و آگاهی به سر ببرند و به درست و نادرست توجه کنند.
هوش مصنوعی: ای پسر، هرگز به سفر نرو که تنها بودن در سفر خطرناک است.
هوش مصنوعی: زدن دست بر صورت کار زشتی است. بهتر است از دانش و علم اهل علم بهره‌مند شوی.
هوش مصنوعی: نگاه کردن به خود در شب اشتباه است، اما اگر در روز به چهره‌ات بنگری، اشکالی ندارد.
هوش مصنوعی: اگر در خانه‌ات تنهایی و تاریکی باشد، باید دوستی در کنار تو باشد.
هوش مصنوعی: در این بیت بیان شده که وقتی در جمع افراد با عقل و درک بالا قرار داری، نباید به راحتی دست به کارهای غیرمنطقی و ناپسند بزنی. این کار باعث می‌شود که آنها نسبت به تو احساس سردی و بی‌تفاوتی پیدا کنند، همچون یخ که سرد است و هیچ احساسی ندارد.
هوش مصنوعی: وقتی که چارپایان را در صف می‌بینی، هرگز به میان آنها نروید و از این کار بپرهیزید.
هوش مصنوعی: برای اینکه مقام و اعتبار تو افزایش یابد، خداوند همیشه در روز و شب به دعاهایت توجه دارد.
هوش مصنوعی: برای اینکه عمرت در این دنیا طولانی‌تر شود، باید کارهایی نیکو انجام دهی، حتی اگر این کارها را به‌صورت پنهانی انجام دهی.
هوش مصنوعی: در زندگی خود مراقب باش و از کارهای نادرست پرهیز کن تا روزی‌ات کاهش نیابد.
هوش مصنوعی: هر کسی که به گناه و نافرمانی روی آورد، خداوند روزی او را کم می‌کند.
هوش مصنوعی: اگر روزی از سخن‌های دروغ کاسته شود، در کلام تزویر و فریب هیچ نوری باقی نخواهد ماند.
هوش مصنوعی: هر کسی که به راست‌گویی عادت کرده است، تا زمانی که زنده است، همچنان فقیر و بی‌نوایش خواهد ماند.
هوش مصنوعی: اگر همه سوگندهای او دروغ باشد، آتش جهنم از او روشنایی می‌گیرد.
هوش مصنوعی: بیدار باش پسر، خواب زیاد نکن. خواب کم کن و هوشیار باش.
هوش مصنوعی: هر کسی که در شب به کارهای ناپسند و بی‌پرده می‌پردازد، در واقع به خود آسیب می‌زند و از خیر و خوشبختی خود کم می‌کند.
هوش مصنوعی: کسی که در عین فقر و نداری، عزت نفس خود را حفظ کرده و در برابر مشکلات زندگی تسلیم نمی‌شود، همواره بر غم و اندوه خود می‌افزاید.
هوش مصنوعی: در حالت جنابت، خوردن غذا ناپسند و زشت است و این نظر در نزد همه، چه عوام مردم و چه خواص، یکسان است.
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی از خداوند نعمت بگیری، حتی نان ریزه‌ها را هم زیر پا نگذار و احترامشان را نگه‌دار.
هوش مصنوعی: در شب، خانه را تمیز نکن و زباله‌ها را در زیر در نریز.
هوش مصنوعی: اگر به والدینت به خاطر نعمت‌هایی که خدا به تو داده، احترام نگذاری و آنها را به نام‌های خوب و محترم نخوانی، از نعمت‌های الهی دور خواهی شد.
هوش مصنوعی: اگر به هر چیزی که علاقه‌مند شدی و درباره‌اش تحقیق نکردی، دچار دردسر و مشکلات خواهی شد.
هوش مصنوعی: هرگز دستانت را به خاک و گل نزن برای اینکه تنها بخواهی دست‌هایت را بشوئی.
هوش مصنوعی: ای پسر، بر درگاه خدا ننشین، که با چنین رفتارهایی روزی‌ات کم می‌شود.
هوش مصنوعی: اگر در خلوت و طبیعت نیز خود را پاک و منزه نگه‌داری، بدان که در این لحظه وقت خود را به هدر می‌دهی.
هوش مصنوعی: به آرامی از تکیه کردن بر در کناره بگیر و همیشه سعی کن از چنین ویژگی‌هایی دوری کنی.
هوش مصنوعی: برای پوشیدن لباس مناسب، باید از مردان با ادب و فرهنگ درس گرفت و یاد گرفت که چگونه باید با احتیاط و تدبیر عمل کرد.
هوش مصنوعی: اگر با پاکی و صداقت زندگی کنی، حتی اگر روزی‌ات کم شود، این کم شدن ارزش و اهمیت ندارد، ای مسکین.
هوش مصنوعی: به بازار برو و زود بیرون بیا، زیرا نخواهی توانست از رفتن خود هیچ بهره‌ای ببری.
هوش مصنوعی: خوب نیست اگر به خاطر روشنایی چراغ، مسیر خود را گم کنی و دچار آلرژی یا مشکل تنفسی به خاطر دود چراغ شوی.
هوش مصنوعی: در شانه مشترک موهای خود را کم مرتب کن، زیرا این کار به تو بیشتر زیبایی می‌بخشد.
هوش مصنوعی: به خاطر اینکه فقر و نیازمندی می‌تواند نتیجه وضعیت‌های دشوار باشد، نگو که از گدایان چیزی نگیری. این کار می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی برای دیگران شود و متوجه باش که هر کسی ممکن است در شرایط سختی قرار بگیرد.
هوش مصنوعی: اگر در خانه تار عنکبوت وجود داشته باشد، نشانه‌ای از ضعف و نقصان است. بنابراین باید سعی کنیم تا این فضا را از وجود چیزی که نشان‌دهنده‌ی سستی است، دور کنیم.
هوش مصنوعی: هزینه‌هایت را افزایش نده و نگذار که وضعیت بدی برای خودت پیش بیاید.
هوش مصنوعی: اگر دستت تنگ است و به کمک نیاز داری، نگران نباش. مثل کسی که در راه راه رفتن مشکل دارد، نباید خودت را معطل کنی.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی آهنگهایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 شما حاشیه بگذارید ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.