ای برادر در شریعت راه رو
نیک بین و نیک دان و نیک شو
ای برادر دیدی احوال جهان
از بدو نیک جهان ماند نشان
ای برادر تو نشان نیک خوان
تا بیابی ازمعانی تو نشان
من نشان بی نشانی داشتم
پس بامر اوعلم برداشتم
هر که او اسرار حق را فاش کرد
کفر آمد در درون و جاش کرد
هر که خود بی امر او کاری کند
خویشتن را مرده برداری کند
من بحکم او کنم اسرار فاش
گفت او تخم معانی را بپاش
تاشود سبز و ببار آید ازو
میوهٔ حبّ علی در جان نکو
من ندانم مدح او را خود تمام
حق تعالی گفت وصفش درکلام
همچو منصورش هزاران باده نوش
همچو طیفورش هزاران خرقه پوش
ای جهانی همچو عطّارت اسیر
جمله خلقان راتو باشی دستگیر
یا امیرالمؤمنین لطف آن تست
خلق عالم جمله در فرمان تست
یا علی این خاکدان ظلمت گرفت
لیک قهاریت راحکمت گرفت
قهر آن تو و رحمت آن تست
جملهٔ انس و ملک حیران تست
هرچه خواهی آن کنی حاکم توئی
بر همه معلومها عالم توئی
من ندارم طاقت ظلم سگان
نیست گردان جمله را از این جهان
آتش ظلم بدان سوزد دلم
بوی آن آتش برآید از گلم
دفع این آتش مگر مهدی کند
خلق را خوش از نکو مهدی کند
دفع این آتش بآب رحمت است
هرکرا بینم خراب از رحمت است
یا مگر این سوز سوز اولیاست
یا مگر این دشت دشت کربلاست
یا مگر این قوم بر حق نیستند
زان بخون اهل معنی بیستند
یا مگر این قوم گمراه آمدند
قعر دوزخ را هوا خواه آمدند
هرکه از سرّ خدا انکار داشت
مستمندان خدا را خوار داشت
گر هزاران گنج دارد ور سپاه
هست جایش دوزخ و رویش سیاه
هیچ میدانی که این عالم ز کیست
تار و پود رشتهٔ آدم ز کیست
تو در این عالم ادب را پیش گیر
خاطر خلقان مرنجان ای امیر
این امیران جهان را عدل نیست
وین بزرگان زمان را بذل نیست
حاکمان این زمان ناحق کنند
در بر خود جامها ابلق کنند
بعد از آن افتند درچاه عدم
می‌روند آن جمله در راه عدم
هر که او در راه ناحق زد قدم
بر سرش آید عذاب بیش و کم
هیچکس از ظلم برخوردار نیست
ظلم را با دین و ایمان کار نیست
هیچ دیدی تو که بر آل رسول
ظلمها کردند قومی ناقبول
بر تو گر ظلمی رود صبر آر پیش
تا بخواند مرتضایت پیش خویش
ای برادر از بدی پرهیز کن
تیغ بر فرق لعینان تیز کن
مرتضی دیدی که سرها چون گرفت
صدهزاران جان بدهر افزون گرفت
تیغ او تشنه است ازخون بدان
بدمکن ای یار تو همچون بدان
تیغ او تشنه است برخون سگان
بدمکن با یار و دست از بدفشان
زآنکه تیغش حاضر است و کور تو
تو یدالله را نمی‌دانی نکو
تیغ او بر تو روان خواهد شدن
از تو عمر و دین وجان خواهد شدن
ذوالفقارش راست قدرت از الاه
تیغ او باشد فقیران را پناه
صد هزاران سر رود درکوی او
جز محمّد نیست کس پهلوی او
هرکه از تیغش رود سوی جحیم
ماند اندر دوزخ سوزان مقیم
مصطفی او را شفاعت خواه نیست
زآنکه او از سرّ حق آگاه نیست
هست آگاهی به پیش سالکان
هرکه سالک نیست او را مرده دان
من ترا خسرو گرفتم یاعمید
یا چو کیکاوس وقتی یا رشید
یا فریدون وسکندر درجهان
یا چو دارابی و هوشنگ زمان
یا چو طهمورث و ضحاک ای پسر
یا چو رستم پهلوان پر جگر
یا تو چون بهرام یا همچون قباد
یا تو چون نوشیروان با عدل وداد
یا چو محمودی و عالم زآن تست
یا زمین هند در فرمان تست
یا چو شاپوری و چون بهرام گور
عاقبت افتی تو اندر دام گور
حال تو چون باشداندر گور تنگ
فکر فرما گر تو داری نام وننگ
لشکر و خیل و حشم با گنج زر
هیچ سودی می ندارد ای پسر
گر تو خواهی شاهی دنیا و دین
عدل کن راضی مشو با ظلم و کین
تا توانی عدل کن کز غم رهی
وز عذاب دوزخ سوزان جهی
جهد کن تا مرهم دلها شوی
از نکوئی درجهان یکتا شوی
حکم تودایم بهر درویش نیست
مدّت تو بانگ گاوی بیش نیست
هست این عالم به پیش عرش او
همچو خشخاشی درون فرش او
خود چه باشی تو ازین خشخاش هیچ
هیچ گشته ابله و نادان و گیج
او کشد جور و شود آسوده حال
تا بمانی در عذاب لایزال
این معانی را بجوهر گفته‌ام
درّ اسرارش به مظهر سفته‌ام
گر بخوانی تو بجان درگوش کن
یا چو جام کوثرش خود نوش کن
ختم کن عطّار مستی تا بکی
نوش کن از خمّ معنی جام می
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: شاعر در این متن به برادرش توصیه می‌کند که در مسیر شریعت با بینش و دانش خوب قدم بردارد و از دنیای پر از بدی‌ها عبرت بگیرد. او تاکید می‌کند که برای درک معانی عمیق زندگی و خداوند باید نیکوکار بود و به محبت علی ویژ‍گی‌هایی چون علم و حکمت را بیاموزد.
شاعر به ستم‌های حاکمان و نادرستی‌های دنیا اشاره کرده و بر این نکته پافشاری می‌کند که انسان باید با عدالت رفتار کند و از ظلم بپرهیزد. او همچنین بر صبر در برابر ظلم و درخواست از مرتضی (علی) به عنوان حامی روز قیامت تاکید دارد.
شاعر به بزرگی شخصیت‌هایی چون علی (ع) و پیامبر (ص) اشاره می‌کند و می‌گوید کسی که در مسیر ظلم قدم بردارد، عذاب الهی در انتظارش است.
در انتها، او از خواننده می‌خواهد که جهان را با نیکوکاری و عدالت بگذرانند و در پی شناخت حقیقی از خداوند و معانی عمیق‌تر زندگی باشند.
هوش مصنوعی: ای برادر، در مسیر دین و شریعت، با دیدی نیک و دانشی درست حرکت کن و خود را نیز به خوبی تطابق بده.
هوش مصنوعی: ای برادر، آیا وضعیت دنیا را از ابتدا تا کنون دیده‌ای؟ در واقع، خوبی و بدی دنیا همواره باقی مانده و نشانی از خود به جا گذاشته است.
هوش مصنوعی: برادر، تو باید نشانه‌های خوب را بشناسی تا بتوانی به عمق معانی آنها دست یابی.
هوش مصنوعی: من نشانه‌ای از بی‌نشان بودن داشتم، پس به فرمان او دانشی را کسب کردم.
هوش مصنوعی: هر کسی که اسرار الهی را فاش کند، در دل او کفر و بی‌دینی جای می‌گیرد.
هوش مصنوعی: هر کسی بدون اجازه و فرمان او، کاری انجام دهد، در واقع خودش را به هلاکت می‌اندازد.
هوش مصنوعی: من در پیروی از او رازها را افشا می‌کنم، او به من یاد داده که چگونه معانی عمیق را بپرورانم.
هوش مصنوعی: برای اینکه عشق علی در دل انسان شکوفا شود و ثمر بدهد، نیاز است که دل مثل درختی سبز و پر بار باشد.
هوش مصنوعی: من نمی‌دانم که چگونه می‌توان او را ستایش کرد، چرا که خود خداوند در کلامش به وصف او پرداخته است.
هوش مصنوعی: همچون منصور، هزاران بار شراب نوشید و مانند طایفور، هزاران لباس پوشید.
هوش مصنوعی: ای جهانی همچون عطار، تو نیز به خاطر تمام مخلوقات خود دستگیر و اسیر هستی.
هوش مصنوعی: ای امیرالمؤمنین، لطف توست که همه مخلوقات در فرمان تو هستند.
هوش مصنوعی: ای علی، این دنیای خاکی در تاریکی فرو رفته است، اما حکمت تو بر قهاریت و قدرتت حاکم است.
هوش مصنوعی: قهر تو و رحمت تو باعث شگفتی همهٔ انسان‌ها و فرشتگان شده است.
هوش مصنوعی: هر چه بخواهی می‌توانی انجام دهی؛ تو حاکم بر تمام دانسته‌ها و عالم بر همه چیز هستی.
هوش مصنوعی: من دیگر طاقت ظلم و ستم این افراد را ندارم و از این دنیا می‌خواهم که همه را دور کند.
هوش مصنوعی: دل من به خاطر ستمی که دیده، به شدت می‌سوزد و این آتشِ سوزان، بویی را از گل من منتشر می‌کند.
هوش مصنوعی: تنها مهدی می‌تواند این آتش را خاموش کند و انسان‌ها را با نیکی خوشحال سازد.
هوش مصنوعی: کسی که در آتش درد و مشکلات می‌سوزد، فقط با آب رحمت می‌توان او را نجات داد. هر کسی را که در حال و روز بد و ناهنجار می‌بینم، نشانه‌ای از رحمت و لطف الهی است.
هوش مصنوعی: شاید این عذاب و دل‌تنگی مربوط به اولیای خدا باشد، یا اینکه این زمین و این فضا مشابه دشت کربلاست.
هوش مصنوعی: آیا ممکن است این مردم بر حق باشند، به خاطر خون کسانی که به معنای عمیق‌تر زندگی پی برده‌اند؟
هوش مصنوعی: این گروه گمراه به دنبال جایی هستند که در عمق جهنم قرار دارد و خواهان آن شده‌اند.
هوش مصنوعی: هر کسی که به حقایق پنهان الهی شک و تردید داشته باشد، به طور غیرمستقیم به بی‌ارزشی و حقارت مستمندان و نیازمندان خدا نیز می‌پردازد.
هوش مصنوعی: اگرچه کسی دارای ثروت و قدرت زیادی باشد، اما در نهایت اگر اعمالش نیکو نباشد، سرنوشتی تاریک و عذاب‌آور در انتظار اوست.
هوش مصنوعی: آیا میدانی که این دنیا و همه چیز در آن از چه کسی به وجود آمده است و ساختار وجود انسان از کیست؟
هوش مصنوعی: در این دنیا، ادب و آداب را رعایت کن و نگذار که دل مردم آزرده شود، ای فرمانروا.
هوش مصنوعی: این حاکمان و بزرگان دنیا از عدالت برخوردار نیستند و در تقسیم امکانات و منابع نیز دست و دلبازی ندارند.
هوش مصنوعی: حاکمان این روزها به ناحق عمل می‌کنند و در دست خود جام‌هایی پر از نیرنگ و فریب دارند.
هوش مصنوعی: بعد از این، به درون چاه نیستی سقوط می‌کنند و همه آنها در مسیر عدم حرکت می‌کنند.
هوش مصنوعی: هر کس که در مسیر نادرست قدم بردارد، عذاب و کیفرهایی به سراغش می‌آید، کم و زیاد.
هوش مصنوعی: هیچکس از ظلم بی‌نصیب نمی‌ماند و ظلم به هیچ‌وجه به دین و ایمان ارتباطی ندارد.
هوش مصنوعی: آیا تاکنون شاهد بوده‌ای که گروهی بر خاندان پیامبر ستم کنند و این ظلمها را نپذیرند؟
هوش مصنوعی: اگر بر تو ظلمی وارد شود، صبر کن تا آن را تحمل کنی و به امیدی باش که روزی مرتضی (علی) را در محضر خداوند می‌بینی.
هوش مصنوعی: ای برادر، از کارهای بد دوری کن و مثل تیغ بر دشمنان ظلمت و بدی تیز و آماده باش.
هوش مصنوعی: مرتضی، آیا دیدی که چگونه سرها بالاتر رفتند و جان‌های بسیار زیادی در این دنیا افزایش یافتند؟
هوش مصنوعی: تیغ او برای خونریزی آماده است، پس ای یار، تو مانند او نباش.
هوش مصنوعی: تیغ او که برای نبرد و دشمنی آماده است، به خون سگ‌ها نیاز دارد. با همراه خود، از کارهای زشت و ناپسند دوری کن.
هوش مصنوعی: چون تیغ او آماده و بران است و تو نادانی، نمی‌دانی که خداوند چطور قدرت دارد.
هوش مصنوعی: تیغ او به سمت تو خواهد آمد و در نتیجه، عمر و دین و جان تو تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.
هوش مصنوعی: شمشیر ذوالفقار از قدرت الهی برخوردار است و برای فقیران و نیازمندان، پناه و آسایشی به حساب می‌آید.
هوش مصنوعی: در اینجا گفته شده که در جستجوی حقیقت و هدایت معنوی، افرادی که در راه او قدم می‌زنند، بسیار زیادند، اما در نهایت، هیچکس به اندازه محمد (ص) در این مسیر اهمیت ندارد و او را نمی‌توان با کسی دیگر مقایسه کرد.
هوش مصنوعی: هر کسی که با شمشیرش به سمت جهنم برود، در آن آتش سوزان جاودانه خواهد ماند.
هوش مصنوعی: مصطفی نمی‌تواند به او شفاعت کند، زیرا او از حقیقت و اسرار آگاه نیست.
هوش مصنوعی: آگاهی و توجه به مسیر، نشان‌دهنده زندگی و پیشرفت است. هر کس که در این راه گام برنمی‌دارد و به دنبال رشد نیست، در واقع بی‌فایده و مرده به شمار می‌رود.
هوش مصنوعی: من تو را همچون خسرو یا عمید، یا مانند کیکاووس و رشید به دست آورده‌ام.
هوش مصنوعی: شما یا مانند فریدون و اسکندر در دنیا برجسته هستید، یا مانند داراب و هوشنگ در زمان.
هوش مصنوعی: ای پسر، یا مانند طهمورث و ضحاک که از شخصیت‌های بزرگ و افسانه‌ای هستند، زندگی کن یا مانند رستم، پهلوانی دلیر و شجاع.
هوش مصنوعی: تو یا مانند بهرامی، یا همچون قباد، یا مانند نوشیروان با انصاف و عدل هستی.
هوش مصنوعی: یا مانند محمودی؛ عالمی از تو تاثیر می‌گیرد، یا مانند زمین هند، تحت فرمان تو قرار دارد.
هوش مصنوعی: شاید مانند شاپور و بهرام گور به مقام و شهرت برسی، اما در پایان، سرنوشتت به دام مرگ خواهد افتاد.
هوش مصنوعی: حالت را در گور تنگ تصور کن و ببین که چه حسی به تو دست می‌دهد. اگر به نام و ننگ اهمیت می‌دهی، به این فکر کن که در این وضعیت چه احساسی خواهی داشت.
هوش مصنوعی: ای پسر، داشتن سپاه و ثروت زیاد هیچ فایده‌ای ندارد.
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی در دنیا و آخرت به قدرت و مقام برسی، باید عدالت را رعایت کنی و از ظلم و کینه‌توزی دوری کنی. از اینکه با ناعدالتی و دشمنی راضی باشی خالی از اهمیت است.
هوش مصنوعی: تا جایی که می‌توانی عدالت را رعایت کن، زیرا این کار تو را از درد و رنج نجات می‌دهد و از آتش عذاب دوزخ دور می‌کند.
هوش مصنوعی: تلاش کن تا با نیکی کردن، دل‌های مردم را تسکین دهی و در این دنیا مورد توجه قرار بگیری.
هوش مصنوعی: حکم دائم و همیشگی برای درویش‌ها وجود ندارد، زمان تو فقط صدای یک گاو را دارد.
هوش مصنوعی: این جهان در برابر مقام خداوند مانند دانه‌ای خشخاش در میان فرش اوست.
هوش مصنوعی: تو چه چیزی هستی، مثل یک دانه خشخاش، هیچ ارزش و اهمیت نداری. فقط ابله، نادان و گیج شده‌ای.
هوش مصنوعی: او به دور از درد و رنج زندگی می‌کند، در حالی که تو همچنان در عذابی بی‌پایان به سر می‌بری.
هوش مصنوعی: من این مفاهیم را با زبانی عمیق بیان کرده‌ام، و رازهای پنهانش را به شکل جدیدی نمایان کرده‌ام.
هوش مصنوعی: اگر تو بخوانی، با جان و دل گوش بده، یا مانند جام کوثر، خودت آن را بچش.
هوش مصنوعی: عطار، حال خمار را به پایان برسان و تا چه زمانی از معنای عمیق وجود بی‌خبر بمانی، زودتر از می‌خانه بنوش.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۲ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.