درین نشیمن خاکی بدین صفت که منم
میان نفس و هوا دست و پای چند زنم
هزار بار برآمد مرا که یکباری
ز دست چرخ فلک جامه پاره پاره کنم
گره چگونه گشایم ز سر خود که ز چرخ
هزار گونه گره در فتاده در سخنم
ز هر کسی چه شکایت کنم چو میدانم
که جرم من ز من است و بلای خویش منم
به هیچ روی مرا نیست رستگاری روی
که هست دشمن من در میان پیرهنم
حساب بر نتوانم گرفت بر خود از آنک
به هر حساب که هستم اسیر خویشتنم
هزار بار به یک روز عقل را ز صراط
به قعر دوزخ نفس و هوا فرو فکنم
اگر موافق طبعم ندیم ابلیسم
وگر متابع نفسم حریف اهرمنم
به گرد بلبل روحم قرار چون گیرد
میان خار چو گلزار جان بود وطنم
سزد که پیرهن کاغذین کند عطار
که شد ز نفس بدآموز پیرهن کفنم
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: شاعر در این متن به بیان احساسات و درگیریهای درونی خود میپردازد. او در نشیمن دنیوی خود، میان نفس و هوا در تلاطم است و احساس میکند که با چرخ فلک در جنگ است. به دنبال راهی برای رهایی از مشکلات خود میگردد، اما میداند که گرههای زندگیاش ناشی از خود اوست و نمیتواند به دیگران شکایت کند. او احساس میکند که دشمنش درون خود اوست و هیچ امیدی به رستگاری ندارد. به نوعی، او در قید و بند خویشتن است و در تلاش برای آزاد شدن از بندهای نفس و هوای دنیوی خود، به خودآگاهی میرسد. در نهایت، او به این نتیجه میرسد که مشکلاتش ناشی از نفس بدآموز اوست و روحش بین زخمهای زندگی ناامید و در کنار بلبل روحتان احساس تنهایی میکند.از این رو، شاعر از وضعیت خود ابراز عدم رضایت میکند و به تشبیه «پیرهن کاغذین» اشاره میکند که نماد زوال و مرگ است.
هوش مصنوعی: در این دنیا و در این مکان خاکی که من زندگی میکنم، میان نفس و هوای اطراف، به زحمت دست و پا میزنم.
هوش مصنوعی: من هزار بار خواستم که یکبار هم که شده، از دست تقدیر و زمانه به حال خودم بیاندیشم و به وضعیت نابسامانم اعتراض کنم.
هوش مصنوعی: چگونه میتوانم مشکلات و گرههای ذهنیام را حل کنم، در حالیکه از دنیای پیچیده و پر از چالش اطرافم هزاران مشکل دیگر هم وجود دارد؟
هوش مصنوعی: از هرکسی که شکایت کنم، فایدهای ندارد؛ چون میدانم که مشکل من از خودم ناشی میشود و دردسرهای زندگیام سر خود من است.
هوش مصنوعی: من هیچ راه نجاتی ندارم، زیرا دشمن من به گونهای در نزدیکی من است که حتی در لباس من پنهان شده است.
هوش مصنوعی: من نمیتوانم در مورد خودم قضاوت دقیقی داشته باشم، چون در هر محاسبهای که انجام میدهم، گرفتار خودم هستم.
هوش مصنوعی: من هزار بار عقل و اندیشهام را در یک روز به خاطر وسوسههای نفس و آرزوهای دنیوی به قعر دوزخ میافکنم.
هوش مصنوعی: اگر ابلیس را نپذیرم که با طبع من سازگار نیست، در عوض اگر از نفس خود پیروی کنم، به دشمنی چون اهریمن تبدیل میشوم.
هوش مصنوعی: وقتی روح من در میان خارها و پریشانیها قرار میگیرد، مانند بلبل که در باغ گل نشسته است، آرامش پیدا میکند؛ چرا که وطن من جایی است که جانم در آن شاداب و زنده است.
هوش مصنوعی: عطار به این نکته اشاره میکند که شایسته است که او لباس کاغذی بر تن کند، زیرا تحت تأثیر نفس و رفتارهای ناپسند قرار گرفته و آنچه به او رسیده، به نوعی لباسی از مرگ و ناخوشی است. به عبارت دیگر، او میگوید که بهتر است به جای لباسهای کاذب و دنیاست، به حقیقت و معنای عمیقتری از زندگی بپردازد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
منم که از سر حمدان عقیق در یمنم
به سرخ ری کس نیست همچنان که منم
مرا سزد که کنم در جهان به . . . ر منی
که هر منی است گروگان هفده هژده منم
من آن کسم که ز بس تیز شهوتی . . . رم
[...]
عجب مدار خراباتیی چنین که منم
اگر به کوی خراباتیان بود وطنم
کنشت و کعبه به فرمان روم خدا مکناد
که در ضمیر من آید که من به خویشتنم
خودی خود چو براندازم آن چه ماند اوست
[...]
شکست پشت من از بار غم، چه چاره کنم؟
ز غصه چند خورم خون خویش و دم نزنم
به تیغ هجر دل من هزار پاره شده ست
عجب نباشد، اگر خون برآید از دهنم
ز بس که سینه خراشم چو گل ز دست فراق
[...]
ز روی خوب تو گفتم که پرده برفکنم
ولی چو در نگرم پرده ی رخ تو منم
مرا ز خویش بیک جام باده باز رهان
که جام باده رهائی دهد ز خویشتنم
بجز نسیم صبا ای برادران عزیز
[...]
حجابِ چهرهٔ جان میشود غبارِ تنم
خوشا دَمی که از آن چهره پرده برفکنم
چُنین قفس نه سزایِ چو من خوش اَلحانیست
رَوَم به گلشنِ رضوان، که مرغِ آن چمنم
عیان نشد که چرا آمدم، کجا رفتم
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.