چون کَواکِب تابِع بُرج است دارُالمُلک ایران
وندرین برج است واله هوش برنایان و پیران
هر کجا حصنی است استحکام آن از برج باشد
حصن ایران شد ز استحکام برج امروز ویران
برج ما گاهی به ترکی باشد و گاهی به تازی
برج ترکی زآنِ ملت برج تازی از وزیران
هر وزیری سازد اندر سایهٔ هر برج باغی
ایمن از سرمای تشرین ماه و گرمای جزیران
میوه‌اش صرف قمار اندر رواق منتوکارلو
حاصلش خرج طلسم اندر اجاق میرمیران
یک درِ باغش به کاشان شد درِ دیگر به قزوین
یک سر شاخش به دولاب است و یک سر در شمیران
چون کلید برج رزق اندر کف مرنارد باشد
جای رزق اندوخت زرق و جای نور را افروخت نیران
جز وزیران دغا وآن مستشاران فرنگی
یا گروهی را که می‌آید سفارش از سفیران
جمله اعضای وزارتخانه‌ها بی‌مزد و منت
رایگان خدمت کنند از کفش‌داران تا دبیران
گر فرامُش ساختی ایران وزیران را ز خاطر
ور به خاطر داشتی سالار توران پند پیران
ملک ایران سخره‌گردان توران، می‌نگشتی
کشور توران همی‌شد بهرهٔ شاهان ایران
گر شنیدی زاد فی الطنبور نغمه رازش آن شد
کز گلوی بختیاری بشنوی بانگ عشیران
ای نسیم فضل حق این مردگان را زنده فرما
ای سموم قهر یزدان این وزیران را بمیران
کاین وزیران پیش ما گرگند و پیش دشمنان سگ
بر اَجانِب تاج‌بخشانند و از ما باج‌گیران
ای وزیر آخر گر انسانی طریق مردمی پو
ور مسلمانی بپرس از حالت اخوان و جیران
تو ترکمان می‌زنی از فرط سیری روی مسند
من ز جوع از پا فتاده پشت یخچال صغیران
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به وضعیت سیاسی و اجتماعی ایران اشاره دارد و به نقد وزرا و مشاوران خارجی می‌پردازد. شاعر بیان می‌کند که کواکب تحت تأثیر برج‌ها هستند و برج ایران که نمادی از استحکام و قدرت است، حالا ویران شده است. او از نفوذ وزیران و شرایط باغ‌های آنها می‌گوید، که با وجود استحکام ظاهری، در حقیقت بیشتر از قمار و تزویر بهره‌مندند. شاعر خواستار زنده شدن مردگان و نابودی وزیران ناکارآمد است که به دشمنان خدمت می‌کنند و از ملت خود باج می‌گیرند. او از تضاد بین خود که در فقر و گرسنگی است و آن وزیرانی که سرشار از نعمت هستند، شکایت دارد. این اشعار نشان‌دهنده نارضایتی عمیق شاعر از وضعیت کشور و مسئولان آن است.
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که ایران به عنوان کشوری مهم و با اقتدار، مانند ستارگانی است که تابع برج و آسمان هستند. دنیای حکمرانی و قدرت در ایران، تحت تأثیر نقش و جایگاه خاصی قرار دارد که به آن ارادت و احترام می‌گذارد، اعم از جوانان و سالخوردگان. در واقع، این کشور با وجود تاریخ و میراث غنی خود، به شکلی دارای نفوذ و اهمیت در سطح جهانی است.
هوش مصنوعی: هر جایی که دژی ساخته شده، استحکام آن بستگی به برج‌هایش دارد. دژ ایران به خاطر استحکام برج‌هایش قدرت داشت، اما امروز آن دژ ویران شده است.
هوش مصنوعی: گاهی در زبان ترکی و گاهی به زبان عربی سخن می‌گوییم. برج ترکی از ملت ماست و برج عربی نیز از وزیران ماست.
هوش مصنوعی: هر وزیری در سایه هر برج، باغی امن و دلپذیر می‌سازد که از سرمای زمستان و گرمای تابستان در امان باشد.
هوش مصنوعی: میوه‌اش خرج قمار در محیطی شلوغ و پرهیاهو می‌شود و نتیجه‌اش صرف هزینه برای جادوگری در آتشگاه یک شخص قدرتمند است.
هوش مصنوعی: این باغ دارای دو در ورودی است، یکی به سمت کاشان و دیگری به سمت قزوین. یکی از شاخه‌های آن به سمت دولاب و شاخه دیگر به سمت شمیران می‌رود.
هوش مصنوعی: زمانی که کلید فراوانی روزی در دست مرنارد باشد، در آن صورت مکان جمع‌آوری رزق و همچنین جایگاه نور روشن می‌شود.
هوش مصنوعی: تنها گروهی از وزیران مکار و مشاوران خارجی یا تعدادی هستند که به درخواست سفیران می‌آیند.
هوش مصنوعی: تمام اعضای وزارتخانه‌ها باید بدون هیچ‌گونه توقعی و فقط به خاطر خدمت به مردم کار کنند، از کارگران ساده تا افراد با مسئولیت‌های بالاتر.
هوش مصنوعی: اگر فراموش کرده‌ای وزیران ایران را، پس به یاد داشته باش راهنمایی‌های پیران در مورد سالار توران.
هوش مصنوعی: پادشاه ایران، با قدرت و نفوذ خود بر سرزمین توران چیره می‌شد، و اگر ادامه می‌داد، کشور توران نیز به دارایی و بهره‌وری شاهان ایران تبدیل می‌شد.
هوش مصنوعی: اگر صدای نغمه‌ای را از طنبور شنیدی، بدانی که آن صدا متعلق به گلوی یک بختیاری است و به تو خبر از فراخوانی عشیرت می‌دهد.
هوش مصنوعی: ای نسیم رحمت خدا، این مردگان را زنده کن و ای بادهای خشم خدا، این وزیران را بمیران.
هوش مصنوعی: این بیت به نقد رفتار برخی از وزیران و مسئولان می‌پردازد. شاعر می‌گوید که این وزیران در برابر ما چهره‌ای شبیه گرگ دارند، باحالتی خشن و فریبنده، اما در مقابل دشمنان، مانند سگ‌های وفادار عمل می‌کنند و از آنها حمایت می‌کنند. در این میان، آنها به نحوی باج‌گیری از ما را انجام می‌دهند و نشان می‌دهند که وفاداری و حمایت آنها تنها به خاطر منافع خودشان است.
هوش مصنوعی: ای وزیر، اگر انسانیت را در پیش داری و راه مردمداری را می‌پویی، از حال برادران و دوستانت بپرس.
هوش مصنوعی: تو به راحتی و با اعتماد به نفس نشسته‌ای، در حالی که من از گرسنگی و ضعف به دیوار یخچال تکیه داده‌ام.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.