رازقی کو بود سزای سپاس

جز که «ذوالقوّة متین» مشناس

قدرتش خلق را دهد روزی

همچو نیک اختری و بدروزی

هست دایم به رزق خلق علیم

[...]

در حضور جماعتی انبوه

رفته بودم پی تفرّج کوه

کمری را شکافت یک یاری

پیش ما ناگهان پی کاری

کرمکی یافتم میان کمر

[...]

گیرد از کسب خویش رزق حرام

قَدَری، اینت حمق و جهل تمام

شبهۀ او که منشأ شر شد

با جوابش بسی مکرّر شد

بازخوان و بدان یکایک را

[...]

چیست جلّ المتاع چرخ کهن

جز مکان و زمان بی سر و بن

این دوروئی به حشو آکنده

وان فرومایه​ای پراکنده

این یکی هرزه گرد بی سر و پا

[...]

نزد ایشان زفهم و وهم و گمان

واجب است دایماً وجود زمان

باز قومی دگر از ایشان هم

ممتنع گفته مقتضای عدم

در ضلال مبین هم این و هم آن

[...]

کشتی​یی دان روان بر آب روان

روز و شب هیأت زمان و مکان

بادبانش مزاج و باد اجل

لنگرش باد پای و آبش امل

منبع آب قعر بحر قِدَم

[...]

امر فرمود ایزد رحمان

همۀ خلق را ز انس و ز جان

به عبادت که خاصۀ ممکن

زانکه آمد و «ماخلقت الجّن»

تا عبادت بسوی ذکر بَرَد

[...]

اهل الحاد و مرجئه ز ستیز

شبهه​ای کرده​اند دست آویز

که چه حاصل از این مشقّت ما

بی نیاز است حق ز طاعت ما

گر تو طاعت کنی و گر عصیان

[...]

گفت یک روز نازنین خاتون

کادمی زاده عاجز است و زبون

در دو انگشت حق ورا دل و گِل

پس مؤاخذ شده، زهی مشکل

غایت عجز و اضطرار است این

[...]

شد در ایّام تابعین این نام

عالم علم فرعی و احکام

اهل آن قرنها چو بگذشتند

دل مردم ز ره فرو گشتند

فتنه و اختلاف شد پیدا

[...]

از مقولاتت اگر پرسد کسی ای شیردل

در جواب او بگو فی الحال ای چون جان و دل

جوهر است و کم و کیف است و اضافت بامتی

باز وضع و این و ملک، اَنْ یفعل و اَنْ ینفعل

مرد دراز نیکو مهتر به شهر امروز

با خواسته نشسته وز فعل خویش پیروز

اول ز مکوَّنات عقل و جان است

وندر پی آن، نُه فلک گردان است

زین جمله چو بگذری چهار ارکان است

پس معدن و پس نبات و پس حیوان است

ز رب العزة اندر خواست داود

چه حکمت بود کآمد خلق موجود؟

جواب آمد که تا این گنج پنهان

که آن مائیم، بشناسند ایشان

تو از بهر شناسائی گنجی

[...]

ای نسخۀ نامۀ الهی که تویی

وی آینۀ جمال شاهی که تویی

بیرون ز تو نیست هر چه در عالم هست

از خود بطلب هر آنچه خواهی که تویی

نخستین فطرت پسین شمار

تویی خویشتن را به بازی مدار

هر که اینجا آشنای او نشد

باز ماند تا ابد بیگانه​وار

سالها باید که تا یک پنبه دانه ز آفتاب

حوریی را حُلّه گردد یا حماری را رسن

درصد هزار سال به برج دلی رسد

از آسمان عشق بدینسان ستاره​ای

هر چیز که هست آنچنان می​باید

وان چیز که آن چنان نمی​باید نیست