ما قلم در سر کشیدیم اختیار خویش را
اختیار آن است کاو قسمت کند درویش را
آن که مکنت بیش از آن خواهد که قسمت کردهاند
گو طمع کم کن که زحمت بیش باشد بیش را
خمر دنیا با خمار و گل به خار آمیختهست
نوش میخواهی هلا! گر پای داری نیش را
ای که خواب آلوده واپس ماندهای از کاروان
جهد کن تا بازیابی همرهان خویش را
در تو آن مردی نمیبینم که کافر بشکنی
بشکن ار مردی هوای نفس کافر کیش را
آن گه از خواب اندر آید مردم نادان که مرد
چون شبان آن گه که گرگ افکنده باشد میش را
خویشتن را خیر خواهی خیرخواه خلق باش
زآن که هرگز بد نباشد نفس نیکاندیش را
آدمیت رحم بر بیچارگان آوردن است
کآدمی را تن بلرزد چون ببیند ریش را
راستی کردند و فرمودند مردان خدای
ای فقیه اول نصیحت گوی نفس خویش را
آنچه نفس خویش را خواهی حرامت سعدیا
گر نخواهی همچنان بیگانه را و خویش را
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر به بررسی مفهوم اختیار و مسئولیت در زندگی میپردازد. او به درویشها میگوید که خوشی و رنجهای دنیا با هم آمیخته است و اگر میخواهید از لذتهای دنیا بهرهمند شوید، باید آمادهی تحمل زحمتها نیز باشید. شاعر از افرادی که از کاروان زندگی جا ماندهاند میخواهد تا تلاش کنند تا خود را به دیگران برسانند. او بر این نکته تأکید میکند که آدمی باید خود را از دلبستگیها آزاد کند تا به حقیقت برسد و به دیگران خیرخواه باشد. همچنین، او بیان میکند که انسانیت یعنی رحم کردن به نیازمندان و اینکه انسان باید در برابر مشکلات دیگران حساس باشد. در پایان، شاعر میگوید که فردی باید نخست خود را نصیحت کند و آنچه برای خودش خوشایند است را برای دیگران نیز بخواهد.
هوش مصنوعی: ما قلم را در دست گرفتیم تا با آن اراده خود را به پیش ببریم؛ اختیار واقعی آن کسی است که سرنوشت درویش را رقم میزند.
هوش مصنوعی: کسی که میخواهد برای خود ثروت بیشتری نسبت به آنچه تقسیم شده، داشته باشد، باید بداند که هر چه بیشتر بخواهد، زحمت بیشتری هم خواهد کشید. پس بهتر است کمتر طمع کند.
هوش مصنوعی: دنیا به زیبایی و جذابیتهایش آمیخته است، اما در این میان، درد و رنجی نیز وجود دارد. اگر خواهان لذت و خوشی هستی، باید تحمل سختیها و خطرات را نیز داشته باشی.
هوش مصنوعی: ای کسی که از کاروان عقب ماندهای و هنوز خواب آلودی، تلاش کن تا دوباره دوستان و همرهان خود را پیدا کنی.
هوش مصنوعی: من در تو مردانی را نمیبینم که بتوانند به چالشی بزرگ بپردازند. اگر مردی هستی، باید با هوسهای نفسانی که به کفر میانجامد، مبارزه کنی.
هوش مصنوعی: زمانی که انسانهای نادان به حقیقت پی خواهند برد که مانند شبان، وقتی گرگ، میشها را به شکار میبرد.
هوش مصنوعی: به دیگران خیر و نیکی برسان و برای خودت هم خیرخواهی کن، چرا که نفس خوباندیش هیچگاه به بدی نمیرود.
هوش مصنوعی: انسانیت یعنی رحمت و محبت به کسانی که در سختی و مشکلات هستند؛ این احساس انسان را تکان میدهد وقتی که رنج و ظلم بر دیگران را ببیند و متوجه شود که آنها هم مثل خود او میتوانند در موقعیتهای سخت قرار بگیرند.
هوش مصنوعی: مردان خدا به راستی عمل کردند و گفتند: ای فقیه، ابتدا خودت را نصیحت کن.
هوش مصنوعی: هر چیزی که میخواهی برای خودت حرام کن، سعدی، چون اگر آن را نخواهی، فرقی بین خودت و دیگران نیست.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
درنگر اندر رخ من تا ببینی خویش را
درنگر رخسار این دیوانهٔ بیخویش را
عشق من خالی و باقی را به زیر خاک کرد
آن گذشته یاد نارد ننگرد مر پیش را
تا ز موی او در آویزان شدست این جان من
[...]
من ز بهرت دوست دارم جان عشقاندیش را
کز سگان داغ او کردم دل درویش را
وقت را خوش دار بر روی بتان، چون رفتنی ست
یاد کن آخر فرامش کشتگان خویش را
عقل اگر گوید که عشق از سر بنه، معذور دار
[...]
بیش از این مپسند در زاری منِ درویش را
پادشاهی رحمتی فرما گدای خویش را
چارهٔ درد دل ما را که داند جز غمت
غیر مرهم کس نمی داند دوای ریش را
چون سر زلف تو پیش چشم دزدی پیشه کرد
[...]
من که جا کردم به دل آن کافر بدکیش را
گوش کردن کی توانم قول نیک اندیش را
ناصحا سودای بدخویی چنین می داردم
ورنه کس هرگز چنین رسوا نخواهد خویش را
رسم دلجویی ندارد یارب آن سلطان حسن
[...]
چیست قصد خون من آن ترک کافر کیش را
ای مسلمانان نمیدانم گناه خویش را
ای که پرسی موجب این نالههای دلخراش
سینهام بشکاف تا بینی درون خویش را
گر به بدنامی کشد کارم در آخر دور نیست
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۳ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.