گنجور

 
مسعود سعد سلمان

دولت جوان و ملک جوان و ملک جوان

ملک جهان گرفتن و دادن نکو توان

ای ترک باد جنگ برون کنی یکی ز سر

برخیز و باده در ده بر فتح جنگوان

بنمود خسروان جهان را نموده نی

تیغ علاء دولت و دین خسرو جهان

مسعود پادشاهی کز فر ملک او

آرایش بهار ستد صورت خزان

شاهی که رخش او را دولت بود دلیل

شاهی که تیغ او را نصرت بود فسان

اندر پی گمانش پی بگسلد یقین

واندر دم یقینش بی بفکند گمان

تا جود او به راه امل گشته بدرقه

نگسست کاروان مکارم ز کاروان

درماندگان کم درمی را سخای او

از دل همی به حاصل هستی کند ضمان

ترسیدگان بی نظیری را امید او

بر درج اعتماد نویسد همی امان

شاها زمین ز قوت اقبال ملک تو

ممکن بود که دست برآرد به آسمان

شاخ گل از نشاط دل افروز بزم تو

واجب بود که جانور آید به بوستان

امنست در حوالی ملک تو کار بند

عدلست در حوالی ملک تو قهرمان

دستت همی زمین را مفلس کند به زر

تیغت همی هوا را قارون کند ز جان

موجود شد ز کوشش تو در شاهوار

معلوم شد ز بخشش تو گنج شایگان

ملک تو عدل را پسری سخت نیک بخت

عدل تو ملک را پدری نیک مهربان

از دست تو ندیده مگر تیغ تو بلای

بر کار تو نکرده مگر گنج تو زیان

گیتی ز کارکرد تو گوید همی خبر

زیرا که دستبرد تو بیند همی عنان

بیند جلالت تو و گوید ثنای تو

گردون و روزگار تو بی چشم و بی دهان

از زخم گام باره تو در صمیم دی

بر کوه لاله رسته و بر دشت ضیمران

تو سوی شیر تاخته از حرص صید شیر

بر سخته زور و قوت بازو به امتحان

برده دو زخم حربه به یک خاستن به کار

کرده دو شیر شرزه به یک حمله بی روان

بگشادشان دو روزن جانکاه بر دو یال

ریزان از آن دو روزن از خون دو ناودان

آغار کرده خاک زمین را ز خون این

آهار داده سنگ سیه را ز مغز آن

این را نبوده کاری دندان عمر خوار

وان را نداده یاری چنگال جانستان

این سست پنجه گشته از آن بازوی قوی

وان کندیشک مانده از آن خنجریمان

حفظ خدای و تقویت چرخ و سعی بخت

بوده تو را پناه و معین و نگاهبان

تا فتح جنگوان تو در داستان فرود

گم شد حدیث رستم دستان ز داستان

اسباب غزو ساخته چون جد و چون پدر

چون جد و چون پدر کمر فتح بر میان

ره پیش برگرفتی و ناگاه پیش تو

مردان کار دیده و گردان کاردان

بر باره زمانه گذار و زمین نورد

تندر صهیل و اختر سیر و قضا توان

در لعب کر و فر تو گردان چو گردباد

بر عطف طعن و ضرب تو پیچان چو خیزران

خوش بگسلد چو خیزد زنجیر آهنین

باز ایستد به جای به یک تار پرنیان

حزم تو را ز فرق گذشته لب سپر

عزم تو را به گوش رسیده زه کمان

راندی چنانکه خاک نشورید بر زمین

رفتی چنانکه مرغ نجنبید ز آشیان

نادیده راههای تو را روزها اثر

نا داده گرزهای تو را بادها نشان

گه کوه زیر پای تو گه ابر زیردست

گه چرخ همرکاب تو گه وهم همعنان

آن کوه را که خاصه تو را جنگ جای بود

در پیش سجده کرد همی گنبد کیان

پرداختی طریقی مشکل به هفت روز

بر کوفتی ثغوری هایل چو هفت خوان

بر کشوری زدی که درو کیش کافری

سالی هزار بوده به تاریخ باستان

خلقی نه مردم آسا نه آدمی سرشت

با دیو هم سجیت و با غول همزبان

آنجا شراب تیغ چشیدند ناشتا

آنجا غریو کوس شنیدند ناگهان

بسته کمر ز هیبت و ز بیم تیغ تو

جز تیغ آفتاب نیفکنده زیر ران

چون بنگریستند به دستی نبود بیش

از راه کهکشانش تا راه کهکشان

یک خرده یادم آمد و این نیک خرده ایست

شاید که در سخن کنم این خرده را بیان

نمرود ساخت کرکس و آگه نبود از آنک

دارد سپهر گردون زانگونه نردبان

شمشیر آبدار تو در چین فکند زود

فرشی و سایبانی از آتش و دخان

از خون تازه یافت زمین لعل مقنعه

وز گرد تیره یافت هوا مشک طیلسان

گشتی چو شرزه شیر سپاهی به یک نفس

شستی ز کفر و شرک جهانی به یک زمان

نیلوفری حسام تو کشت آن گروه را

بر پشت و سینه لاله و بر چهره زعفران

در هر تنی پراکند آن پرنیان پرند

خاکی کزو نروید جز دار پرنیان

شد غورغار ژرف یک آهنگ رود خون

شد صحن دشت پهن همه کوه استخوان

سعی قوی نمود بیک بیک ضعیف

زخم سبک گزارد همی خنجر گران

خسته ز پیش تیغ تو و نعل رخش تو

خونش به نهروان شد و گردش به قیروان

خاکستری شد آن کوه از آتش نبرد

دودی سیه برآمد زان تیره دودمان

روح الامین فریشتگان را چه گفت گفت

خشنود گشت بار خدای از خدایگان

این چاشنیست شربت تیغ تو هند را

باقی دهد که باقی بادی تو جاودان

بخت جوان یکی شد با رای پیر تو

ای کرده باز پیر جهان را ز سر جوان

اکنون یکی به پیشگه عدل برنشین

یک هفته حرص جنگ ز خاطر فرونشان

بستان چو ناردان و چو گلنار باده ای

زان کش رخ و لبست چو گلنار و ناردان

شهزاده میزبان و تو مهمان روزگار

بسته میان به خدمت مهمان و میزبان

تا دایمست جنبش گردون و آفتاب

تا واجبست گردش نوروز و مهرگان

از چرخ حل و عقد زمانست بر زمین

وز دهر امر و نهی مکین است بر مکان

از بخت هر مراد که خواهی همی بیاب

وز دهر هر نشاط که داری همی بران

 
نسک‌بان: جستجو در متن سی‌هزار کتاب فارسی
sunny dark_mode