گنجور

 
مسعود سعد سلمان

مسعود بن سعد بن سلمان شاعر نامی نیمهٔ دوم قرن پنجم و نیمه اول قرن ششم هجری قمری است. اصل او از همدان بوده و بین سالهای ۴۳۸ تا ۴۴۰ در لاهور زاده شده است. منصوب بودن در مشاغل دیوانی موجب دو بار و مجموعاً ۱۸سال زندانی شدن وی شد. بعد از رهایی از دومین دورهٔ اسارت به سمت کتابداری سلطان مسعود و بعد از او عضدالدوله شیرزاد بن مسعود و ملک ارسلان بن مسعود و بهرامشاه بن مسعود مشغول شد و تا زمان وفاتش در سال ۵۱۵ هجری قمری نزد ایشان تقرب داشت. دیوان وی مکرر به طبع رسیده و حدود ۱۶۰۰۰ بیت دارد. به غیر از دیوان فارسی، دو دیوان تازی و هندی نیز به او نسبت داده‌اند. حبسیه‌های وی معروف است.

این آمار از میان ۱۵٬۰۶۲ بیت شعر موجود در گنجور از اشعار این بخش استخراج شده است.

توجه فرمایید که این آمار به دلایلی از قبیل وجود چند نسخه از آثار شعرا در سایت (مثل آثار خیام) و همینطور یک بیت محسوب شدن مصرع‌های بند قالبهای ترکیبی مثل مخمس‌ها تقریبی و حدودی است و افزونگی دارد.

آمار همهٔ شعرهای گنجور را اینجا ببینید.

وزن‌یابی دستی در بیشتر موارد با ملاحظهٔ تنها یک مصرع از شعر صورت گرفته و امکان وجود اشکال در آن (مخصوصاً اشتباه در تشخیص وزنهای قابل تبدیل از قبیل وزن مثنوی مولوی به جای وزن عروضی سریع مطوی مکشوف) وجود دارد. وزن‌یابی ماشینی نیز که جدیداً با استفاده از امکانات تارنمای سرود اضافه شده بعضاً خطا دارد. برخی از بخشها شامل اشعاری با بیش از یک وزن هستند که در این صورت عمدتاً وزن ابیات آغازین و برای بعضی منظومه‌ها وزن غالب منظومه به عنوان وزن آن بخش منظور شده است.

ردیف وزن تعداد ابیات درصد از کل
۱ فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون) ۴٬۲۰۹ ۲۷٫۹۴
۲ مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف) ۳٬۲۱۵ ۲۱٫۳۵
۳ مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف) ۱٬۹۷۱ ۱۳٫۰۹
۴ مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی) ۸۹۵ ۵٫۹۴
۵ مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف) ۶۴۱ ۴٫۲۶
۶ فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف) ۵۲۳ ۳٫۴۷
۷ مفعول مفاعلن مفاعیلن (هزج مسدس اخرب مقبوض) ۵۱۵ ۳٫۴۲
۸ فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه) ۴۹۰ ۳٫۲۵
۹ مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف) ۴۶۰ ۳٫۰۵
۱۰ مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی) ۳۰۷ ۲٫۰۴
۱۱ مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم) ۲۲۰ ۱٫۴۶
۱۲ مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مطوی مکشوف) ۲۰۴ ۱٫۳۵
۱۳ مفتعلن فاعلات مفتعلن فع (منسرح مثمن مطوی منحور) ۱۹۸ ۱٫۳۱
۱۴ مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف) ۱۹۸ ۱٫۳۱
۱۵ مفعول مفاعیل فاعلاتن ۱۶۵ ۱٫۱۰
۱۶ فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف) ۱۶۳ ۱٫۰۸
۱۷ فعولن فعولن فعولن فعولن (متقارب مثمن سالم) ۱۵۷ ۱٫۰۴
۱۸ فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی) ۱۴۶ ۰٫۹۷
۱۹ مفعول فاعلات مفاعیلن (مضارع مسدس اخرب مکفوف) ۹۷ ۰٫۶۴
۲۰ مفعول فاعلات فعولن ۶۸ ۰٫۴۵
۲۱ فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مسدس مخبون محذوف) ۶۲ ۰٫۴۱
۲۲ مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن (هزج مثمن اخرب) ۵۴ ۰٫۳۶
۲۳ مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن (رجز مثمن سالم) ۲۲ ۰٫۱۵
۲۴ مفعول فاعلات مفاعیل فع ۱۹ ۰٫۱۳
۲۵ مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب) ۱۷ ۰٫۱۱
۲۶ مفتعلن فع مفاعلن فع ۱۰ ۰٫۰۷
۲۷ مفعول مفاعیل فاعلن ۹ ۰٫۰۶
۲۸ فعلات فاعلاتن فعلات فاعلاتن (رمل مثمن مشکول) ۶ ۰٫۰۴
۲۹ مفاعیل مفاعیل فاعلن ۶ ۰٫۰۴
۳۰ مفعول فاعلات مفاعیلن ۵ ۰٫۰۳
۳۱ مفعول فاعلن فعولن ۵ ۰٫۰۳
۳۲ مفعول فاعلاتن مفعول فع ۳ ۰٫۰۲
۳۳ فاعلاتن مفاعلن فعلن ۲ ۰٫۰۱

آمار ابیات برچسب‌گذاری شدهٔ این بخش با قالب شعری در گنجور به شرح زیر است:

ردیف قالب شعری تعداد ابیات درصد از کل
۱ قصیده ۱۱٬۱۸۱ ۷۴٫۲۳
۲ قطعه ۱٬۰۹۸ ۷٫۲۹
۳ رباعی ۸۰۰ ۵٫۳۱
۴ مثنوی ۶۹۲ ۴٫۵۹
۵ غزل/قصیده/قطعه ۵۶۷ ۳٫۷۶
۶ ترکیب بند ۳۶۰ ۲٫۳۹
۷ مسمط ۱۸۰ ۱٫۲۰
۸ غزل ۱۷۰ ۱٫۱۳
۹ مستزاد ۱۴ ۰٫۰۹

آمار فراوانی تعداد ابیات اشعار این بخش به شرح زیر است (بلندترین شعر شامل ۱۳۱ بیت و کوتاه‌ترین شامل ۲ بیت شعر است):

ردیف تعداد ابیات شعر فراوانی درصد از ۱٬۰۵۳ شعر
۱ ۲ ۴۵۰ ۴۲٫۷۴
۲ ۵ ۶۲ ۵٫۸۹
۳ ۳ ۴۹ ۴٫۶۵
۴ ۶ ۲۷ ۲٫۵۶
۵ ۴ ۲۳ ۲٫۱۸
۶ ۷ ۲۳ ۲٫۱۸
۷ ۱۰ ۱۸ ۱٫۷۱
۸ ۹ ۱۵ ۱٫۴۲
۹ ۸ ۱۵ ۱٫۴۲
۱۰ ۱۹ ۱۴ ۱٫۳۳
۱۱ ۲۱ ۱۴ ۱٫۳۳
۱۲ ۲۶ ۱۴ ۱٫۳۳
۱۳ ۱۶ ۱۴ ۱٫۳۳
۱۴ ۱۳ ۱۳ ۱٫۲۳
۱۵ ۱۲ ۱۲ ۱٫۱۴
۱۶ ۲۲ ۱۲ ۱٫۱۴
۱۷ ۴۱ ۱۱ ۱٫۰۴
۱۸ ۱۸ ۱۱ ۱٫۰۴
۱۹ ۱۵ ۱۰ ۰٫۹۵
۲۰ ۳۰ ۱۰ ۰٫۹۵
۲۱ ۲۰ ۱۰ ۰٫۹۵
۲۲ ۳۵ ۹ ۰٫۸۵
۲۳ ۱۱ ۹ ۰٫۸۵
۲۴ ۳۲ ۹ ۰٫۸۵
۲۵ ۱۴ ۸ ۰٫۷۶
۲۶ ۳۳ ۸ ۰٫۷۶
۲۷ ۴۵ ۸ ۰٫۷۶
۲۸ ۲۹ ۸ ۰٫۷۶
۲۹ ۳۹ ۷ ۰٫۶۶
۳۰ ۱۷ ۷ ۰٫۶۶
۳۱ ۴۲ ۷ ۰٫۶۶
۳۲ ۳۴ ۷ ۰٫۶۶
۳۳ ۵۱ ۶ ۰٫۵۷
۳۴ ۲۸ ۶ ۰٫۵۷
۳۵ ۴۶ ۶ ۰٫۵۷
۳۶ ۳۱ ۶ ۰٫۵۷
۳۷ ۲۳ ۶ ۰٫۵۷
۳۸ ۲۷ ۶ ۰٫۵۷
۳۹ ۴۹ ۵ ۰٫۴۷
۴۰ ۶۵ ۵ ۰٫۴۷
۴۱ ۳۷ ۵ ۰٫۴۷
۴۲ ۶۰ ۵ ۰٫۴۷
۴۳ ۳۶ ۵ ۰٫۴۷
۴۴ ۲۴ ۵ ۰٫۴۷
۴۵ ۲۵ ۴ ۰٫۳۸
۴۶ ۴۰ ۴ ۰٫۳۸
۴۷ ۴۳ ۴ ۰٫۳۸
۴۸ ۳۸ ۴ ۰٫۳۸
۴۹ ۴۴ ۳ ۰٫۲۸
۵۰ ۴۷ ۳ ۰٫۲۸
۵۱ ۷۰ ۳ ۰٫۲۸
۵۲ ۵۹ ۳ ۰٫۲۸
۵۳ ۶۲ ۲ ۰٫۱۹
۵۴ ۶۱ ۲ ۰٫۱۹
۵۵ ۵۲ ۲ ۰٫۱۹
۵۶ ۵۰ ۲ ۰٫۱۹
۵۷ ۹۰ ۲ ۰٫۱۹
۵۸ ۱۱۶ ۲ ۰٫۱۹
۵۹ ۵۷ ۲ ۰٫۱۹
۶۰ ۹۸ ۲ ۰٫۱۹
۶۱ ۶۹ ۲ ۰٫۱۹
۶۲ ۷۶ ۲ ۰٫۱۹
۶۳ ۵۳ ۲ ۰٫۱۹
۶۴ ۷۲ ۲ ۰٫۱۹
۶۵ ۸۱ ۲ ۰٫۱۹
۶۶ ۵۵ ۲ ۰٫۱۹
۶۷ ۱۰۲ ۱ ۰٫۰۹
۶۸ ۱۰۰ ۱ ۰٫۰۹
۶۹ ۱۳۱ ۱ ۰٫۰۹
۷۰ ۹۵ ۱ ۰٫۰۹
۷۱ ۶۳ ۱ ۰٫۰۹
۷۲ ۸۳ ۱ ۰٫۰۹
۷۳ ۴۸ ۱ ۰٫۰۹
۷۴ ۸۲ ۱ ۰٫۰۹
۷۵ ۶۴ ۱ ۰٫۰۹
۷۶ ۹۳ ۱ ۰٫۰۹
۷۷ ۸۵ ۱ ۰٫۰۹
۷۸ ۶۷ ۱ ۰٫۰۹
۷۹ ۶۸ ۱ ۰٫۰۹
۸۰ ۵۸ ۱ ۰٫۰۹
۸۱ ۱۰۱ ۱ ۰٫۰۹
۸۲ ۶۶ ۱ ۰٫۰۹
۸۳ ۱۱۲ ۱ ۰٫۰۹

آمار ابیات به تفکیک زیربخش‌های این قسمت به شرح زیر است (بخش‌هایی که در این جدول نیامده‌اند فاقد شعر بوده‌اند):

ردیف بخش تعداد ابیات درصد از کل
۱ دیوان اشعار ۱۴٬۴۹۵ ۹۶٫۲۴
۲ توصیفات ۵۶۷ ۳٫۷۶