نی همین در چار ارکان شش جهت ماتم بپاست
کی رواست سرنگون گردی فلک
زین عزا هشتم زمین تا نه فلک ماتم سراست
کی رواست سرنگون گردی فلک
بال قدرت قاصر و دام گرفتاری بلند
زین کمند نای آزاد بلند
دست فتنه زود خون پای امان اندر حناست
کی رواست سرنگون گردی فلک
خسروان را خاک و خون تن، تیغ فرسا تیر سفت
خورد و خفت دختران را طاق و جفت
اشک محرم آه همدم غم قرین درد آشناست
کی رواست سرنگون گردی فلک
بس بهرسو رسته درهم خاره پر پولاد پی
سخت کی تیرسان زوبین و نی
کس بنشناسد همی کاین نیستان یا نینواست
کی رواست سرنگون گردی فلک
هر کجا جانی شهید جعبه ها تیر ستم
بیش و کم یک سر از شه تا خدم
هر که را حلقی اسیر حلقه ها بند بلاست
کی رواست سرنگون گردی فلک
نهب قومی را سپاهی سست مهلت سخت کین
در کمین از یسار و از یمین
خون خیلی را اجل از پیش و دشمن در قفاست
کی رواست سرنگون گردی فلک
بازوی تاراج فربه ساعد فرصت نزار
بخت خوار پایمرد و دستیار
داد قاصر پنجه و چنگ ستم زور آزماست
کی رواست سرنگون گردی فلک
پیکر دل خستگان کز باد پا با گل عجین
روز کین مشت کردی بر زمین
ز آتش لب تشنگان افلاک دودی بر هواست
کی رواست سرنگون گردی فلک
گر همی رانی ز عزت رازشان یا گفتگوی
ز آبروی آن بباد این آب جوی
ور حدیث از مال و خون هم این هدر هم آن هباست
کی رواست سرنگون گردی فلک
صید مرغان حرمرا سگ سگالان زاغکان
بی امان پویه آرا پر زنان
ایمنی بر شاخ آهو رحم بر بال هماست
کی رواست سرنگون گردی فلک
گر امیری زان میان بر بست زی میدان کمر
داد سر جان هبا شد خون هدر
ور اسیری حجله ای آراست عیش او عزاست
کی رواست سرنگون گردی فلک
غالب و مغلوبی آوردی به کار از کفر ودین
آن و این با هم افکندی قرین
قاهر آن مقهور این زاین الامان زآن مرحباست
کی رواست سرنگون گردی فلک
از سپاهی ز آتش لب تشنگی تا شهریار
شعله سار کام کانون شرار
اشک بی آبی حواشی تا حرم را بحرزاست
کی رواست سرنگون گردی فلک
پای ها از دستیاری ها عنفت در کمند
جان نژند دل غمین تن مستمند
دست ها از پایمردی های جورت بر خداست
کی رواست سرنگون گردی فلک
از سرشک و آه یغما زآتش لب تشنگان
جاودان و آنچه پیدا و نهان
ماجرای خاک و طوفان فتنه برق و گیاست
کی رواست سرنگون گردی فلک
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به مسأله ماتم و غم و اندوه ناشی از جنگ و فاجعه‌ها اشاره دارد. شاعر در این اثر، به تظاهرات ظلم، خونریزی و ستمی که بر مردم رفته است پرداخته و از سرنگونی و نابودی جهان به دلیل این ظلم‌ها سخن می‌گوید. او از ماتم زمین و آسمان و آسیب دیدن انسان‌ها به دست نیروهای ستمگر و جنگجو صحبت می‌کند. با تکرار سؤال «کی رواست سرنگون گردی فلک؟» به شدت انتقاد می‌کند از وضعیت موجود و نابرابری‌هایی که در جامعه حاکم است. شعر به وضوح بیانگر درد و رنج انسان‌ها در برابر ستم حاکمان و ناتوانی قدرت‌ها در جلوگیری از این فجایع است.
هوش مصنوعی: نی همین در چهار رکن و شش جهت ماتم برپا است؛ آیا درست است که فلک سرنگون شود؟ این جمله به وضعیت حزن و ناکامی اشاره دارد و سوال می‌کند که آیا جایز است که کیان و نظام جهان بر هم بخورد.
هوش مصنوعی: به خاطر این عزای بزرگ، از زمین تا آسمان همه جا در سوگ و عزا است. آیا این درست است که آسمان نیز بر اثر این مصیبت به حالت فرو افتاده درآید؟
هوش مصنوعی: توان و قدرت انسان محدود است و در دام مشکلات و چالش‌ها گرفتار می‌شود. اما کسی که از نی بهره می‌برد، آزاد و رها است و می‌تواند به بلندای آوازهای شیرین دست یابد.
هوش مصنوعی: فتنه و آشوب زودتر از آنچه که فکر می‌کنیم، باعث آسیب به آرامش و امنیت ما می‌شود. آیا درست است که سرنوشت عالم به این شکل دچار سقوط و شکست شود؟
هوش مصنوعی: پادشاهان چون بر زمین افتند، دچار خاک و خون می‌شوند و تیغ‌های خنجر و تیرهای محکم بر آنان فرود می‌آید. در این میان، دختران نیز به حالتی از بی‌حالی و بی‌حالی دچار می‌شوند.
هوش مصنوعی: اشک‌های محرم و ناله‌های مشترک با غم، همیشه با درد آشنا هستند. آیا مناسب است که آسمان اینگونه افسرده و سرنگون شود؟
هوش مصنوعی: در این بیت به تضاد و سختی‌هایی اشاره شده است که در مسیر زندگی وجود دارند، و همچنین به قدرت و توانایی انسان در مقابله با این چالش‌ها پرداخته می‌شود. به نوعی نشان می‌دهد که با وجود موانع و دشواری‌ها، اراده و عزم راسخ می‌تواند ما را قادر سازد تا از پس مشکلات برآییم.
هوش مصنوعی: هیچ‌کس نمی‌داند که این مکان نیستان است یا نینوا. آیا درست است که گردونه‌ی آسمان سقوط کند؟
هوش مصنوعی: در هر نقطه‌ای که جان‌هایی در راه حق فدای ارزش‌ها می‌شوند، تیرهای ظلم و ستم بیشتر یا کمتر وجود دارد، و تمامی این مشکلات به طور مستقیم به رفتار و الگوهای سلطنت و قدرت برمی‌گردد.
هوش مصنوعی: هر کسی که در دام‌های مشکلات گرفتار شود، آیا درست است که به خاطر این مصیبت‌ها از حرکت و پیشرفت بازماند؟
هوش مصنوعی: یک گروه از مردم که تحت فشار و تهاجم قرار گرفته‌اند، به سختی و با تلاش زیاد دفاع می‌کنند؛ در حالی که خطر از دو سو به آنها نزدیک شده و می‌توانند به راحتی آسیب ببینند.
هوش مصنوعی: مرگ زودتر از خون زیاد به سراغ می‌آید و دشمنان تحت کنترل هستند. آیا درست است که چنین وضعی برای آسمان پیش بیاید؟
هوش مصنوعی: در این بیت، به نمادهای مختلفی اشاره شده است. بازوی تاراج به قدرت و توانایی‌های نیرومند اشاره دارد که می‌تواند به دسترسی به چیزهایی که دیگران ندارند، کمک کند. فربه ساعد به معنای قدرت و توانایی در عمل است. در مقابل، فرصت نزار بخت خوار به وضعیتی اشاره دارد که فرد در آن با شرایط سخت و ناامیدکننده‌ای مواجه است و شانس یا بخت خوبی ندارد. پایمرد و دستیار هم نشان‌دهنده شخصی است که در برابر دشواری‌ها ایستادگی کرده و به دیگران کمک می‌کند. در کل، این عبارت زندگی و چالش‌های آن را به تصویر می‌کشد و تضاد بین قدرت و ضعف، امید و ناامیدی را نشان می‌دهد.
هوش مصنوعی: ستم و زورگویی بر قدرت و نیرویی که به دیگران آسیب می‌زند، قابل قبول نیست. آیا درست است که آسمان و جهان به خاطر ظلم و ستم به سقوط و نابودی دچار شوند؟
هوش مصنوعی: بدن عاشقانی که خسته‌اند، مانند گلی در برابر باد در روزی که می‌توانند به زمین بیفتند، به هم تنیده شده است.
هوش مصنوعی: از آتش لب‌های تشنگان، دودی در آسمان به وجود آمده است. آیا درست است که آسمان از این دودی که ناشی از درد و تشنگی است، به پایین بیافتد؟
هوش مصنوعی: اگر بخواهی به خاطر عزت و احترام آنها را ترک کنی یا درباره آبروی آنها صحبت کنی، این آب جوی (محل بحث) به باد می‌رود.
هوش مصنوعی: اگر صحبت از مال و خون است، باید بدانید که هر دو بی‌معنا هستند. آیا درست است که دنیا به خاطر چنین چیزهایی به هم بریزد؟
هوش مصنوعی: پرندگان حرم برای شکار شدن، تحت تعقیب و آزار زاغ‌ها هستند که بی‌وقفه به دنبال آنان می‌گردند.
هوش مصنوعی: ایمنی و امنیت بر سر شاخ آهو قرار دارد و رحمت و محبت بر بال پرنده‌ی هما نشسته است. آیا درست است که سرنوشت و تقدیر آسمانی چنین دچار سقوط و شکست شود؟
هوش مصنوعی: اگر امیری از میدان جنگ روی برگرداند و در این لحظه کمر خود را در برابر خطر بست، جانش به خطر می‌افتد و خونش بی‌هدف بر زمین ریخته می‌شود.
هوش مصنوعی: اگر کسی که اسیر است، جایگاه و زندگی خوبی داشته باشد، خوشحالی او مایه شادی و افتخار است. آیا درست است که سرنوشت سختی بر او نازل شود؟
هوش مصنوعی: این بیت بیان می‌کند که تو در کار خود پیروزی و شکست را با هم به کار گرفته‌ای، و از دین و کفر، این دو را در کنار هم قرار داده‌ای.
هوش مصنوعی: آن که بر دیگران تسلط دارد، خود نیز در برابر قدرتی دیگر ممکن است تسلیم شود. از این رو، وقتی که یکی به اوج قدرت می‌رسد، باید مراقب باشد؛ زیرا ممکن است سرنگون شود.
هوش مصنوعی: این بیت به تصویر کشیدن مقابله‌ی تشنگی و حرارت آتش اشاره دارد. از یک سو، لشگری از آتش حس تشنگی را نمایان می‌کند و از سوی دیگر، شهریار آتشین نماد قدرت و شعله‌های سوزان است که به کانون احساسات و هیجانات اشاره دارد. به طور کلی، این تصویر بیانگر تضاد بین بحران نیاز و قدرت آتشین است.
هوش مصنوعی: اشک‌هایی که به خاطر بی‌آبی پیرامون حرم به زمین می‌ریزند، چه معنایی دارد؟ آیا درست است که آسمان به خاطر آن، به زمین بیفتد؟
هوش مصنوعی: پای‌ها از کمک‌ها خسته و ناامید شده‌اند و جان در رنج و دل غمگین و جسم نیازمند است.
هوش مصنوعی: دست ها به خاطر استقامت و تلاش تو به خدا اشاره دارند. آیا درست است که آسمان و سرنوشت این گونه به زیر بیفتد؟
هوش مصنوعی: از اشک و آه گناهکاران گرفته تا آتش دلتنگی تشنگان، همه چیز، چه آنچه نمایان است و چه آنچه پنهان.
هوش مصنوعی: این بیت به بیان تضادهای طبیعی و انسانی می‌پردازد. به تصویر کشیدن خاک و طوفان، نمادهایی از مشکلات و چالش‌ها هستند. همچنین، اشاره به سرنگونی و سقوط آسمان به نوعی بیانگر وضعیت نامطلوب و بی‌ثباتی در جامعه یا در زندگی انسان‌هاست. این تصویرسازی نشان می‌دهد که در برابر نیروهای مخرب و ناپایدار، انسان ممکن است دچار شکست و رکود شود.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.