بخش ۶ - در بیان آنکه حق تعالی در نهاد هر کس خاصیتی نهاده است که به جز به جنس خود نیارامَد و اگر بیارامَد بنابر علتی باشد و آن خاصیت همچو موکلی است که شخص را به جنس خود می‌برد که ان الله تعالی ملکا یسوق الجنس الی الجنس و در تقریر آنکه جنس جنس آفریدن را سبب آن بود که چیزها به ضد ظاهر می‌شود که و بضدها تتبیّن الاشیاء دیگر آنکه کمال صنعت آنست که بر بد و نیک قادر باشد زیرا که اگر بر نیک توانا باشد و نتواند بد ساختن قادر تمام نباشد پس نسبت به خدا نیک و بد یکسان‌اند از آن ره که هر دو معرف کمال صنعت حق‌اند لیکن اگر از این نسبت قطع نظر کنی نیک و بد کی یکسان باشد. تقریری دیگر که بی‌این نسبت و تعلیل کشف شود که نیک و بد همه نیک است چون این تقریر را به صدق شنیده باشی و قبول کرده باشی به برکت این، حق تعالی بدانت نیز راه دهد
هست حق را فرشته ای به زمین
کاو برد جنس را به جنس یقین
دیوْ جان را به سوی دیو برد
میر و شه را سوی خدیو برد
زن‌صفت را برد به سوی زنان
نر صفت را به صف تیغ‌زنان
گر کند کس سؤال کز چه سبب
مختلف گشت صنع حضرت رب
جنس جنس آفرید مردم را
نیک و بد بی‌شمار در دو سرا
یک بوَد همچو دیو و یک چو ملک
یک بود از زمین و یک ز فلک
یک خورد خاک و یک بجوید پاک
یک فُتَده‌ست و یک رود چالاک
در جوابش بگوی ایزد خواست
که شود آشکار کژ از راست
تا که نیک و بد اندر این مأوا
گردد از همدگر قوی پیدا
چیزها چون به ضد پیدا شد
بد ز افعال نیک رسوا شد
نیک بی بد کجا نمودی نیک؟
بی بدی خود کجا فزودی نیک؟
گر نبودی گدا و یا درویش
کی نمودی غنی گزیده و بیش
حکمت دیگر آنکه نقاشان
نقش شاهان کنند و فراشان
گونه‌گون صدهزار نقش کنند
صورت جبرییل و عرش کنند
هم سوار و پیاده بنگارند
در جهان هیچ نقش نگذارند
از سلیمان و مور و دیو و پری
از وحوش و هوام و کبک دری
تا که هر یک کمال صنعت خویش
می‌نماید که کی کم است و که بیش
وانکه نتواند اینچنین کردن
صنعها را به نقش آوردن
باشد او ناقص اندر آن صنعت
بیش (؟پیش) صناع نبودش قیمت
بد و نیک نقوش از آن زیباست
که ز هر دو کمال او پیداست
می‌کنند آگهت از آن نقاش
کاندر این پیشه نیست کس همتاش
صانع با کمال آن باشد
که بد و نیک از او روان باشد
صنع حق کن از این مثال قیاس
تا برت یک شود حریر و پلاس
زان سبب خیر و شر بود یکسان
که خدا را همی کنند بیان
بر همه صنعها توان اوست
خالق نقش زشت و زیبا اوست
نیک و بد چون معرف‌اند او را
که ندارد به صنع خود همتا
پس از این روی هر دو یک ذاتند
هر دو روی ورا چو مرآت اند
لیک اگر تو به نقششان نگری
نیک و بد را چگونه یک شمری؟
بسوی خوبرو کنی رغبت
بود از زشت‌رو ترا نفرت
چون کنی از خدای قطع نظر
پیش تو زهر کی بود چو شکر؟
رنج و راحت کجا بود یکسان؟
زین رسد نور و زان رسد نیران
آن کند پرغم این کند شادان
آن برد در جحیم و این به جنان
هل یکون البصیر و الاعمی
واحداً عند من اتاه حجی
هل یکون العلیم و الجاهل
واحدا عند عاقل کامل
یطلب القرب عالم وافی
یطلب البعد جاهل جافی
جنة الوصل مسکن الاخیار
سقر البحر محبس الاشرار
مشرب الشیخ فی عیون النور
مسکن المنکرین فی الدیجور
شرح این را اگر کنم صد سال
نشود بر تو روشن این احوال
بحر از لوله کی شود پیدا
می‌نگنجد به زورقی دریا
حرف و صوت و زبان چو لوله بود
کی از آن بحر عشق دیده شود !؟
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن به بررسی وجود نیک و بد و تعامل آنها می‌پردازد. شاعر می‌گوید که وجود این دو امر در زندگی انسان ضروری است تا خوبی و بدی مشخص و محسوس شوند. او به صفات مختلف انسان‌ها، مانند دیو و فرشته، اشاره می‌کند و به این نکته می‌رسد که هر چیزی تنها در اثر مقایسه با ضد خود قابل درک است.
ادامه مطلب بیان می‌کند که آثار مختلفی از جمله نقوش و صنایع در دنیا وجود دارد که به وسیله نیک و بد قابل تشخیص هستند. نیک و بد، هر دو، آثاری از خالق هستند و وجود آنها موجب کمال و زیبایی می‌شود. شاعر می‌افزاید که در نهایت همه چیز به خداوند برمی‌گردد و اوست که نیک و بد را آفریده است.
در نهایت، متن به سفر روحی انسان اشاره می‌کند که در آن، آگاهی و بینش می‌تواند او را به سوی خوبی‌ها راهنمایی کند و درک حقیقت عشق و وجود را به او منتقل کند. بی‌توجهی به این حقایق می‌تواند او را از درک واقعیات محروم کند.
هوش مصنوعی: فرشته‌ای به زمین آمده است که حقیقت را با خود به همراه دارد و این حقیقت را با یقین و اعتقاد به حقیقت‌های مختلف مرتبط می‌سازد.
هوش مصنوعی: روان دیو، روح انسان را به سمت دیو می‌برد، در حالی که فرمانروا و سلطان را به سوی خدای بزرگ هدایت می‌کند.
هوش مصنوعی: زنی که خصلت‌های زنانه دارد به سمت زنان دیگر می‌رود، و مردی که ویژگی‌های مردانه‌ای دارد به صف مردان تیغ‌زن می‌پیوندد.
هوش مصنوعی: اگر کسی بپرسد که چرا آفرینش خداوند مختلف و متفاوت شده است،
هوش مصنوعی: خداوند انسان‌ها را با ویژگی‌های مختلفی خلق کرده است، به گونه‌ای که در این دنیا و دنیای دیگر، مردم نیک و بد زیادی وجود دارند.
هوش مصنوعی: یک نفر ممکن است مانند دیو و شیاطین باشد و دیگری مانند ملائک و فرشتگان. یکی از آنها به زمین تعلق دارد و دیگری از آسمان آمده است.
هوش مصنوعی: یک مقدار خاکی وجود دارد که در آن چیزی خورده شده و یک چیزی هم به آرامی و با احتیاط در حال حرکت است. یکی از این‌ها به حالت سست و درهم ریخته است و دیگری با سرعت و چابکی جریان دارد.
هوش مصنوعی: در پاسخ او بگو که خداوند خواسته است تا نادرستی از درستی نمایان شود.
هوش مصنوعی: تا زمانی که خوبی و بدی در این مکان از یکدیگر مشخص و نمایان شود.
هوش مصنوعی: چیزها وقتی برعکس خودشان نمایان می‌شوند، به خوبی‌هایشان آسیب می‌زنند و به ناپاکی‌ها و زشتی‌هایشان پی برده می‌شود.
هوش مصنوعی: نیکی بدون بدی وجود ندارد، بنابراین نیکی را بدون در نظر گرفتن بدی نمی‌توان شناخت. اگر بدی نباشد، نیکی چگونه افزایش می‌یابد و معنا پیدا می‌کند؟
هوش مصنوعی: اگر گدا یا درویشی وجود نداشت، چه‌کسی می‌توانست ثروتمند و برتر از دیگران باشد؟
هوش مصنوعی: یک دلیل دیگر این است که هنرمندان، تصویر پادشاهان را می‌کشند و خدمتکاران نیز به نقش و نگار آنها می‌پردازند.
هوش مصنوعی: صدها هزار تصویر متنوع خلق می‌کنند که نشان‌دهنده‌ی جبرئیل و عرش است.
هوش مصنوعی: در دنیا، هم سواران و هم پیاده‌ها به نوعی در حال حرکت هستند، اما هیچ یک از آنها تأثیری واقعی بر روی زندگی و تغییرات آن نمی‌گذارند.
هوش مصنوعی: این عبارت به موجودات مختلفی اشاره دارد، از جمله انسان‌های بزرگ‌مقام مانند سلیمان، حیوانات و پرندگان مختلف، و مخلوقات خیالی مانند دیو و پری. به طور کلی، به تنوع و گوناگونی موجودات در جهان اشاره می‌کند.
هوش مصنوعی: هر کسی در تلاش است تا بهترین استعداد و توانمندی‌های خود را نشان دهد و ببیند که آیا در این زمینه کمبود یا برتری دارد.
هوش مصنوعی: کسی که نتواند آفرینش‌ها را به زیبایی بر روی کاغذ یا به صورت تصویر به نمایش بگذارد، نمی‌تواند به درستی به زیبایی‌های طبیعت و هنرنمایی‌های آن پی ببرد.
هوش مصنوعی: اگر در آن هنر او نقصی داشته باشد، این یعنی که هنرمندانی که در این زمینه هستند، ارزش و قیمت او را نمی‌دانند.
هوش مصنوعی: زیبایی واقعی در وجود هر شخص، از ترکیب ویژگی‌های خوب و بد او نمایان می‌شود و نشان‌دهنده کمال اوست.
هوش مصنوعی: به تو اطلاع می‌دهند از کسی که در این حرفه همتایی ندارد.
هوش مصنوعی: آفریننده کامل کسی است که هم善 و هم شر از او جریان دارد.
هوش مصنوعی: از این مثال‌ها بهره بگیر تا بتوانی برای خودت شخصیت و صفات نیکو بسازی، مانند این که چطور پارچه‌ی نرم و با کیفیت جودلین یا پلاس تبدیل می‌شود.
هوش مصنوعی: از این رو، خوبی و بدی در نظر مردم یکسان است، زیرا آنها هرچه را که می‌گویند، به خدا نسبت می‌دهند.
هوش مصنوعی: خداوند بر تمامی خلق و کارها قدرت دارد و اوست که نقش‌های زیبا و زشت را می‌آفریند.
هوش مصنوعی: نیک و بد به واسطه شناخت و فهم ما از آنها معنا پیدا می‌کنند، و خداوند به خاطر آفرینش‌هایش همتا و مانند ندارد.
هوش مصنوعی: پس از این، هر دو به یک ماهیت و ذات تبدیل می‌شوند و هر دو جلوه‌ای از آن حقیقت واحد مانند آینه‌ای هستند که تصویر یکدیگر را منعکس می‌کنند.
هوش مصنوعی: اما اگر به تصویر آنها نگاه کنی، چطور می‌توانی خوب و بد را یکی حساب کنی؟
هوش مصنوعی: اگر به سمت کسی زیبا و خوش‌رو تمایل داشته باشیم، از کسانی که زشت‌رو و ناپسندند، متنفر خواهیم بود.
هوش مصنوعی: اگر از یاد خدا غافل باشی، هیچ چیز در زندگی تو مانند زهر نخواهد بود، حتی شیرینی‌ها و لذت‌ها.
هوش مصنوعی: رنج و راحت هرگز نمی‌توانند یکسان باشند. از یک سو، نور و روشنی به وجود می‌آید و از سوی دیگر، تاریکی و حرکت به سمت نابودی وجود دارد.
هوش مصنوعی: یکی انسان را به خاطر غم و اندوهش در عذاب می‌اندازد، در حالی که دیگری را به دلیل شادی و خوشحالی‌اش به جایگاهی خوب و خوشایند می‌برد.
هوش مصنوعی: آیا بینایی و نابینایی برای کسی که درک دارد، یکسان است؟
هوش مصنوعی: آیا در نظر یک فرد عاقل و کامل، دانشمند و نادان می‌توانند برابر باشند؟
هوش مصنوعی: کسی که علم و دانش دارد، به دنبال نزدیکی و ارتباط با حقیقت است، در حالی که فرد نادان و بی‌خبر، به دوری و فاصله از آن الحقاق متکی است.
هوش مصنوعی: بهشت وصال، مکان نیکان است و جهنم، جایگاه بدکاران.
هوش مصنوعی: مشرب شیخ در چشمان نور، جایی است برای کسانی که در تاریکی‌ها به انکار حقیقت پرداخته‌اند.
هوش مصنوعی: اگر بخواهم این موضوع را توضیح دهم، حتی پس از صد سال هم نمی‌توانم حال و احوال تو را به خوبی روشن کنم.
هوش مصنوعی: دریا را نمی‌توان به وسیله یک قایق کوچک نشان داد و درک کرد، زیرا وسعت و عمق دریا بسیار بیشتر از آن است که در یک قایق گنجانده شود.
هوش مصنوعی: حرف و صدا و زبان مانند لوله‌ای هستند که نمی‌توان از آنها به عمق دریای عشق دست یافت.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.