بخش ۱۷۰ - در معنی این حدیث مصطفی صلی اللّه علیه و آله و سلم که موتوا قبل ان تموتوا
بو حدیثی بیورده پیغمبر
قنق کشی که در لکن استر
بگذر از گفت ترکی و رومی
چون از آن اصطلاح محرومی
لیک از پارسی و از تازی
گو که در هر دو خوش همی‌تازی
گرچه سرّ در سخن نمی‌گنجد
کی ترازوی عقل آن سنجد؟
ور به حرف و بیان کسش سنجد
کی ز بادی چو که کهُی جنبد؟
حرف چون کوزه است و سرّ دریا
بحر از کوزه چون شود پیدا؟
کی در این مشگ گنجد آن دریا؟
کنگ ازان شد ز وصف حق گویا
گذر از پارسی و از تازی
کز زبان شرح حق بود بازی
گر بگویم به صد زبان سخنش
نشود از زبان بیان سخنش
بحر از لوله چون شود معلوم؟
شمس از ذره کی بود مفهوم؟
مگر او با تو بی زبان گوید
از ره بیره نهان گوید
از تو جو شد چنانکه چشمه ز خاک
تا از آن جوششش شوی چالاک
علم او از دلت روان گردد
تنت از لطف او روان گردد
چشم دل بیند آن نه چشم بدن
کار جان است در گذر از تن!
سرّ حق را ز گفتگوی مجوی
چون بیابی نگاهدار و مگوی
گذر از نحو صرف و محوش شو
وز ره محو زود نحوش شو
قلم اینجا رسید و سر بشکست
خانه زو شد خراب و در بشکست
نی پس و پیش ماند و زیر و زبر
نی چپ و راست هم نه خشگ و نه تر
عور گشتیم نیست ما را هیچ
ترک ما کن به هیچ هیچ مپیچ
زانکه ما در گذار آب شدیم
از می بی‌نشان خراب شدیم
می‌نماییم نقش پیشت لیک
نیست صورت نه نقش بنگر نیک
در نمکسار چون فتد حیوان
نقش حیوان نماند الا آن
نمک محض باشد ای دانا
نبود هیچ جز نمک آنجا
گر تو در دیگ آن بیندازی
نقش نبود در آن چو پردازی
پس یقین گردد آنچه نقش نمود
کل نمک بود و هیچ نقش نمود
این کتابم چو آن نمکلان است
همه معنی و سر قرآن است
هر که دل را بدین دهد از جان
شود او محو معنی قرآن
چون گذارد در او رود با او
همچو قطره که اوفتد در جو
هر کجا جو رود بهم پوید
گل و ریحان و لاله زو روید
زان گذارش تو عین او گردی
موج دریای عشق هو گردی
عین معنی شوی رهی ز صور
نکنی در صور نظر دیگر
بل صور از لقات بگریزند
همه از نور تو بپرهیزند
زانکه از نور نار کشته شود
گر بزفتی هزار پشته شود
گفت دوزخ صریح با مؤمن
بشنو این را ز لطف ای موقن
زود بگذر ز من برای خدا
تا نگردم ز نور صدق فنا
نار از نور مؤمنان میرد
نور را باز نور جان گیرد
دان که ویرانی صور گردی
خصم ظلمت چو ماه و خور گردی
مثنوی گرچه صورت است به حرف
آمده همچو آب اندر ظرف
لیک او آفت صورها شد
قوت و قوت علم بی‌جا شد
مثنوی معنوی است غیر صور
مثنوی آفتاب و غیر اختر
چون شود آفتاب نور افشان
همه استاره‌ها شوند نهان
زانکه جان غالب است و تن مغلوب
هر دو محوند در یم مطلوب
می‌نگنجد سخن در این اشعار
زانکه سر را بود از اینش عار
گرچه خار است همره گلشن
ورچه دارند یک مقام و وطن
لیک در خار لطف گل نبود
فهم گلشن ز خار می‌نشود
چیست چاره بگو که خار سخن
می‌نگردد جدا از آن گلشن
بی‌سخن آن نمی‌جهد ز دهان
که بگیرند خط حسن اذهان
آن قدر فهم می‌شود کاین خار
از قدم بوده است با گلزار
فهم این می‌دهد به ما یاری
همچو از صنع دانش باری
این سخن را که نور تابنده است
جو که جوینده زود یابنده است
اندر این مثنوی همه پند است
مونس اوست کاندر این بند است
مثنوی را به صدق خوان نه به لب
تا عطاها بری ز حضرت رب
چون به صدق و صفاش برخوانی
دانک همچون ملک در آن خوانی
اندران خوان بی‌حد و باقی
دائماً باشدت خدا ساقی
بی‌کف و بی‌قدح شراب خوری
بی‌دهن نقل و هم کباب خوری
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن شعری است که به توضیح و تفسیر مفاهیم عمیق و معنوی می‌پردازد. در آن، شاعر به زبان و اصطلاحات مختلف اشاره می‌کند و تأکید می‌کند که معانی عمیق‌تری فراتر از کلمات وجود دارند. او بر این باور است که علم و حقیقت باید از دل و با تجربه درونی فهمیده شود و نه تنها از طریق کلمات و گفتار.
شاعر به تضاد میان ظاهر و باطن اشاره می‌کند و می‌گوید که حقیقت را نمی‌توان در قالب کلمات محصور کرد. او بر اهمیت تجربه مستقیم و درونی تأکید می‌کند و به این نکته می‌رسد که شناخت حقیقی از طریق اتصال به درون و عشق به حق قابل دستیابی است.
در نهایت، شاعر نشان می‌دهد که تاثیرات معنوی، همچون دریایی از عشق، می‌تواند زندگی انسان را متحول کند و دسترسی به حقیقت نیازمند فرو رفتن در عمق معناست، به‌جای چسبیدن به ظاهر و الفاظ.
هوش مصنوعی: این بیت اشاره به سخنی از پیامبر دارد که می‌گوید در حادثه‌ای خاص، کسی موفق به فرار شده است. این داستان نشان‌دهنده مفهوم نجات یا رهایی از مشکلات و سختی‌هاست.
هوش مصنوعی: از صحبت درباره زبان‌های ترکی و رومی بگذر، چرا که اگر به آنها تسلط نداری، فایده‌ای ندارد.
هوش مصنوعی: اما از زبان پارسی و عربی صحبت کن، زیرا در هر دو زبان صحبت کردن دلنشین است.
هوش مصنوعی: هرچند که راز و حقیقت سخن قابل بیان نیست، اما آیا عقل می‌تواند آن را به درستی وزن کند و درک کند؟
هوش مصنوعی: اگر کسی بخواهد از روی گفتگو و سخن دیگران شخصیت و حال آنها را بسنجند، مانند این است که بخواهد در پی وزش بادی، حرکتی را تشخیص دهد.
هوش مصنوعی: حرف مانند کوزه‌ای است که تنها می‌تواند مقدار محدودی از آب دریا را در خود جای دهد. رازی که در دل آدمی نهفته است، چگونه می‌تواند به کمک این کوزه نمایان شود؟
هوش مصنوعی: کی در این مشک کوچک، آن دریا جا می‌شود؟ کنگ که از وصف حق سرشار است، چگونه می‌تواند محدود باشد؟
هوش مصنوعی: گذر از زبان‌های فارسی و عربی که از زبان حقیقت و واقعیت سخن می‌گوید، یک نوع سرگرمی و بازی است.
هوش مصنوعی: اگر بگویم به صد زبان از او حرف بزنم، سخن او را نمی‌توانم با زبان خود بیان کنم.
هوش مصنوعی: چطور می‌توان عمق دریا را از یک لوله فهمید؟ و چگونه می‌توان روشنایی خورشید را از یک ذره کوچک درک کرد؟
هوش مصنوعی: آیا ممکن است او بدون اینکه بخواهد، با تو از طریق نشانه‌ها و اشاره‌های خاموش، چیزهایی را منتقل کند که در پنهان است؟
هوش مصنوعی: شما چنان درخشان و سوزان هستید که مانند چشمه‌ای که از دل خاک می‌جوشد، برای جریان یافتن نیاز به هیچ مکثی ندارید.
هوش مصنوعی: دانش او از قلبت به درون می‌جوشد و لطافت او به جانت زندگی می‌بخشد.
هوش مصنوعی: چشم دل می‌تواند چیزهایی را ببیند که چشم ظاهری نمی‌تواند. این بینش مربوط به روح و جان است و فراتر از حواس جسمانی است.
هوش مصنوعی: راز حق را در کلام جست‌وجو نکن، اگر آن را پیدا کردی، آن را حفظ کن و به کسی نگو.
هوش مصنوعی: از قواعد و اصولی که در زندگی وجود دارد فراتر رو و خود را از آنها جدا کن. از مسیری که به محو و نابودی می‌انجامد به سرعت عبور کن و خود را در آن به دست فراموشی بسپار.
هوش مصنوعی: قلم به اینجا آمد و به شدت نوشت، به طوری که همه چیز را خراب کرد و در و دیوار را شکست.
هوش مصنوعی: نی نه جلو و نه عقب مانده است و نه به سمت چپ و راست، نه خشکی دارد و نه تری.
هوش مصنوعی: ما در دنیا دچار عیب و نقص هستیم و به هیچ صورت کامل نیستیم. پس به ما توجه نکن و از ما دوری کن، زیرا هیچ چیزی نمی‌توانیم ارائه دهیم.
هوش مصنوعی: چون ما در میان آب گذر کردیم و از می بی‌نشان سرمست و خراب شدیم.
هوش مصنوعی: ما نمایشی از شخصیت و نقش خود به نمایش می‌گذاریم، اما واقعیتمان متفاوت است. به عمق موضوع بنگر و فقط به ظاهر نپرداز.
هوش مصنوعی: زمانی که در نمکسار حیوانی بیفتد، تنها رد و نشانی از آن باقی می‌ماند و هیچ اثر واقعی از خود به جا نمی‌گذارد.
هوش مصنوعی: ای دانا، در آنجا فقط نمک خالص وجود دارد و هیچ چیز دیگر نیست.
هوش مصنوعی: اگر تو طرحی را در دیگ بیندازی، به مانند آن نخواهد بود که آن را به پردازی.
هوش مصنوعی: پس معلوم می‌شود که هر چیزی که به تصویر کشیده شده، تنها یک نمک بی‌ارزش و بدون حقیقت است.
هوش مصنوعی: این کتاب من مانند آن نمکدان است که همه معانی و اسرار قرآن را در خود دارد.
هوش مصنوعی: هر کسی که دل را به عشق و محبت بسپارد، وجودش به طور کامل در فهم و درک معنای قرآن غرق می‌شود و از جان خود برای آن می‌گذرد.
هوش مصنوعی: وقتی که چیزی در جایی قرار گیرد، همانند قطره‌ای است که در آب افتاده و در آن حل می‌شود.
هوش مصنوعی: هر جا که آب جاری باشد، گل‌ها و گیاهان زیبا مانند ریحان و لاله رشد می‌کنند.
هوش مصنوعی: به خاطر مسیر و رفتارت، همانند او تبدیل به موجی در دریای عشق خواهی شد.
هوش مصنوعی: اگر به حقیقت و معنای واقعی زندگی نزدیک شوی، دیگر به ظواهر و شکل‌های ظاهری اهمیت نخواهی داد و به چیزهای عمیق‌تر و واقعی‌تر توجه خواهی کرد.
هوش مصنوعی: همه از زیبایی‌ها و جذابیت‌ها دوری می‌کنند و از پرتو وجود تو احتیاط می‌کنند.
هوش مصنوعی: از آنجا که اگر کسی از نور چنان تحت تاثیر قرار گیرد که مانند شعله‌ای از آتش بسوزد، حتی اگر هزاران پشته هم جمع کند، باز هم تاثیر آن آتش بر او به اندازه‌ی همان نور خواهد بود.
هوش مصنوعی: دوزخ به صراحت با مؤمن صحبت کرد و از او خواست که این گفته را بشنود، چون این پیامی از جانب لطف الهی است.
هوش مصنوعی: لطفاً هر چه زودتر از من بگذر تا از نور حقیقت و صدق محو نشوم.
هوش مصنوعی: اتش یا نار از روشنی مؤمنان خاموش می‌شود و روشنایی دوباره جان می‌گیرد.
هوش مصنوعی: بدان که اگر به ویرانی و خراب شدن برسی، در چهره‌ات مانند ماه و خورشید درخشانی و به دور از ظلمت خواهی شد.
هوش مصنوعی: مثنوی به ظاهر فقط مجموعه‌ای از کلمات و جملات است، اما در واقع مانند آبی است که در ظرفی قرار دارد و معنای عمیقی را در خود نگه داشته است.
هوش مصنوعی: اما او به عنوان یک آسیب برای زیبایی‌ها ظاهر شد و قدرت و نیروی علم بی‌مورد و نادرست گشت.
هوش مصنوعی: این ابیات بیانگر این است که مثنوی معنوی از زیبایی‌های معنوی و واقعی بهره‌مند است و به همین دلیل ارزش و اهمیت خاصی دارد. مانند آفتاب که نماد روشنی و زندگی است و ستاره‌ها که نماد زیبایی و نور هستند، مثنوی نیز دارای نور معنوی و حقیقتی عمیق است که فراتر از ظواهر و اشکال است.
هوش مصنوعی: زمانی که خورشید می‌درخشد و نور خود را می‌تاباند، تمام ستاره‌ها در پس‌زمینه پنهان می‌شوند.
هوش مصنوعی: زیرا که روحنما و برتر از جسم است و جسم تحت تأثیر آن قرار دارد؛ هر دو در جستجوی یک هدف مشترک هستند.
هوش مصنوعی: سخن در این اشعار نمی‌گنجد، زیرا این سر به خاطر این موضوع شرمنده است.
هوش مصنوعی: هرچند که خاری در کنار گل‌ها وجود دارد، اما هر دو در یک مکان و سرزمین قرار دارند.
هوش مصنوعی: اما در میان خارها، محبت گل وجود ندارد و کسی که به خار عادت کرده، هرگز نمی‌تواند زیبایی باغ را درک کند.
هوش مصنوعی: چه راه حلی وجود دارد که خارهای کلام از گلستان جدا نمانند و به هم نپیوندند؟
هوش مصنوعی: اگر کسی سخنی نگوید، این نشان نمی‌دهد که او حرفی برای گفتن ندارد؛ بلکه ممکن است دیگران با شنیدن آن، تأثیر منفی بر ذهن خود بگذارند.
هوش مصنوعی: این به این معناست که با افزایش درک و آگاهی، متوجه می‌شویم که مشکلات و دشواری‌ها (مانند خارها) در کنار زیبایی‌ها و لطافت‌ها (مانند گل‌ها) وجود دارند. در واقع، سختی‌ها بخشی از تجربه‌ی زندگی و کنار زیبایی‌ها هستند.
هوش مصنوعی: این بیان به ما کمک می‌کند که دانش و آگاهی چقدر می‌تواند در فهم و درک مسائل به ما یاری رساند. در واقع، با استفاده از دانش و اندیشه، می‌توانیم به بینش بهتری دست یابیم و از آن بهره‌مند شویم.
هوش مصنوعی: این گفته مانند نوری درخشان است؛ زیرا کسی که به دنبال آن می‌گردد، به‌سرعت آن را می‌یابد.
هوش مصنوعی: در این اثر، همگی نصیحت‌ها و آموزه‌ها وجود دارد و همراه آن نیز یاری‌کننده‌ای است که در این موضوعات به ما کمک می‌کند.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که مثنوی (آثار ادبی) را با نیت و صداقت بخوان، نه فقط به صورت ظاهری و زبان. تا اینکه برکات و رحمت‌های الهی از جانب پروردگار به تو برسد.
هوش مصنوعی: وقتی با صداقت و پاکی به کسی محبت کنی، او نیز مانند یک ملک و بزرگوار به تو پاسخ خواهد داد.
هوش مصنوعی: در آن سرای بی‌پایان و پرنعمت، همیشه خداوند به عنوان نوشنده و سیراب‌کننده وجود دارد.
هوش مصنوعی: بدون دسته و بدون فنجان، شراب می‌نوشی و بدون دهان، نقل می‌زنی و همراه آن کباب می‌خوری.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.