بخش ۱۰۶ - در بیان آنکه هر نفسی که آدمی در دنیا میزند و آن رادر نظر نمیآورد عنداللّه هیچ ضایع نیست و عاقبت همه پیش خواهد آمدن از خیر و شر، چنانکه میفرماید که فمن یعمل مثقال ذرة خیراً یره و من یعمل مثقال ذرة شراً یره
در نبی گفت حق که یک ذره
از بد و نیک ای بخود غره
جمله اعمال خویش خواهی دید
از شر و خیر همچو روز پدید
بنگر تا ز تو چه می آید
کن حذر ز آنچه آن نمی باید
کاخر کار بر تو خواهد گشت
شادجانی که که تخم طاعت ک شت
کاشکی خود همان قدر گشتی
عوضش نی که بی شمر گشتی
یک بدت را مکن ز حرص دو صد
بحذر باش زینهار از بد
بد چون مور را مکن چون مار
بگریز از بدی ونیکی کار
خنک او را که تخم نیکی کاشت
یک بینداخ ت صد عوض برداشت
شد در آخر ز اغنیای خدا
در بقا رفت و یافت کار و کیا
در جهان بقا چو سرور شد
نفس دونش زبون و مضطر شد
هر که بر نفس خود شود حاکم
بر فنا و بقا بود حاکم
بر سر نفس هر که پای نهاد
رهرو است او و رهنمای فتاد
آنکه او کشت نفس ملعون را
کرد پاک از درون آن دون را
بی حجابی جمال یار بدید
هرچ پنهان بد آشکار بدید
هر کرا گنج هست میراند
هرکرا رنج هست میماند
آنکه نوریش هست می بیند
بر شیرین ز باغ میچیند
هرزه ای را اگر نداند او
چه شود با من ای رفیق بگو
گر ندانم من آنچه خوردی دوش
یا چه گفتی و یا چه کردی دوش
چه زیان دارد آن چو میدانم
که همه چون تن ن د و من جانم
هرچه در پیش عاقلان بازی است
کودکان را بدان سرافرازی است
عقل عاقل نجوید آن دیگر
چون خدایش دهد از آن بهتر
بر جوی نقره کی کنی تو نظر
چونکه دادت خدای خرمن زر
آنکه هر دم خدای را بیند
غیر حق در دلش کجا شیند
این مکن باور ار خرد داری
که بود یار او بجز باری
حق چو زو دور کرد باطل را
پر ز حق دان همیشه آن دل را
زو خورد قوت دائماً انسان
نیست آن قوت روزی حیوان
علم های خدا دو صد گون است
همچو کالا عزیز و هم دون است
علم افزون رسد بافزونان
علم مادون رسد بمادونان
نی تو چون در سخن همیپوئی
لایق عقل شخص میگوئی
چه قدر فهم دارد آن طالب
یا چه حالت بر او بود غالب
بر قد او بری قبای سخن
کی بداند خسی بهای سخن
هم بر این قاعده خدای قدیم
لایق تست با تو یار و ندیم
درخورت گوید و بیفزاید
هرچه آن سود تست بنماید
قدر طاقت نهد خدا بارت
تا که دارد همیشه در کارت
گر فزونتر دهد فرومانی
زانکه آن علم را نمیدانی
غرش شیر ناید از روباه
بنده را کی بود مهابت شاه
کارهای خداست بی پایان
بحر او را کسی ندیده کران
وصف او را گذار و باده بنوش
رو بخر بیهشی و هوش فروش
هوش اصلی درون بیهوشی است
راه آن مستی و قدح نوشی است
لهب العشق مسکر هادی
جانب الصحوانت یا حادی
قهوة العشق تحشر الموتی
هی فی السکر تبرئی الاعمی
مرکب العشق موصل العشاق
فلهذا ارادة المشتاق
قهوة العشق مشرب الارواح
شربها فی الریاض بالاقداح
قدح العشق فکرة الابدال
ذاک ینجیکم من الاضلال
قدح الفکر فی القلوب یدور
جریان الصفاء منه یفور
سکره غایة المنی اطرب
دائماً من سلافه اشرب
هرکه او مست ما بود از ماست
مرد هشیار ا ز ین بعید و جداست
می ما نوش اگر توئی خمار
سادگی کن که تا شوی عیار
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن شعری است که به مسایل اخلاقی و روحانی پرداخته است. شاعر به انسان‌ها یادآوری می‌کند که باید مراقب اعمال خود باشند و هر یک از اعمال دوری از بدی و نزدیکی به نیکی، در نهایت بر سرنوشت‌شان تأثیر می‌گذارد. او بر اهمیت حکمرانی بر نفس تأکید می‌کند و می‌گوید که کسی که بر نفس خود مسلط باشد، بر دنیا و آخرت حاکم است. همچنین اشاره می‌کند که علم و دانش بر اساس ظرفیت و شایستگی افراد متفاوت است و آنچه ارزشمند است، شناخت حقیقت و دوری از باطل است. در پایان، شاعر به عشق و مستی از آن اشاره می‌کند و می‌گوید که عشق واقعی به فرد کمک می‌کند تا از قید و بندهای دنیوی آزاد شود و به درک عمیق‌تری از حقیقت نایل آید.
هوش مصنوعی: خداوند در کلام نبی فرمود که حتی یک ذره از خوبی و بدی نمی‌تواند باعث غرور تو شود.
هوش مصنوعی: تمام کارهای خود را خواهی دید، چه خوب و چه بد، همان‌طور که روز در روشنایی خودش نمایان است.
هوش مصنوعی: به دقت نگاه کن تا ببینی از تو چه چیزهایی سر میزند و از آنچه که مناسب نیست، دوری کن.
هوش مصنوعی: در نهایت، زندگی تو به خوشی و شادی خواهد انجامید، زیرا تو Seed of obedience را در قلب خود کاشته‌ای.
هوش مصنوعی: ای کاش تو هم به همان اندازه که تغییر کردی، من را نیز عوض نمی‌کردی، تا اینکه بدون شمر و دقت درمی‌یابم که چه تغییراتی در تو ایجاد شده است.
هوش مصنوعی: نکن که به خاطر یک چیز بد، خود را به زحمت بیندازی و در دو صد حالت مراقب باش که از کارهای ناپسند اجتناب کنی.
هوش مصنوعی: بدی را که مانند مور است، رها کن و همانند مار از آن دوری کن. به دور از نیکی و کارهای خوب باش.
هوش مصنوعی: خوشا به حال کسی که بذر نیکی را می‌کارد؛ او یک کار خوب انجام می‌دهد و به هزاران پاداش می‌رسد.
هوش مصنوعی: در نهایت، از ثروتمندان خداوند به سوی جاودانگی رفت و شغل و مقام خود را پیدا کرد.
هوش مصنوعی: در جهان جاودانگی، وقتی که نفس پایین و بی‌ارزش به مقام سروری می‌رسد، آن احساس ناچاری و سستی به او دست می‌دهد.
هوش مصنوعی: هر کسی که بر خواسته‌ها و نفس خود کنترل داشته باشد، بر زندگی و مرگ نیز تسلط خواهد داشت.
هوش مصنوعی: هر که بر نفس خود تسلط پیدا کند و در آن مسیر استقامت بگذارد، او هم راهی است در سفر خود و هم راهنمایی برای دیگران.
هوش مصنوعی: کسی که نفس سرکش و زشت خود را از بین برد و دلش را از آلودگی‌ها پاک کرد.
هوش مصنوعی: بی‌حجابی زیبایی معشوق را به وضوح نمایان کرد، هر چه پنهان بود، اکنون آشکار شد.
هوش مصنوعی: هر کس که دارای ثروت و گنجی باشد، به سرعت آن را صرف می‌کند و از بین می‌برد، اما هر کس در زندگی با سختی و رنج مواجه شود، آن رنج‌ها همچنان باقی می‌مانند.
هوش مصنوعی: کسی که از نور و روشنایی بهره‌مند است، مانند درختی که میوه‌هایش را می‌چینند، می‌تواند زیبایی‌ها را ببیند و از خوبی‌ها بهره‌برداری کند.
هوش مصنوعی: اگر کسی نتواند بداند که وضعیتش با من چگونه خواهد بود، ای دوست، به او بگو که چه اتفاقی خواهد افتاد.
هوش مصنوعی: اگر نمی‌دانم تو شب گذشته چه خوردی، چه گفتی یا چه انجام دادی، در واقع به این معنی است که من از آنچه برای تو اهمیت دارد بی‌خبرم.
هوش مصنوعی: چه ضرری دارد اگر بدانم که همه مانند بدن هستند و من همان جان هستم؟
هوش مصنوعی: هر چیزی که در نظر خردمندان بی‌اهمیت به نظر می‌رسد، برای کودکان تجربه‌ای ارزشمند و شاداب کننده است.
هوش مصنوعی: عقل انسان هرگز چیزی را جستجو نمی‌کند که فراتر از آنچه که خداوند برایش مقدر کرده است و چون خداوند به او عطا کند، بهتر از آن نخواهد بود.
هوش مصنوعی: اگر بر جوی نقره نگاهی بیندازی، به یاد داشته باش که خدای تو، نعمت‌های زیادی مانند خرمن زر به تو داده است.
هوش مصنوعی: آن کسی که هر لحظه خدا را می‌بیند، چگونه ممکن است غیر از حقیقت در دل او جا داشته باشد؟
هوش مصنوعی: اگر خرد و دانایی داری، این را باور نکن که جز او یاری برای تو وجود ندارد.
هوش مصنوعی: هرگز دل را از حق و حقیقت دور نکن، زیرا وقتی که حق از انسان دور شود، باطل بر او حاکم می‌شود. بنابراین، همیشه قلبت را پر از حقیقت نگه‌دار.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که انسان همواره از خوراک و قوت مناسب برخوردار نیست و تنها حیوانات هستند که روزی خود را به طور مداوم تأمین می‌کنند. بنابراین، تأمین نیازهای غذایی برای انسان‌ها هر روز به یک شکل نیست و ممکن است دچار نوسان شود.
هوش مصنوعی: علم‌های خدا دو نوع است: برخی از آنها گرانبها و با ارزش هستند، در حالی که برخی دیگر کم ارزش و بی‌اهمیت به شمار می‌آیند.
هوش مصنوعی: دانش کسانی که بیش از دیگران علم دارند، بیشتر می‌شود، در حالی که کسانی که از نظر علمی پایین‌تر هستند، به همان اندازه کمتر می‌آموزند.
هوش مصنوعی: تو زمانی که در سخن می‌گویی، سخنانت به اندازه‌ای فراگیر و عمیق است که نشان از خرد و عقل تو دارد.
هوش مصنوعی: چقدر درک و آرمان آن جوینده عمیق است یا چه حال و احوال بر او حاکم است.
هوش مصنوعی: قد و قواره او آن‌قدر زیبا و باارزش است که هیچ کس نمی‌تواند ارزش سخنان و گفتار را در مقایسه با زیبایی او درک کند. به عبارتی، هر کسی که درک کمی از زیبایی و ارزش دارد، نمی‌تواند بهای واقعی کلام زیبا را بفهمد.
هوش مصنوعی: این دو هجای شاعر به تصدیق این نکته اشاره دارد که خداوند کهن و قدیمی، به خوبی با تو دوست و همدم است و شایستگی این دوستی را دارد.
هوش مصنوعی: هر چیزی که به نفع تو باشد و به تو کمک کند، برایت بیان خواهد شد و به آن افزوده خواهد شد.
هوش مصنوعی: خدا به اندازه‌ای که می‌توانی تحمل کنی، به تو بار زندگی می‌دهد تا همیشه از آن بهره‌مند باشی.
هوش مصنوعی: اگر برتری و فضیلت بیشتری به تو داده شود، چون آن علم را نمیدانی، از آن بهره‌ای نخواهی برد.
هوش مصنوعی: صدای بلند شیر از یک روباه نمی‌تواند درآید؛ آیا ممکن است که مخلوق ضعیف، جلال و عظمت پادشاه را به نمایش بگذارد؟
هوش مصنوعی: اعمال خداوندی بی‌پایان و نامحدود است و هیچ‌کس نتوانسته است انتهای آن را مشاهده کند.
هوش مصنوعی: بیا توصیف او را رها کن و باده بنوش. برو و بی‌خبری را بخر و از هوشیاری بگذر.
هوش مصنوعی: در حقیقت، آگاهی واقعی در دل نادانی و بی‌خبری نهفته است و برای رسیدن به این حالت، باید از حالتی مس که به مستی و نوشیدن شراب شبیه است عبور کرد.
هوش مصنوعی: شعله عشق مست‌کننده است، ای هدایت‌کننده در کنار بیدارگران.
هوش مصنوعی: نوشیدن شراب عشق، مردگان را به جمع می‌آورد و در حال مستی، نابینایان را شفا می‌دهد.
هوش مصنوعی: عشق وسیله‌ای است برای ارتباط عاشقان، به همین خاطر، آرزوی مشتاقان به سمت آن هدایت می‌شود.
هوش مصنوعی: نوشیدن قهوه عشق، برای روح‌ها همچون نوشیدنیی خوش‌طعم در باغ‌های سرسبز است.
هوش مصنوعی: شراب عشق، اندیشه‌ای از جانشینان است که شما را از گمراهی نجات می‌دهد.
هوش مصنوعی: شعلهٔ فکر در دل‌ها به‌طور مداوم می‌چرخد و از آن صفای درونی جوش و خروش می‌کند.
هوش مصنوعی: در اوج شادی و نشاط، همواره از شراب سرمستی بنوش.
هوش مصنوعی: هر کسی که از عشق ما شیدا و سرمست است، از خود ماست، اما شخصی که هوشیار و بیدار است، به هیچ وجه به ما نزدیک نیست.
هوش مصنوعی: اگر تو در حال مستی، بگذار از شراب بنوشی و ساده‌دلانه رفتار کنی تا بر جمال و زیبایی‌ات افزوده شود.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.