چرخ با این اختران نغز و خوش زیباستی

صورتی در زیر دارد هرچه بر بالاستی

صورت زیرین اگر با نردبان معرفت

بر رود بالا همان با اصل خود یکتاستی

این سخن را درنیابد هیچ فهم ظاهری

[...]

کافر شده‌‌ام به دست پیغمبر عشق

جنت چه کنم جان من و آذر عشق

شرمندهٔ عشق روزگارم که شدم

درد دل روزگار و درد سر عشق

ندانم کز کجا آمد شد خلق است می‌دانم

که هردم از سرای این جهان این رفت و آن آمد

چشمی دارم چو روی شیرین همه آب

بختی دارم چو چشم خسرو همه خواب

جسمی دارم چو جان مجنون همه درد

جانی دارم چو زلفِ لیلی همه تاب

ای عشق مگر مایهٔ بود آمده‌ای

گر سر تا پا تمام سود آمده‌ای

نقصان به تو از چشم بد کس مرساد

کآرایش دکّانِ وجود آمده‌ای

اشراق دل از غم بتان شاد مکن

بتخانه ز سنگ کعبه آباد مکن

این دیر فنا را سرِ آبادی نیست

اندر ره سیل خانه بنیاد مکن

از شرم رخت چهره نهان دارد مهر

وز عشق تو تب در استخوان دارد مهر

مهر تو که نور مهر و مه سایهٔ اوست

من دارم و من گر آسمان دارد مهر

جان در غمت از جهان جدایی دارد

سر در رهت آرزوی پایی دارد

دل وصل تو می‌خواست، قضا گفت آری

این جغد کنون سرِ همایی دارد

زان پیش که خاک ما فلک کوزه کند

بازیچهٔ دور چرخ فیروزه کند

بر مرقد ما خرام تا روح قدس

از تربت تو حیات دریوزه کند

هجران تو چون وصال جاوید شود

مه از تو بِه از هزار خورشید شود

حسرت ز تو شیرین‌تر از امید شود

ای وای کسی که از تو نومید شود

نتوان ز غم تو دل به تدبیر برند

کودک نتوان به مهد از شیر برند

بر من نتوان بست به زنجیر دلت

وز تو نتوان دلم به شمشیر برند

آشنایی خلق درد سر است

منقطع باش تا ندانندت

به در کس مرو ز بهرِ طمع

تا ز در همچو سگ نرانندت

گر شوی گوشه گیر چون ابرو

[...]

منگر که دل ابن یمین پرخون شد

بنگر که ازین سرایِ فانی چون شد

مصحف به کف و چشم به ره، روی به دوست

با پیکِ اجل خنده زنان بیرون شد

خواهی که خدا کار نکو با تو کند

ارواح ملایک همه رو با تو کند

با هرچه رضایِ او در آن نیست مکن

یا راضی شو به هرچه او با تو کند

آن کز پی وصل او به جان می‌پویم

او با من و من جمله جهان می‌جویم

نی نی که من اویم و من واو را من

از تنگ مجالی سخنی می‌گویم

اگر دو گاو به دست آوری و مزرعه‌ای

یکی امیر و یکی را وزیر نام کنی

بدان قدر چو کفاف معاش تو نشود

روی و نان جوی از یهود وام کنی

هزار بار از آن بِه که از پی خدمت

[...]

دو قرص نان اگر از گندم است وگر از جو

دو تای جامه اگر کهنه است وگر از نو

چهار گوشهٔ دیوار خود به خاطرِ جمع

که کس نگوید از این جای خیز و آنجا رو

هزار مرتبه بهتر به نزد ابن یمین

[...]

زدم از کتم عدم خیمه به صحرایِ وجود

از جمادی به نباتی سفری کردم و رفت

بعد از آنم کشش نفس به حیوانی برد

چون رسیدم به وی از وی گذری کردم و رفت

بعد از آن در صدفِ سینهٔ انسان به صفا

[...]

آن را که چار بالش عزت میسر است

گو پنج نوبه زن که شهِ هفت کشور است

بر شطِّ حادثات برون آید از لباس

کاول برهنگی است که شرط شناور است

گه طعمهٔ مور اژدهایی سازی

گه از پر پشه‌‌ای همایی سازی

درهم شکنی کاسهٔ صد کسری را

تا دستهٔ کوزهٔ گدایی سازی