این چرخ سراسیمه بیفایده گرد

چون قسمت ارزاق خلایق میکرد

پروانه چنین داد که بر خوان جهان

چون تیغ ز پهلوی خودم باید خورد

ای آنک دل از مهر رخت جان نبرد

دانی که چه بر من از غمت می گذرد

من نیستم آنکه ناظر روی توام

در دیده من کسیست کو می نگرد

امشب که شبم به وصل تو می گذرد،

دامی ز سر زلف خود، ای دام خرد،

ز ناگه خنده ای زد صبح دم سرد

از آن یک خنده شب را منفعل کرد

از شدت دست تنگی و محنت برد

در خیمه ما نه خواب یابی و نه خورد

در تابه و صحن و کاسه و کوزهٔ ما

نه چرب و نه شیرین و نه گرم است و نه سرد

کس عهد وفا چنانکه پروانه خرد

با دوست به پایان نشنیدیم که برد

مقراض به دشمنی سرش بر می داشت

پروانه به دوستیش در پا می مرد

در باغ شدم سحر که از غایت درد

می گفت به خنده سرخ گل با گل زرد

بلبل ز فراق روی من نالانست

از درد بگو روی تو را زرد که کرد

ای روی من از فراق تو چون گل زرد

تا چند کشد دل ز غمت غصّه و درد

گفتم به گل زرد که ای بیچاره

دیدی که فراق با من و با تو چه کرد

ای سرو چمن چیده ز بالای تو درد

نسبت به قد و قامت تو سرو که کرد

دامن تو میالای به خون دل ما

تا از من خاکی ننشیند به تو گرد

زآن بادهٔ دیرینهٔ دهقان پرورد

در ده که تراز عمر نو خواهم کرد

مستم کن و بی خبر ز احوال جهان

تا سر جهان بگویمت ای سره مرد

تا می نشنوی ز خویشتن واحد و فرد

تحصیل مراد خویش نتوانی کرد

آزاد شو از جهان و پاک از همه گرد

خود را زن ره مساز اگر هستی مرد

صافی جهان چو نیست می ساز به درد

پشمینه بپوش چون همی باید مرد

از مرگ چه دشوار تر آن کز ره عجز

حاجت به در همچو خودی باید برد

در البسه ام مگو جواب ای سره مرد

نتوان چو دو سر زیک گریبان بر کرد

تا چند کنی پوش زپوشی کسان

(از جامه عاریت نشاید برخورد)

زآن روز که از سروی خود ماندم فرد

شد معرکه دلاوری بر من سرد

دیرین مثلی هست که در روز نبرد

ضربت بود از حربه و دعوی از مرد

آنی که حسد مه از صفای تو برد

گل پیرهن صبر برای تو درد

چون ذره که جوشد بهوا داری مهر

مرغ دل خلق در هوای تو پرد

اهلی که ره علم و هنر میسپرد

خواهد که ز عرش نام او برگذرد

خوش آنکه چو من شود سگ کوی حبیب

تا نام کسش میان مردم نبرد

عمر تو اگر بخواب غفلت گذرد

آن عمر کسی بزندگی کی شمرد

گر فهم کنی که ذوق بیداری چیست

شاید که گر ز ذوق خوابت نبرد

ای لطف تو تریاک غم و داروی درد

مانند تو در جهان کسی لطف نکرد

هر کو بدر تو روی زردی آورد

پنج اشرفیش بکف نهی چون گل زرد

ای آنکه برخ تو پرده صبر درد

کی پیش تو دیده در رخ گل نگرد

خورشید فلک گر همه اشرف باشد

پیشت بیک اشرفی کس آنرا نخرد

ای آنکه لب تو پرده غنچه درد

رخسار تو آب صورت چین ببرد

آنجا که زند شنهشه عشق تو تخت

کی عقل وزیر را قماشی شمرد