چه چیزست آن رونده تیرک خرد؟

چه چیزست آن پلالک تیغ بران؟

یکی اندر دهان حق زبانست

یکی اندر دهان مرگ دندان

ملک آن یادگار آل دارا

ملک آن قطب دور آل سامان

اگر بیند بگاه کینش ابلیس

ز بیم تیغ او بپذیرد ایمان

بپای لشکرش ناهید و هرمز

[...]

بدان گردیست آن سیمین زنخدان

بدان خمیدگی زلفین جانان

یکی گوئی که از کافور گوییست

یک گوئی که هست از مشگ چوگان

چه چیزست آن خط مشکین و آن لب

[...]

تو آن شاهی که اندر شرق و در غرب

جهود و گبر و ترسا و مسلمان

همی گویند در تسبیح و تهلیل

که یا رب عاقبت محمود گردان

ز من معزول شد سلطان شیطان

ندارم نیز شیطان را به سلطان

سرم زیرش ندارم، مر مرا چه

اگر بر برد شیطان سر به سرطان؟

همی دانم که گر فربه شود سگ

[...]

زمان از وی پدید آمد به فرمان

به نزد برترین جوهر ز گیهان

اگر بی اخترستی چرخ گردان

نگشتی مختلف اوقات گیهان

نبودی فصلهای سال گردان

نه تابستان رسیدی نه زمستان

یکی را در کژی صورت به فرمان

یکی بر راستی او را نگهبان

رطوبت جسمها را کرد چونان

که گاه شکل بستن بد به فرمان

بگردانید مثل چرخ گردان

همه نوری گذر یابد دریشان

در این عالم نه چونان بود فرمان

که اول گشت پیدا گوهر از کان

نحستین جنس گوهر خاست از کان

به زیرش نوع گوهرهای الوان

دوم جنس نبات آمد به گیهان

سیم جنس هزاران گونه حیوان

نبوت را بدو داده دو برهان

یکی فرقان و دیگر تیغ بران

بشد کیش بت آمد دین یزدان

زمین کفر بستد تیغ ایمان

دل از فرمان این هر سه مگردان

اگر خواهی که یابی هر دو گیهان

نوادرها و دولت‌های دوران

عجایب‌ها و قدرت‌های یزدان

زمین ماورالنهر و خراسان

سراسر شاه را بوده‌ست میدان

بیابان‌های خوارزم و خراسان

به چشمش همچنان آید که بستان