جهانبانا مکن اظهار شوکت با جهان بینان

که نزد ما جهان بینی نکوتر از جهانبانی

اندر پی انسان همه آفاق بگشتم

بسیار بدیدم من و بسیار ندیدم

تمکین به که گویم غم دل راکه به گیتی

جز یار ندیدم من و آن یار ندیدم

بسی دیار بگشتم بسی مکان دیدم

ز ذرّه ذرّه به سویت رهی نهان دیدم

جهان تمام چو اسم و جهانیان چون جسم

جهانیان همه جسم و ترا چو جان دیدم

عجایبات جهان دیده‌ام بسی لیکن

[...]

هرچند که چون صورت دیوار خموشم

از یاد کسی هست درون پر ز خروشم

از تهمت و طعنم چه از این شهر برانی

زاهد ز تو این خانه که من خانه بدوشم

آنکه در دور جهان در طلبش گردیدم

از ازل همره من بود چه نیکو دیدم

شمس چون جلوه کند ذرّه شود سرگردان

منم آن ذرّه که سرگشتهٔ آن خورشیدم

نیستم معتقد تقوی خود در رهِ دوست

[...]

صوفی که گوید برملاروی تودیدم بارها

گرراست می‌گویدچرا بانگ اناالحق می‌زند

ترا با خلقت اشیا چه کار است

همان بهتر که اشیا را ندانی

بهار عالم حسنش دل و جان زنده می‌دارد

به رنگ اصحاب صورت رابه بوارباب معنی را

هرکس به کسی دارد گر عهدی و پیمانی

بر عهد تو پیوندد آخر همه پیمان‌ها

به هر گل می‌رسد می‌بوید این دل

نمی‌دانم که را می‌جوید این دل

کسی را کار دل مشکل نیفتد

سر و کار کسی با دل نیفتد

خیالت الفتی دارد به ویران خانهٔ دل‌ها

نمی‌دانم چه می‌جوید درین ویرانه منزل‌ها

هرکه خواهد زغم هردو جهان آزادی

گو بیا و قدحی نوش ز میخانهٔ ما

شکوفه جوروثمر دشمنی و برگ جدایی

توای نهال محبت خدا کند که نرویی

همای قدسم و از آشیان خویش پریدم

به شوق گوشهٔ بام تو و بدان نرسیدم

ما سر به گریبان خجالت به در دوست

زاهد شده مغرور که ما از اهل بهشتیم

حسن تو و من پرتوی از حسن وجوبست

گر ازره امکان نگری یک سره زشتیم

ز چل سال ورع طرفی نبستم

شوم یک اربعین هم مست بی باک

ز چشمم می‌رسد پیک خدنگم دمبدم بر دل

نداند چشم اوبا دل چه رازی در میان دارد

افسانهٔ غمم دل خلقی کباب کرد

خوشدل کسی که گوش به این داستان نداد

طبیبان جمله‌ام از چاره واماندندو من آخر

به دردی یافتم درمان دل دیوانهٔ خود را

اگر مرد راهی دردوست باز است

وگر قصه جویی حکایت دراز است