مردمان را به چشم وقت نگر

وز خیال پریر و دی بگذر

ناف آهو نخست خون بوده است

سنگ بوده است ز ابتدا گوهر

کهتران مهتران شوند به عمر

[...]

کجاست آنکه مرا ساغری به دست دهد

نه دُرد داند و نه صاف، هرچه هست دهد

چو هاشمی من و خونِ جگر که ساقیِ دهر

میِ مراد به دون همتانِ پست دهد

وه که پیمانهٔ ما پر شد و در پای خمی

نکشیدیم ز دست صنمی جامی چند

هاشمی قطع تمنا مکن از صبحِ وصال

گر به نومیدیِ هجران گذرد شامی چند

به ناز سرمه مکش چشم بی ترحم را

نشسته گیر به خاکِ سیاه مردم را

بی تو نبود هوس ساغر می در سرِ ما

همه گر چشمهٔ خورشید شود ساغر ما

به خود ره نیست یک دم این دل محوتماشارا

تماشایِ جمالت برده است از دستِ مامارا

مرد باید که دانش آموزد

تا ز هر کس شریف‌تر باشد

خاک بر فرق مهتری کاو را

آلت خواجگی پدر باشد

گرچه یوسف به کلافی نفروشند به ما

بس همین فخر که ما هم ز خریدارانیم

زاهدم از کعبه راند و برهمن راهم نداد

من کی‌ام اکنون از اینجا رانده، زانجا مانده‌ام

ز شیخ پرس و برهمن طریق کعبه و دیر

که پیر عشق ازین هر دو غافل افتاده است

چشم خویش از عیوب خلق ببند

وز چپ و راست غیر حق منگر

ای آنکه خلاصهٔ چهار ارکانی

بشنو سخنی ز عالم روحانی

دیوی و ددی و ملکی انسانی

در تست هر آنچه غالب آیی آنی

بر هرکه حسد بری امیرِتو شود

وز هر که فرو خوری اسیرِ تو شود

تا بتوانی تو دستگیری می‌کن

کان دستِ گرفته دستگیرِ تو شود

گر عرض دهد سپهر اعلی

فضل فضلا و فضل افضل

از هر ملکی به جای تسبیح

آواز آید که افضل افضل

ندانم کز کجا آمد شد خلق است می‌دانم

که هردم از سرای این جهان این رفت و آن آمد

چرخ با این اختران نغز و خوش زیباستی

صورتی در زیر دارد هرچه بر بالاستی

صورت زیرین اگر با نردبان معرفت

بر رود بالا همان با اصل خود یکتاستی

این سخن را درنیابد هیچ فهم ظاهری

[...]

اگر دو گاو به دست آوری و مزرعه‌ای

یکی امیر و یکی را وزیر نام کنی

بدان قدر چو کفاف معاش تو نشود

روی و نان جوی از یهود وام کنی

هزار بار از آن بِه که از پی خدمت

[...]

دو قرص نان اگر از گندم است وگر از جو

دو تای جامه اگر کهنه است وگر از نو

چهار گوشهٔ دیوار خود به خاطرِ جمع

که کس نگوید از این جای خیز و آنجا رو

هزار مرتبه بهتر به نزد ابن یمین

[...]

زدم از کتم عدم خیمه به صحرایِ وجود

از جمادی به نباتی سفری کردم و رفت

بعد از آنم کشش نفس به حیوانی برد

چون رسیدم به وی از وی گذری کردم و رفت

بعد از آن در صدفِ سینهٔ انسان به صفا

[...]

آشنایی خلق درد سر است

منقطع باش تا ندانندت

به در کس مرو ز بهرِ طمع

تا ز در همچو سگ نرانندت

گر شوی گوشه گیر چون ابرو

[...]

چهار چیز که اصل فراغتست و منال

نیرزد آن به چهار دگر در آخر حال

گنه به شرم ملامت، عمل به خجلتِ عزل

بقا به تلخیِ مرگ و طمع به ذُلِّ سؤال