از کم خوردن زیرک و هشیار شوی

وز پر خوردن ابله و بیکار شوی

پرخواری تو جمله ز پرخواری تست

کم خوار شوی اگر تو کم خوار شوی

قانع به یک استخوان چو کرکس بودن

بهتر که طفیل نان ناکس بودن

با قرص جوین خویشتن بهتر از آن

کآلودهٔ پالودهٔ هر خس بودن

معشوقه عیان بود نمی دانستم

با ما به میان بود نمی دانستم

گفتم به طلب مگر به جایی برسَمَ

خود تفرقه آن بود نمی دانستم

از عقل و هنر هر آنک بی مایَه بود

از مرتبه بر بلندتر پایهَ بود

وآن کس که چو آفتاب باشد زهنر

پیوسته پس اوفتاده چون سایه بود

تا در سر تو مایهٔ مایی و منی است

آگه نشوی که مایهٔ کار تو چیست

مایی و منی در می و مستی گم کن

تا دریابی که مایه ت از کیسهٔ کیست

هر ذره که در هوای او گردان است

صد چون سر کیقباد و نوشروان است

با مردم درویش تکبّر بمکن

زیرا که همیشه گنج در ویران است

تا هستی خود را نکنی دامن چاک

ثابت نشود تو را قدم بر افلاک

تا چند منی و من، زخود شرمت باد

تو خود چه کسی، که ای، چه ای، مشتی خاک

به بین نشود کس به تکبّر کردن

نتوان به تکلّف شبه را دُر کردن

از برف توان کوزه برآورد ولی

حسرت خورد آن کس به گِه پُر کردن

ای خلقت تو زخاک وز آب منی

چندین چه تکبّر کنی آخر چو منی

خواهی که شوی زهر دو عالم آزاد

زنهار سخن مگو تو از ما و منی

از کبر مدار هیچ در دل هوسی

از کبر به جایی نرسیده است کسی

چون زلف بتان شکستگی عادت کن

تا صید کنی هزار دل در نفسی

آن کس که سرشته باشد از آب منی

او را نرسد که او کند کبر و منی

این است حدیث مصطفای مدنی

من اکرمَ عالماً فقَد اکرمَنی

دردا که تو از غرور وز بی خبری

بس بی خبری از آنچ بس بی خبری

گر می خواهی که بازیابی خود را

در خود منگر چنانک در خود نگری

الورد یقول بعد ما کنت اناس

قد صرت من العجب مهانا واداس

العجب دعوا فاعتبروا یا جلّاس

طیبوا و تواضعوا و خلّوا الوسواس

ای خسته و بسته از پس بینی خویش

بینی که چه بینی تو زخود بینی خویش

بینی کنی و به خلق کمتر بینی

بینی که چه آید به تو از بینی خویش

از خود بینی اگر شوی مست غرور

دوران فلک بر تو شود دیدهٔ مور

چون دیده اگر شوی زخود بینی دور

در دایرهٔ نقطه شوی دیدهٔ نور

ای نفس به سوی حق چنین نتوان شد

در حضرت او بی دل و دین نتوان شد

از خود بینی تو را به خود پروا نیست

با این همّت خدای بین نتوان شد

رو دیده بدوز تا دلت دیده شود

زان دیده جهانی دگرت دیده شود

گر تو زسر پسند خود برخیزی

کارت همه سر به سر پسندیده شود

از خوی بد تو زان همی رنجد کس

کاندر نظرت هیچ نمی سنجد کس

یک پوست فزون نیست تو را در همه تن

چون از تو پُر است کی درو گنجد کس

از غایت خودپسندی و خودبینی

عالم همه نیکند و تو شان بدبینی

کس نیست که کس نیست همه کس داند

گر باز کنی دیدهٔ دل خودبینی

خودبین هرگز به هیچ حاصل نرسد

تا جان ندهد به عالم دل نرسد

با بدرقهٔ صدق و رفیق اخلاص

در راه طلب هیچ به منزل نرسد