نگه دارد برهمن کار خود را

نمی گوید به کس اسرار خود را

بمن گوید که از تسبیح بگذر

بدوش خود برد زنار خود را

برهمن گفت برخیز از در غیر

ز یاران وطن ناید به جز خیر

بیک مسجد دو ملا می نگنجد

ز افسون بتان گنجد بیک دیر

تب و تابی که باشد جاودانه

سمند زندگی را تازیانه

به فرزندان بیاموز این تب و تاب

کتاب و مکتب افسون و فسانه

ز علم چاره سازی بی گدازی

بسی خوشتر نگاه پاک بازی

نکو تر از نگاه پاک بازی

ولی از هر دو عالم بی نیازی

بهن مؤمن خدا کاری ندارد

که در تن جان بیداری ندارد

ازن از مکتب یاران گریزم

جوانی خود نگهداری ندارد

ز من گیر این که مردی کور چشمی

ز بینای غلط بینی نکو تر

ز من گیر این که نادانی نکو کیش

ز دانشمند بی دینی نکو تر

ازن فکر فلک پیما چه حاصل؟

که گرد ثابت و سیاره گردد

مثال پاره ای ابری که از باد

به پهنای فضاواره گردد

ادب پیرایه نادان و داناست

خوشنکو از ادب خود را بیاراست

ندارمن مسلمان زاده را دوست

که در دانش فزو دود رادب کاست

ترا نومیدی از طفلان روا نیست

چه پروا گر دماغ شان رسا نیست

بگو ای شیخ مکتب گر بدانی

که دل در سینهٔ شان هست یا نیست

به پور خویش دین و دانشموز

که تابد چون مه و انجم نگینش

بدست او اگر دادی هنر را

ید بیضاست اندرستینش

نوا از سینه مرغ چمن برد

ز خون لالهن سوز کهن برد

به این مکتب ، به این دانش چه نازی

که نان در کف نداد و جان ز تن برد

خدایا وقتن درویش خوش باد

که دلها از دمش چون غنچه بگشاد

به طفل مکتب ما این دعا گفت

پی نانی به بند کس میفتاد

کسی کو «لا اله» را در گره بست

ز بند مکتب و ملا برون جست

بهن دین و بهن دانش مپرداز

که از ما میبرد چشم و دل و دست

چو می بینی که رهزن کاروان کشت

چه پرسی کاروانی را چسان کشت

مباش ایمن ازن علمی که خوانی

که از وی روح قومی میتوان کشت

جوانی خوش گلی رنگین کلاهی

نگاه او چو شیران بی پناهی

به مکتب علم میشی را بیاموخت

میسر نایدش برگ گیاهی

شتر را بچه او گفت در دشت

نمی بینم خدای چار سو را

پدر گفت ای پسر چون پا بلغزد

شتر هم خویش را بیند هم او را

پریدن از سر بامی به بامی

نبخشد جره بازان را مقامی

ز نخچیری که جز مشت پری نیست

همان بهتر که میری درکنامی

نگر خود را بچشم محرمانه

نگاه ماست ما را تازیانه

تلاش رزق ازن دادند ما را

که باشد پر گشودن را بهانه

نهنگی بچه خود را چه خوش گفت

به دین ما حرام آمد کرانه

به موج آویز و از ساحل بپرهیز

همه دریاست ما را آشیانه

تو در دریا نئی او در بر تست

به طوفان در فتادن جوهر تست

چو یک دم از تلاطم ها بیاسود

همین دریای تو غارتگر تست