مٰا یَوَدُّ اَلَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ أَهْلِ اَلْکِتٰابِ وَ لاَ اَلْمُشْرِکِینَ أَنْ یُنَزَّلَ عَلَیْکُمْ مِنْ خَیْرٍ مِنْ رَبِّکُمْ وَ اَللّٰهُ یَخْتَصُّ بِرَحْمَتِهِ مَنْ یَشٰاءُ وَ اَللّٰهُ ذُو اَلْفَضْلِ اَلْعَظِیمِ (۱۰۵)
دوست نمی‌دارند آنان که کافر شدند از اهل کتاب و نه مشرکان آنکه فرو فرستاده شود بر شما از نیکی از پروردگار شما و خداوند مخصوص می‌سازد برحمت خود هر که را می‌خواهد و خدا صاحب فضل بزرگست (۱۰۵)
کافران و مشرکان خیری کز اوست
بر شما نازل نمی دارند دوست
کافران کاهل کتاب و آیتند
کی شما را خیرخواه از نیّتند
دوست کی دارند کآید بر شما
همچو قرآن خیری از خیرالوری
همچنین آن مشرکان زشت فن
که پرستند از تبه کاری وثَن
خیر توحید از کجا دارند دوست
بر شما کآن بس عزیز و بس نکوست
او پرستد از غلط مصنوع خود
حق پرستان را کجا گیرد به ودّ
با موحّد دوست کی شد مشرکی
یا به خیرش همدل آید اندکی
هر که را خواهد خدا بر وجه خاص
میدهد بر رحمت خود اختصاص
آنکه خاکی را کند درّ یتیم
هست بیشک صاحب فضل عظیم
« در بیان فضل عام بر خاص »
بس شکال آید در اینجا کز چه بود
فضل او مخصوص در بذل وجود
چون همه بودند رهن خلقتش
از چه شد مخصوص فضل و رحمتش
دارد این معنی وجوه بیشمار
زآن دو وجهش را نگارم ز اختصار
هست یک وجه آنکه فضل خاص خویش
کرده حق موقوف طاعت ها ز پیش
بر نداری تا حجاب طاعتش
نیستی مختص به فضل و رحمتش
فضل او و طاعت ما در سبل
لازم و ملزوم شد چون طیب و گل
فضل، افزونی بود اندر لغت
وآن فزاید ز ازدیاد معرفت
فضل او اول تو را موجود کرد
در ازل نابود بودی، بود کرد
در جهان پیش از تقاضای طلب
کرد هستت، وینت اول فضل رب
فضل دیگر آنکه دارد اختصاص
هست موقوف آن به اخلاص خواص
تا نیفزایی تو بر اکمال خویش
او نیفزاید بر آن افضال بیش
نکته ای دیگر نهان در « من یشَآء » است
کاختصاص آن را دهد کو خویش خواست
چون ارادة خود نهی و آن سو شوی
واقف از سرّ ارادة او شوی
یعنی از نفی ارادة خویشتن
خود شوی عین ارادة ذوالمنن
خواهد او آن را که آن خاص وی است
غرقِ بحر عشق و اخلاص وی است
از ارادة خود هر آن کو فانی است
فضل را بالاختصاص ارزانی است
وجه دیگر کآن بسی باشد ادق
عین ذات شیء باشد فضل حق
آفتاب اندر کمال ذات خویش
هست مختص بر همه ذرّات خویش
اختصاصی که به شمس آن ذات داشت
هم بِذّاته بر همه ذرّات داشت
جز که ذرّه بی ز وجه انتساب
در نمود اندک تر است از آفتاب
لاجرم نوری کز او خورشید یافت
ذرّه ای زآن کی توان بر ذرّه تافت
همچنین آبی کز او دریا گرفت
کی به ظرف قطره هرگز جا گرفت
جز که راه او به دریا وا شود
قطرگی بگذارد و دریا شود
وجه اول بر مذاق عام و خاص
هست الیق گرچه دارد اختصاص
وجه ثانی خاص اهل وحدت است
فهم آن نی هر کسی را قسمت است
آن کسی فهمد که در توحید تام
گشته مطلق فهمش از ادراک عام
چیست عقل پشّه و فهم ذباب
پیش عقل و فهم شاهین و عقاب
فهم شاهین پیش عنقا هم علیل
این چنین دان عقلها تا جبرئیل
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: آیه ۱۰۵ سوره بقره بیان می‌کند که کافران و مشرکان از نازل شدن خیر و رحمت از سوی پروردگار بر مسلمین خوشنود نیستند. خداوند رحمت خود را به هر کس که بخواهد اختصاص میدهد و او صاحب فضل بزرگ است.
در ادامه، متن به بررسی مفهوم فضل و رحمت خداوند می‌پردازد و این‌گونه توضیح میدهد که فضل الهی به اعمال بندگان وابسته است و از آنجا که هر کسی که در طاعت خدا باشد، مشمول این فضل می‌شود، کسی که به خوبی‌ها و معرفت الهی بیفزاید، بیشتر از فضل خدا بهره‌مند می‌شود.
در نهایت، نکته‌ای از اختصاص فضل به اراده الهی بیان می‌شود و اشاره می‌کند که فهم این موضوع تنها برای اهل توحید و کسانی که درک عمیق‌تری از این مفاهیم دارند، میسر است. این متن به طور کلی بر روی دو نکته تأکید دارد: رحمت خاص و عام خدا و شرایط و زمینه‌هایی که موجب اختصاص فضل الهی به بندگان می‌شود.
هوش مصنوعی: کافران از اهل کتاب و مشرکان تمایل دارند که بر شما از سوی پروردگارتان خیری نازل نشود، ولی خداوند رحمت خود را به هر که بخواهد اختصاص میدهد و خداوند صاحب فضل بزرگ است.
هوش مصنوعی: کافرها از اهل کتاب و مشرکان از اینکه نیکی‌هایی از سوی پروردگار شما به شما برسد، خوشحال نمی‌شوند. ولی خداوند هر کسی را که بخواهد به رحمت خود می‌سازد و او صاحب فضل بزرگ است.
هوش مصنوعی: کافران و مشرکان به شما هیچ خیری نخواهند رساند و از جانب آنها، چیزی به سود شما نخواهد آمد.
هوش مصنوعی: کافران کسانی هستند که از مطالعه کتاب و نشانه‌ها غافلند و نمی‌توانند نیت خوب و خیرخواهی را برای شما داشته باشند.
هوش مصنوعی: دوست واقعی کیست که مانند قرآن بر شما نازل شود و خود را به خوبی‌های انسان‌های نیکو معرفی کند.
هوش مصنوعی: این بیت به افرادی اشاره دارد که به پرستش بت‌ها و اشیاء بی‌ارزش مشغولند، و نشان‌دهنده ناپسند بودن رفتار آنها است. آنها از طریق کارهای نادرست و گمراه‌کننده خود به فریبندگی این پرستش‌ها می‌پردازند و به همین دلیل زشت و ناپسند به نظر می‌آیند.
هوش مصنوعی: خیر و خوبی توحید از کجا بر دوستانتان نازل می‌شود، در حالی که این موضوع بسیار ارزشمند و زیباست.
هوش مصنوعی: او از طریق ساختگی خود، حق‌پرستان را می‌پرستد، اما نمی‌داند که چگونه محبت و دوستیشان را بدست آورد.
هوش مصنوعی: با آدم مؤمن و یکتاپرست، چه کسی می‌تواند بی‌دین و مشرک شود؟ یا اینکه حتی در کار خوبی همدل او شود؟
هوش مصنوعی: هر کسی را که خدا بخواهد، به طور خاص مورد رحمت و لطف خود قرار میدهد.
هوش مصنوعی: کسی که بتواند خاکی را به جواهر تبدیل کند، بدون شک دارای استعداد و فضل بسیار زیادی است.
هوش مصنوعی: در توضیح فضیلت عمومی در مقابل فضیلت خاص، می‌توان گفت که فضیلت عمومی به ویژگی‌ها و حسن‌هایی اشاره دارد که شامل تمام افراد یا موارد می‌شود، در حالی که فضیلت خاص به ویژگی‌هایی مربوط می‌شود که تنها شامل گروه یا مورد خاصی است. به عبارت دیگر، فضیلت عمومی حکایت از یک فضیلت فراگیر و همگانی دارد، در حالی که فضیلت خاص محدود به شرایط یا ویژگی‌های خاص یک فرد یا گروه است.
هوش مصنوعی: در اینجا به وضوح مشخص است که چرا این شخص از دیگران متمایز است و به طور خاص در بخشش و generosity خود ویژگی‌های ویژه‌ای دارد.
هوش مصنوعی: برخی افراد به دلیل ویژگی‌های خاصی که دارند، از نعمت‌ها و رحمت‌ها بهره‌مند می‌شوند، حتی اگر دیگران نیز در خلق شدن شریک باشند.
هوش مصنوعی: این مفهوم دارای معانی بی‌شماری است و من برای اختصار فقط دو وجه آن را بیان می‌کنم.
هوش مصنوعی: یک دلیل وجود دارد که خداوند بر اساس لطف خاص خود، پاداش‌هایی را به بندگانش عطا می‌کند، و این پاداش‌ها به رعایت نکات و دستورات او بستگی دارد.
هوش مصنوعی: اگر به بندگی و اطاعت او نپردازی، هیچ چیز از کرم و رحمتش نصیب تو نخواهد شد.
هوش مصنوعی: نعمت و رحمت او و اطاعت ما به هم وابسته شده‌اند، مانند رابطه‌ای که میان عطر و گل وجود دارد.
هوش مصنوعی: فضل به معنای برتری و نیکی است و این برتری از افزایش شناخت و درک ناشی می‌شود.
هوش مصنوعی: نعمت و بخشش او تو را در آغاز وجود بخشید. در گذشته تو هیچ بودی و او تو را به وجود آورد.
هوش مصنوعی: قبل از آن که چیزی از خداوند درخواست کنی، او به تو بخشش و نعمت‌هایی را عطا کرده است. این نشان‌دهنده‌ی لطف و کرم اولیه‌ی پروردگار است.
هوش مصنوعی: یکی از نعمت‌های دیگر این است که فضیلت‌ها و خیری که وجود دارد، به کسانی که خالص و خاص هستند، تعلق دارد و به دیگران وابسته نیست.
هوش مصنوعی: اگر تو بر کمال خود نیفزایی، او (خدا) هم بر نعمت‌هایش افزوده نخواهد کرد.
هوش مصنوعی: موضوع دیگری در عبارت «هرکه بخواهد» نهفته است که به شخصی اختصاص دارد که اراده او را می‌سازد.
هوش مصنوعی: وقتی که اراده‌ی خود را کنار بگذاری و به سمت او رو کنی، از رمز و راز اراده‌ی او باخبر خواهی شد.
هوش مصنوعی: یعنی وقتی خواسته‌های خود را کنار بگذاری و از آنها دست بکشی، در واقع به خواسته‌های بزرگ‌تر و الهی نزدیک می‌شوی.
هوش مصنوعی: او خواهان چیزی است که فقط برای اوست، و آن چیزی جز عشق و وفاداری عمیقش نیست.
هوش مصنوعی: هر کس که خود را از اراده و خواسته‌هایش خالی کند و فانی شود، فضیلتی خاص و ویژه به او عطا می‌شود.
هوش مصنوعی: چهره‌ای دیگر از وجود، که بسیار لطیف‌تر است، در حقیقت همان ذات چیزی است که از فیض الهی ناشی می‌شود.
هوش مصنوعی: خورشید در بالاترین مرحله وجود خود، تنها به خود اختصاص دارد و بر همه ذرات جهان تأثیر می‌گذارد.
هوش مصنوعی: شمس‌الحق، که وجودش به شکل خاصی منحصر به فرد و ویژه بود، این ویژگی‌های منحصر به فرد را به تمام ذرات هستی نیز بخشید.
هوش مصنوعی: جز این که ذره‌ای بدون نسبت و ارتباط، در ظاهر از خورشید کم‌تر است.
هوش مصنوعی: در نتیجه، نوری که از او سرچشمه می‌گیرد، حتی اگر یک ذره از آن به خورشید برسد، چگونه می‌تواند بر یک ذره کم‌نور تابیده شود.
هوش مصنوعی: چطور ممکن است آبی که دریا را تشکیل میدهد در ظرفی کوچک جا بگیرد؟ این بیانگر این است که نمی‌توان ماهیت بزرگ و بی‌انتهای چیزها را در محدودیت‌های کوچک جای داد.
هوش مصنوعی: تنها در صورتی که مسیر او به دریا باز شود، می‌توان انتظار داشت که یک قطره بگذارد و تبدیل به دریا شود.
هوش مصنوعی: این جمله بر این نکته تأکید دارد که جنبه اول از نظر عام و خاص، بیشتر نزدیک و مناسب است، هرچند که ممکن است برخی ویژگی‌های خاص نیز در آن وجود داشته باشد.
هوش مصنوعی: معنای این بیت این است که درک و فهم برخی حقایق عمیق تنها برای افرادی خاص ممکن است و همه نمی‌توانند به این درک دست پیدا کنند. این حقایق در زمینه وحدت وجود و معانی عمیق روحانی مطرح شده‌اند که فقط برای گروهی خاص قابل فهم هستند و به همین دلیل، درک آنها به راحتی برای هر کس ممکن نیست.
هوش مصنوعی: کسی می‌تواند به درک عمیق توحید برسد که فهم و درکش محدود به موارد عمومی نباشد و به مقام بالا و مطلقی دست یابد.
هوش مصنوعی: عقل و درک پشه و مگس در مقایسه با عقل و درک شاهین و عقاب چه ارزشی دارد؟
هوش مصنوعی: فهم و درک شاهین در برابر عنقا نیز بیمار و ناتوان است. پس بدان که عقلها تا کجا می‌توانند برای درک مسائل بزرگ و عمیق تلاش کنند، چرا که حتی جبرئیل هم در این زمینه ممکن است نقصی داشته باشد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.