گنجور

 
مولانا
مولانا » دیوان شمس » غزلیات »

غزل شمارهٔ ۳۸۹

چون دلت با من نباشد همنشینی سود نیست

گرچه با من می‌نشینی چون چنینی سود نیست

چون دهانت بسته باشد در جگر آتش بود

در میان جو درآیی آب بینی سود نیست

چونک در تن جان نباشد صورتش را ذوق نیست

چون نباشد نان و نعمت صحن و سینی سود نیست

گر زمین از مشک و عنبر پر شود تا آسمان

چون نباشد آدمی را راه بینی سود نیست

تا ز آتش می‌گریزی ترش و خامی چون خمیر

گر هزاران یار و دلبر می‌گزینی سود نیست

 
 
 
گنجور را از دست هوش مصنوعی نجات دهید!

با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
تعداد ابیات: ۵
خلاصه

هوش مصنوعی: این شعر درباره اهمیت نیت و احساسات در ارتباطات انسانی صحبت می‌کند. شاعر می‌گوید اگر دل با کسی نباشد، حتی همنشینی و نشستن کنار او هم فایده‌ای ندارد. در واقع، ظاهر و مکان تنها کافی نیستند و اگر احساس عشق و دوستی در میان نباشد، هیچ چیز ارزشمند نیست. حتی اگر فرد در رفاه مادی باشد، اما احساساتش درگیر نباشد، زندگی‌اش خالی از سود و معنا خواهد بود. بنابراین، شاعر بر این باور است که باید دلی با هم و نیتی خالص وجود داشته باشد تا ارتباطی ارزشمند شکل بگیرد.

برگردان به زبان ساده

# چون دلت با من نباشد همنشینی سود نیست

گرچه با من می‌نشینی چون چنینی سود نیست

وقتی با من هم‌دل نیستی چه سود؟ وقتی با من می‌نشینی اما این‌چنین هستی چه فایده؟

# چون دهانت بسته باشد در جگر آتش بود

در میان جو درآیی آب بینی سود نیست

وقتی که با من صحبت نمی‌کنی دل مرا آتش می‌زنی؟ اگر در جوی و رود بیایی اما آب زلال نباشد چه فایده؟

# چونک در تن جان نباشد صورتش را ذوق نیست

چون نباشد نان و نعمت صحن و سینی سود نیست

وقتی تن بی‌جان باشد زیبایی آن بی‌ذوق است؛ وقتی که صحن و سینی و ظروف زیبا باشد اما غذا و پذیرایی نباشد چه سود؟

# گر زمین از مشک و عنبر پر شود تا آسمان

چون نباشد آدمی را راه بینی سود نیست

اگر از زمین تا آسمان پر از بوی خوش و عطر و عبیر شود اما آدمی بینی نداشته و نتواند ببوید چه فایده؟

# تا ز آتش می‌گریزی ترش و خامی چون خمیر

گر هزاران یار و دلبر می‌گزینی سود نیست

تا از بلا و آتش می‌گریزی پخته و دانا نگردی همچون خمیر ترشی که از آتش تنور بگریزد، و اگر هزار یار و دلبر داشته باشی سودی ندارد.
رونوشت متن رونوشت نشانی نمای مشابه کتابهای چاپی (فقط رایانه)
اطّلاعات
واژگان
تصاویر
مشق شعر
ترانه‌ها
حاشیه‌ها
اطّلاعات
واژگان
تصاویر
مشق شعر
ترانه‌ها
حاشیه‌ها
اطّلاعات
واژگان
تصاویر
مشق شعر
ترانه‌ها
حاشیه‌ها
اطّلاعات
واژگان
تصاویر
مشق شعر
ترانه‌ها
حاشیه‌ها
مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه
اطّلاعات
واژگان
تصاویر
مشق شعر
ترانه‌ها
حاشیه‌ها

معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است

اطّلاعات
واژگان
تصاویر
مشق شعر
ترانه‌ها
حاشیه‌ها

تا به حال ۱۰ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...

جواد در ‫۱۱ سال و ۸ ماه قبل، پنجشنبه ۲۷ تیر ۱۳۹۲، ساعت ۱۴:۳۳ نوشته:

به جای پنیر //خمیر // در بیت آخر

reply flag link

 
عباس کارگر جاوید در ‫۱۰ سال و ۴ ماه قبل، دوشنبه ۱۰ آذر ۱۳۹۳، ساعت ۱۹:۵۵ نوشته:

با توجه به بکار بردن کلمات آتش، ترش،خام بنظر خمیر باید بجای پنیر باشد.

reply flag link

 
عباس کارگر جاوید در ‫۱۰ سال و ۴ ماه قبل، دوشنبه ۱۰ آذر ۱۳۹۳، ساعت ۱۹:۵۶ نوشته:

خمیر نه پنیر!
آتش،ترش،خام=خمیر

reply flag link

 
جلال دستیاری در ‫۸ سال و ۹ ماه قبل، دوشنبه ۳۱ خرداد ۱۳۹۵، ساعت ۱۲:۵۰ نوشته:

کلمه پنیر قطعا خمیر است که سه نَفَر دیگر هم تذکر داده اند. لطفا إصلاح فرمایبد0

reply flag link

 
یاشار در ‫۸ سال و ۱ ماه قبل، چهارشنبه ۲۰ بهمن ۱۳۹۵، ساعت ۰۱:۴۳ نوشته:

درود گرامی چرا واژه ی نا درست پنیر را به خمیر تغییر نمی دهید؟

reply flag link

 
رهام در ‫۸ سال و ۱ ماه قبل، دوشنبه ۲۵ بهمن ۱۳۹۵، ساعت ۱۸:۴۳ نوشته:

واژه ی پنیر خمیر است لطفا سریعا تصحیح کنید تا با غلط املایی انتشار پیدا نکنه...

reply flag link

 
حمید در ‫۸ سال و ۱ ماه قبل، جمعه ۲۹ بهمن ۱۳۹۵، ساعت ۱۰:۵۷ نوشته:

گنجور عزیز لطفا پنیر را با خمیر اصلاح فرمایید چون از لحاظ معانی همانطور که دوستان فرمودند جور در نمی آید هم اینکه در بعضی از متون چاپ شده " خمیر " بکار برده شده است. ممنون

reply flag link

 
سودابه صالحی در ‫۷ سال و ۵ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۵ مهر ۱۳۹۶، ساعت ۱۲:۱۰ نوشته:

چون دلت با من نباشد، همنشینی سود نیست ...
این پیام مولانا برای ماست که از روی ظاهر با او همنشین نشویم.
به شعرش ، به کلامش، به پیامش دل بدهیم و به جای رقابت ها و جنگ های ناسیونالیستی با ترکیه و افغانستان بر سراو، میراث گرانبها و بدون تکرارش را که برای ما به زبان فارسی برجا گذاشته، با تمام نیرو حفظ کنیم، درست بخوانیم، درست دریافت کنیم، کم و زیاد نکنیم، کلمات را به میل خودمان تغییر ندهیم و خلاصه دل مان با او باشد تا همنشینی مان سود داشته باشد.
متأسفانه اگر کمی به خواندن خوانندگان - آنهم خوانندگان معتبر- یا به کتاب ها - آنهم پژوهش نویسندگان معتبر- و سایت ها - آن هم سایت های مرجع و معتبر - که در باره ی مولاناست توجه کنیم، این اشاره های تلخ، به خوبی مشخص می شود .
برای نمونه همین غزل کوتاه پنج بیتی را در نظر بگیرید: خیلی عجیب است که شما هر سایت اینترنتی را در مورد این شعر باز کنید - حتا سایت هایی که خودشان را بر حق هم می دانند؛ از قبیل گنجور، ویکی پدیا، ویکی نبشته ، انجمن های مولاناشناسی در اینترنت، انجمن های مولانا شناسی در فیس بوک و حتا در بسیاری از نسخه های متفاوت دیوان شمس - بدون تردید در بیت پنجم این غزل به جای «خمیر» ، نوشته اند« پنیر» :
تا ز آتش می گریزی ترش و خامی چون ( پنیر)! که واقعاً مسخره است و حتا اندکی هم در این مورد زحمتی به خود نداده وکمی هم تأمل نکرده و از خودشان نپرسیده اند که اصلاً ( پنیر) چه ارتباطی با آتش دارد؟
...
یک نکته:
در بیت سوم صحن و سینی: ظاهراً هر دو کلمه یک معنی دارد و از دو زبان متفاوت وارد فارسی شده است. در فرهنگ ها معنی هر دو کلمه را طبق کوچک نوشته اند. ظاهراً کلمه ی سینی از چینی است البته امروز کلمه ی سینی معنی خاص تری به خود گرفته است. کلمه ی صحن عربی ودر عربی به معنی قدح بزرگ است چنانکه در آغاز مُعَلّقه ی عمرو بن کلثوم تغلبی می خوانیم :
أَلاَ هُبِّی بِصَحْنِکِ فَاصْبَحِیْنَـا
وَلاَ تُبْقِی خُمُـوْرَ الأَنْدَرِیْنَـا
یعنی از خواب برخیز و ما را از قدح کلان خود شراب صبوحی ده و شراب های اندرین را (از قرای شام که شرابش به نیکی معروف است)، ذخیره مساز / این توضیح برگرفته از کتاب غزلیات شمش به گزینش و تفسیر محمد رضا شفیعی کدکنی / جلد اول / غزل 115 است .
علاقه مندان می توانند غزل را در اینجا گوش کنند(با کسب اجازه از خانم پیرایه یغمایی)
پیوند به وبگاه بیرونی/

reply flag link

 
محمد صادق در ‫۶ سال و ۳ ماه قبل، دوشنبه ۱۹ آذر ۱۳۹۷، ساعت ۰۹:۱۳ نوشته:

بیت سوم چون که باید نوشته بشه " چونک " معنی دیگه ای می ده

reply flag link

 
فرهود در ‫۱ سال و ۴ ماه قبل، شنبه ۱۱ آذر ۱۴۰۲، ساعت ۰۰:۴۷ نوشته:

عنبر، مومی است خوشبو که در کوهستان هند و چین از زنبور عسل که انواع گیاه خوشبو می‌خورد به هم می‌رسد و سیل آن را به دریا می‌برد و شست و شو می‌دهد، و اکثر جانوری بحری آن را فرومی‌برد نتواند که هضم کند، آن را بیندازد. و از آن جهت بعضی گمان برند که سرگین آن جانور است. از بعضی ثقات مسموع شده که مگس عسل در میان عنبر یافته‌اند. و به آتش می‌گدازد و این نشان ظاهر است که موم باشد. (از غیاث اللغات ). ماده ٔ سقزی و معطر که در خوشبوی استعمال کنند و مؤنث و مذکر هر دو آید. و آن جسمی است خاکستری رنگ که آن را از موج‌های اقیانوس هند به دست می‌آورند و گویا سرگین کاشالوت بوَد. (ناظم الاطباء).

reply flag link

 

برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.