گنجور

 
نصرالله منشی

این کتاب کلیله و دمنه فراهم آورده علما و براهمه هند است در انواع مواعظ و ابواب حکم و امثال، و همیشه حکمای هر صنف از اهل عالَم می‌کوشیدند و به دقایق حیلت گِرد آن می‌گشتند که مجموعی سازند مشتمِل بر مناظم حال و مآل و مصالح معاش و معاد، تا آنگاه که ایشان را این اتفاق خوب روی نمود، و بر این جمله وضعی دست داد، که سخن بلیغ به اتقان بسیار از زبان بهایم و مرغان و وحوش جمع کردند، و چند فایده ایشان را در آن حاصل آمد: اول آنکه در سخن مجال تصرف یافتند تا در هر باب که افتتاح کرده آید به نهایت اشباع برسانیدند، دیگر آنکه پند و حکمت و لهو و هزل و به هم پیوست تا حکما برای استفادت، آن را مطالعت کنند. و نادانان برای افسانه خوانند، و اَحداثِ متعلمان به ظن علم و موعظت نگرند و حفظ آن بر ایشان سبُک خیزد، و چون در حد کهولت رسند و در آن محفوظ تأملی کنند؛ صحیفه دل را پر فواید بینند، و ناگاه بر ذخایر نفیس و گنج‌های شایگانی مظفر شوند. و مثال این همچنان است که مردی در حال بلوغ بر سر گنجی افتد که پدر برای او نهاده باشد فَرَحی بدو راه یابد و در باقی عمر از کسب فارغ آید.