قوله تعالی: «وَ قَضی رَبُّکَ» خدای تو فرمود و وصیّت کرد، «أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِیَّاهُ» که مپرستید بخدایی مگر او را، «وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً» و نیز بپدر و مادر که نیکویی کنید با ایشان، «إِمَّا یَبْلُغَنَّ عِنْدَکَ الْکِبَرَ» اگر چنانست که بپیری رسند در زندگانی تو، «أَحَدُهُما أَوْ کِلاهُما» یکی از ایشان یا هر دو، «فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍّ» نگر که ایشان را نگویی اف، «وَ لا تَنْهَرْهُما» و بآواز بلند با ایشان سخن نگویی، «وَ قُلْ لَهُما قَوْلًا کَرِیماً (۲۳)» و با ایشان سخنی آزاده نیکو گوی
«وَ اخْفِضْ لَهُما جَناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ» و ایشان را بفروتنی و فروتری بر تواضع و خدمتکاری در پای آر، «وَ قُلْ رَبِّ ارْحَمْهُما» و بگوی خداوند من ببخشای بر ایشان، «کَما رَبَّیانِی صَغِیراً (۲۴)» چنانک مرا بپروردند و من خرد بودم.
«رَبُّکُمْ أَعْلَمُ بِما فِی نُفُوسِکُمْ» خداوند شما داناست بآنچ در تنهای شماست، «إِنْ تَکُونُوا صالِحِینَ» اگر چنانست که از نیکانید، «فَإِنَّهُ کانَ لِلْأَوَّابِینَ غَفُوراً (۲۵)» او تائبان را و باز گروندگان را با او آمرزگارست.
«وَ آتِ ذَا الْقُرْبی حَقَّهُ» حق خویشاوند از مال خود او را ده، «وَ الْمِسْکِینَ وَ ابْنَ السَّبِیلِ» و درویش را و راهگذری را، «وَ لا تُبَذِّرْ تَبْذِیراً (۲۶)» و مال خویش بیهوده ضایع مکن ضایع کردنی.
«إِنَّ الْمُبَذِّرِینَ» ضایع کنندگان مال بیهوده، «کانُوا إِخْوانَ الشَّیاطِینِ» برادران و همکاران دیواند، «وَ کانَ الشَّیْطانُ لِرَبِّهِ کَفُوراً (۲۷)» و دیو خداوند خویش را ناسپاس است.
«وَ إِمَّا تُعْرِضَنَّ عَنْهُمُ» و اگر روی گردانی هنگامی از خویشاوندان و درویشان و آنچ خواهند نداری و نتوانی، «ابْتِغاءَ رَحْمَةٍ مِنْ رَبِّکَ تَرْجُوها» در امید رحمتی از خداوندی خویش که میبیوسی، «فَقُلْ لَهُمْ قَوْلًا مَیْسُوراً (۲۸)» فرا ایشان سخنی گوی از وعد که دل ایشان را خوش کند.
«وَ لا تَجْعَلْ یَدَکَ مَغْلُولَةً إِلی عُنُقِکَ» و دست خویش با گردن خویش مبند، «وَ لا تَبْسُطْها کُلَّ الْبَسْطِ» و بگزاف فرو مگشای از همه روی، «فَتَقْعُدَ» که بنشینی و بمانی، «مَلُوماً مَحْسُوراً (۲۹)» نکوهیده در قسمت، درمانده از نفقه.
«إِنَّ رَبَّکَ یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ یَشاءُ» خداوند تو میگستراند و میگشاید روزی او را که خواهد، «وَ یَقْدِرُ» و فرو میگیرد باندازه، «إِنَّهُ کانَ بِعِبادِهِ خَبِیراً بَصِیراً (۳۰)» که اللَّه تعالی از بندگان خویش آگاهست، بایشان دانا و بینا همیشه.
«وَ لا تَقْتُلُوا أَوْلادَکُمْ» فرزندان خویش را مکشید، «خَشْیَةَ إِمْلاقٍ» از بیم درویشی، «نَحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَ إِیَّاکُمْ» ما روزی دهیم هم ایشان را و هم شما را، «إِنَّ قَتْلَهُمْ کانَ خِطْأً کَبِیراً (۳۱)» فرزند کشتن گناهی بزرگست.
«وَ لا تَقْرَبُوا الزِّنی» و گرد زنا مگردید، «إِنَّهُ کانَ فاحِشَةً» که زنا زشتست، «وَ ساءَ سَبِیلًا (۳۲)» و بد راهی که آنست.
«وَ لا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللَّهُ» و مکشید آن تن که حرام کرد اللَّه تعالی کشتن آن، «إِلَّا بِالْحَقِّ» مگر بفرمان خدای، «وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً» و هر کسرا بکشتند به بیداد، «فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیِّهِ سُلْطاناً» وارث او را کردیم بفرمان خویش در دین خویش دست رسی، «فَلا یُسْرِفْ فِی الْقَتْلِ» تا مردم گزاف نکنند در کشتن، «إِنَّهُ کانَ مَنْصُوراً (۳۳)» که یاری اللَّه تعالی با آن خونست.
«وَ لا تَقْرَبُوا مالَ الْیَتِیمِ» و گرد مال یتیم مگردید، «إِلَّا بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ» مگر بآن روی که آن نیکوتر، «حَتَّی یَبْلُغَ أَشُدَّهُ» تا آن گه که یتیم بنگاهداشت مال خود رسد، «وَ أَوْفُوا بِالْعَهْدِ» و پیمان خویش را باز آئید، «إِنَّ الْعَهْدَ کانَ مَسْؤُلًا (۳۴)» که شما را از پیمان بخواهند پرسید.
«وَ أَوْفُوا الْکَیْلَ إِذا کِلْتُمْ» و راست پیمایید و تمام که پیمایید، «وَ زِنُوا بِالْقِسْطاسِ الْمُسْتَقِیمِ» و بترازوی راست سنجید، «ذلِکَ خَیْرٌ وَ أَحْسَنُ تَأْوِیلًا (۳۵)» شما را آن به است و نیکو سرانجامتر.
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن به مواردی از وصایای خداوند به بندگانش اشاره دارد که در آن به توحید، نیکی به والدین، و اخلاق اجتماعی تأکید شده است. خداوند فرمان میدهد که تنها او را پرستش کنند و به والدین نیکی کنند، بهویژه در دوران پیری آنها. همچنین بر حقوق خویشاوندان، یتیمان، فقرا و پیمانها تأکید شده و از اسراف در مال و قتل نفسها نهی شده است. در نهایت، اهمیت عدالت در سنجش و پیمایش نیز مورد تأکید قرار میگیرد و بر این نکته که خداوند از احوال بندگانش آگاه است، تأکید میشود.
هوش مصنوعی: خدای تو فرمود که تنها او را بپرستید و به والدین خود نیکی کنید. اگر یکی از آنها یا هر دویشان به سن پیری برسند، نباید به آنها گفت "اف" و نباید با صدای بلند با آنها سخن گفت. بلکه باید با آنها با زبان محترمانه و نیکو صحبت کنید.
هوش مصنوعی: «و برای آنها تواضع و فروتنی خود را نشان بده و بگو: خداوند، به آنان رحم کن، همانطور که آنها در دوران کودکیم، مرا پرورش دادند.»
هوش مصنوعی: خدای شما به آنچه در دلهای شماست آگاهتر است. اگر شما نیکوکار باشید، او برای تائبین و کسانی که به سوی او باز میگردند، بخشنده و آمرزنده است.
هوش مصنوعی: حق خویشاوندان خود را از مال خودشان بده و به درویشان و مسافرانی که نیازمند هستند نیز کمک کن، اما هرگز مال خود را به بطالت و اسراف نکن.
هوش مصنوعی: سرمایهدارانی که پول و منابع خود را بیهوده هدر میدهند، در حقیقت، همپیمانان شیطان هستند. و شیطان نیز نسبت به پروردگارش ناسپاس و بیاحترام است.
هوش مصنوعی: اگر از خویشاوندان و نیازمندان روی برگردانی، به امید رحمت و بخشش از سوی پروردگارت که به آن امیدوار هستی، پس به آنها سخنی دلگرمکننده بگو که آنها را خوشحال کند.
هوش مصنوعی: هرگز دست خود را به گردن خود نپیچان و آن را کاملاً باز نکن. چرا که اگر اینگونه رفتار کنی، در نهایت به جایی میرسی که مورد سرزنش قرار گرفته و از نظر مالی به بنبست میرسی.
هوش مصنوعی: خداوند روزی را برای هر کس که بخواهد، فراخ میکند و برای کسی که بخواهد، به اندازه خاصی کم میکند. او همواره به بندگانش آگاهی دارد و به امور آنها بیناست.
هوش مصنوعی: فرزندان خود را به خاطر ترس از فقر نکشی، زیرا ما هم آنها و هم شما را روزی میدهیم. قتل فرزندان گناهی بزرگ است.
هوش مصنوعی: به زنا نزدیک نشوید، زیرا زنا عمل زشتی است و راهی بد و نادرست به حساب میآید.
هوش مصنوعی: زندگی انسانی که خداوند کشتن او را حرام کرده است، را نگیرید، مگر در مواردی که به حق باشد. هر کس به ناحق کشته شود، ما به وارث او حق میدهیم که در چارچوب قوانین الهی، برای انتقام اقدام کند، اما نباید در این کار زیادهروی کند، زیرا خداوند او را یاری خواهد کرد.
هوش مصنوعی: به مال یتیم نزدیک نشوید، مگر اینکه به نحو نیکو و درستی باشد، تا زمانی که او به سن بلوغ و استقلال مالی برسد. همچنین، به عهد و پیمانهای خود وفا کنید، زیرا از شما در مورد پیمانهایتان پرسیده خواهد شد.
هوش مصنوعی: وقتی پیمانه میزنید، باید انصاف را رعایت کنید و به طور کامل و درست وزن کنید. این کار برای شما بهتر و عاقبت نیکتری خواهد داشت.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.