متن حاضر، بر اساس جدید‌ترین پژوهشی است که به کوشش سیدعلی میرافضلی بر روی رباعیات حکیم عمر خیّام نیشابوری صورت گرفته و در کتاب رباعیات خیام و خیامانه‌های پارسی (تهران، نشر سخن، ۱۳۹۹) عرضه شده است (این متن به همت همراه گرامی گنجور آقای حامد اشراقی که علاقمندان ادبیات صدا و کار ایشان را در پادکست‌های بوطیقا و شعرکست شنیده‌اند و با هماهنگی و کسب اجازه از خود استاد آماده شده است).
پژوهشگر با بررسی روش‌های گوناگونی که خیام‌پژوهان ایرانی و خارجی طی یک‌صد سال گذشته برای پالایش و انتخاب رباعیات منسوب به خیّام به کارگرفته‌اند، سه معیار زیر را ملاکِ انتخاب رباعیات قرار داده است: 
* اصل اوّل، شناسایی منابع کهن، ارزیابی و دسته‌بندی آن‌ها و به‌کارگیری اصل تواتر و تکرار رباعیّات منسوب به خیّام در ‌آن‌هاست. در این روش، صرف درج رباعی در یک منبع کهن، ملاک انتخاب نیست. قدمت آن منبع، کیفیت نقل، و تکرار یک رباعی در دستِ کم دو منبع، اهمیت بسیار دارد. در این ارزیابی، مؤلف از  ۳۲ منبع کهن بهره بُرده که در آن‌ها با حذف رباعیّات تکراری، ۱۵۶ رباعی با ذکر نام خیّام یافت می‌شود. در کنار آن، ۳۵ منبع کمکی نیز مورد استفادۀ مؤلف بوده است. برخی از این منابع کمکی در زمان حیات خیّام یا نزدیک به دوران زندگی او نوشته شده‌اند، ولی صراحتاً اشاره‌ای به نام خیّام یا گویندۀ دیگر ندارند. 
* رباعیّات منسوب به خیّام در گذر زمان با رباعیّات شاعران دیگر در‌آمیخته است و مبحث «رباعیّات سرگردان» از همین‌جا پدید آمده است. این اختلاط و امتزاج، متأسفانه در منابع کهن نیز به چشم می‌خورَد. در این پژوهش، گویندگان واقعی رباعیّات مشترک میان خیّام و دیگران بر مبنای منابع معتبر و مآخذ قدیمی شناسایی شده و اشعار خیّام از این رباعیّات پالایش یافته است. 
* در سدۀ پنجم و اوایل سدۀ ششم هجری (یعنی در همان عصر خیّام)، یک عنصر سبکی در رباعیّات فارسی وجود دارد که رهنمای تشخیص رباعیّات اصیل خیّام توانَد بود و آن، داشتن قافیه‌های چهارگانه است. در دواوین نُه شاعر همعصر خیّام، بین ۸۶ تا ۹۳ درصد رباعیّات، چهار قافیه‌ای بوده است. توجه به این عنصر سبکی، کمک می‌کند که انتخاب دقیق‌تری از رباعیّات موجود در منابع صورت گیرد. مؤلف با کمک این سه معیار، از بین ۱۵۶ رباعی منسوب به خیّام در منابع کهن و منابع کمکی، ۲۰ رباعی را که واجد هر سه معیار هستند، به عنوان رباعیّات اصلی و اصیل خیّام اختیار کرده ‌است. اگر برخی از آثار مشهور منسوب به خیّام، در این انختاب جایی ندارند، علّتش آن است که چنین رباعیّاتی، با همۀ عمق و زیبایی، در هیچ متن معتبری به نام خیّام روایت نشده است.

در این کتاب، رباعیاتِ انتخابیِ خیام به دو دسته تقسیم‌ شده‌اند:
رباعیات اصیل و اصلی، که شامل ۲۰ رباعی است و از لحاظ فرم و ساخت، زبان و نحوهٔ اجرای شعر، و درونمایه و هستی‌شناسی حاکم بر آن‌ها از یکدستی و همگونی بالایی برخوردارند و احتمال زیادی دارد که سرودهٔ حکیم عمر خیّام نیشابوری باشند. 
رباعیات محتمل، شامل ۴۹ رباعی است که فقط دو ویژگی از معیارهای سه گانه را با خود دارند. ممکن است برخی از رباعیّات این بخش از خیّام باشد. مابقی رباعیات موجود در منابع، در بخش رباعیات مردود و مشکوک جای گرفته‌اند.

به علاقه‌مندان رباعیات خیام توصیه می‌شود برای اطلاعات و جزئیات بیشتر به کتاب نامبرده مراجعه کنند.