گنجور

 
جیحون یزدی

در قرن شاه راستان صاحبقران راستین

مه بوسه کردش آستان خور جلوه کردش زآستین

از سیر مهر آسمان گشتش قرین سال قران

شاهیکه هست از پاک جان هم بیقران هم بیقرین

از بس بهر عشرتکده بستند رقاصان رده

گفتی که سیار آمده خیل ثوابت بر زمین

کاخ از شقیق و یاسمن آزرم تاتار و ختن

بزم اوانی طعنه زن بر کله فغفور چین

نی زین چراغانی عجب روز و شب از هم منتخب

کز ماه رویان گرد شب هی روز یابی درکمین

آن چرخ آتشبار بین زو جسته پیچان ماربین

وزماراو پر ناربین از فرش تاعرش برین

زنبورک اژدر نفس آزاردش زآذر چو کس

خندد چو برق و زان سپس چون رعد افتد در حنین

نارنجک گردون گرا ماند زنی سحر آزما

کز آتش آرد در هوا نارنج و نار و یاسمین

چون توپهای سیمگون غرند از سوز درون

گویی شیاطین شد برون از کام جبریل امین

ترک من ای ماه بشر وی خیر ما از تو بشر

ای کز میان اندر کمر داری گمان اندر یقین

بریاد خسرو می بده لبریز و پی در پی بده

از فرودین تا دی بده وز دی بده تا فرودین

شه ناصرالدین کز شهان چون او نیاید در جهان

از بخت دارد جسم و جان وز عقل دارد ماء وطین

محکوم امرش کن فکان مخذول جودش بحر وکان

افلاک تختش را مکان املاک کویش را مکین

 
 
 
فرخی سیستانی

ای شهریار بیقرین ، ای پادشاه پاک دین

ای مر ترا داده خدای آسمان ملک زمین

هم میر نیکو منظری، هم شاه نیکو مخبری

بر منظر و برمخبر تو آفرین باد آفرین

ای نیکنام! ای نیکخوی! ای نیکدل! ای نیکروی!

[...]

ناصرخسرو

ای ناصر انصار دین از اولین وز آخرین

هرگز نبیند دوربین چون تو امیرالمؤمنین

سنایی

ای لعبت مشکین کله بگشای گوی از آن کله

می خور ز جام و بلبله با ما خور و با ما نشین

مشک از هلال انگیختی وز لاله عنبر بیختی

وز مه فرود آویختی کرده به چنگ اندر عجین

از هیچ مادر یا پدر چون تو نزاید یک پسر

[...]

مشاهدهٔ ۲ مورد هم آهنگ دیگر از سنایی
مولانا

این کیست این این کیست این هذا جنون العاشقین

از آسمان خوشتر شده در نور او روی زمین

بی‌هوشی جان‌هاست این یا گوهر کان‌هاست این

یا سرو بستان‌هاست این یا صورت روح الامین

سرمستی جان جهان معشوقه چشم و دهان

[...]

مشاهدهٔ ۳ مورد هم آهنگ دیگر از مولانا
قاآنی

عیدست و آن ابرو کمان دلدادگان را درکمین

هم پیش تیغش دل نشان هم پیش‌ تیرش دلنشین

عیدست و آن سیمین بدن ‌هر گه چمان اندر چمن

از جلو‌ه رشک نارون از چهره شرم یاسمین

عیدست وپوشد بر شنح جوشن زموج می قدح

[...]

مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه